Chciałabym się podzielić swoimi przemyśleniami na temat innowacji pedagogicznej, którą po raz kolejny prowadziłam w kształceniu zintegrowanym przez kolejne trzy lata szkolne 2001-2004.
„Moje refleksje innowacyjne”
Tematem innowacji było „nauczanie integralne z elementami języka angielskiego w klasach I-III szkoły podstawowej”.
Moje pierwsze doświadczenia z innowacją sięgają roku 1996, kiedy to po raz pierwszy wdrażałam w/w innowację w swojej klasie. Za każdym razem mój program innowacyjny udawało się zarejestrować w Kuratorium Oświaty w Katowicach.
W tym roku szkolnym 2004 kończę kolejny cykl innowacyjny i jest to moje nowe doświadczenie o tyle ciekawsze od poprzednich, że klasa w której ją wdrażałam to klasa integracyjna, w której uczą się dzieci niepełnosprawne razem ze zdrowymi. Wprawdzie klasa jest mało liczna – 15 uczniów, ale za to pięcioro z nich, to dzieci z orzeczeniami z poradni psychologiczno-pedagogicznej o konieczności kształcenia specjalnego.
Mimo obaw dyrekcji szkoły, czy aby w takiej klasie da się prowadzić tego typu innowację. Czas jednak pokazał, że jak najbardziej jest to uzasadnione i przynosi wiele korzyści.
Innowację prowadziłam założeniami organizacyjno-metodycznymi wykorzystując ok. 15 minut nauczania blokowego w ciągu jednego dnia na wprowadzanie elementów języka angielskiego w różnych momentach i na różnych treściach nauczania. W związku z w/w działalnością dyrekcja szkoły przyznała klasie jedną godzinę lekcyjną dodatkowo w tygodniu, gdyż łącznie w tygodniowym planie nauczania wprowadzanie elementów anglojęzycznych zajmowało ok. 75 minut. Nauczanie języka odbywało się codziennie, w trakcie wszystkich zajęć zintegrowanych w ramach realizowanego tematu dnia. Podstawę jednostki integracyjnej stanowił blok tematyczny podporządkowany ośrodkom tygodniowym.
Głównym celem innowacji było zainteresowanie oraz osłuchanie dzieci z brzmieniem prostych słów, wyrażeń i zwrotów a przede wszystkim przygotowanie do systematycznej nauki języka angielskiego w klasie czwartej.
Na uwagę zasługuje fakt, iż program po raz pierwszy realizowany był w klasie integracyjnej, do której uczęszczało pięcioro uczniów z orzeczeniem (z tyskiej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej) o kształceniu specjalnym. Dzieci chore uczyły się wraz ze zdrowymi. Początkowo istniały pewne obawy, co do prowadzenia innowacji właśnie w takiej klasie. Jednak uznałam, że warto podjąć takie ryzyko, gdyż wszystkie dzieci mają prawo do uczenia się obcego języka, tym bardziej, że nie były to dzieci upośledzone umysłowo, a ich rodzice wyrazili zgodę na prowadzenie tego typu nauczania w w/w klasie.
Wprowadzanie słownictwa odbywało się w różnych sytuacjach dydaktycznych i wychowawczych oraz w różnych obszarach edukacji (polonistycznej, przyrodniczej, matematycznej, plastyczno-technicznej, muzycznej, ruchowej), wokół bliskich dzieciom tematów związanych ze szkołą, rodziną, środowiskiem.
Nauka elementów języka angielskiego dotyczyła przede wszystkim ćwiczeń w mówieniu, w oparciu o elementarny zasób słownictwa i pewnych zwrotów w odniesieniu do sytuacji praktycznych.
W trakcie trwania innowacji została zastosowana pewna modyfikacja, związana z wprowadzeniem dodatkowej lekcji języka angielskiego, gdyż pozostałe klasy na tym poziomie zostały objęte dodatkowymi zajęciami z tego języka i rówieśnicy z innych klas uczyli się już czytania tekstów i pisania w języku angielskim. W związku z tym, za zgodą rodziców uczniów zostały wprowadzone podręczniki „Cool!” cz. 1 (Wydawnictwa Oxford) od drugiego semestru klasy drugiej, dokładnie w połowie trwania programu. Tak więc innowacja została wzmocniona o elementy czytania krótkich tekstów oraz pisania słówek i wyrażeń w języku angielskim.
Tempo opanowywania umiejętności językowych było dostosowywane do możliwości dzieci – niewielkie „porcje” materiału były utrwalane w różnych sytuacjach i na różnych treściach programowych w ciągu całego dnia, tygodnia. Sukcesywnie były eksponowane w klasie, w formie słowniczka wyrazowo-obrazkowego Words and pictures i można było do nich powracać. Czytanie miało charakter pomocniczy, odbywało się metodą globalną, sytuacyjnie – nazwa-desygnat (czytanie etykietek). Do nauki pisania zostały założone zeszyty.
Uczniowie nie byli oceniani stopniami szkolnymi, nauka odbywała się w formie zabawy i dzieci same oceniały swoje umiejętności, systematycznie stosowałam pochwały, nigdy nie zmuszałam dzieci do powtarzania słówek, brały udział w zajęciach dobrowolnie.
Każde dziecko miało założoną teczkę z kartami pracy, na których dzieci utrwalały wprowadzane nazwy kolorując różne elementy.
Innowacja nie wymagała nakładów finansowych ze strony rodziców, gdyż polegała na wprowadzaniu elementów języka równolegle z nauczaniem treści programowych.
Uczniowie w różnym stopniu opanowali zakres słownictwa z języka angielskiego. Poznali podstawowe zwroty grzecznościowe (Good morning, Good day, Good afeternoon, Good bye, I’m sorry, Thank you itp.), nauczyły się angielskiego alfabetu równolegle z polskim. Wprowadzono słownictwo związane z rodziną (mother, father, sister, brother itp.), z przyjaciółmi (my friend), ze szkołą (school, lesson, classroom, schoolgirl, schoolboy itp.), ze świętami, z porami roku. Poznały nazwy niektórych zwierząt domowych, leśnych, polnych, dzikich itp. Nauczyły się reagować na podstawowe polecenia wydawane w języku angielskim typu: Open your book! Open the window! Stend up! Sit down! Wprowadzono podstawowe nazwy kolorów, innych przymiotników i liczebniki w zakresie 1000.
W trakcie innowacji dzieci nauczyły się nazw 4 pór roku, dni tygodnia, 12 miesięcy, kierunków świata, nauczyły się też przeprowadzania krótkich dialogów typu: What’s your name? My name is ....... . How old are you? I’m eight. poznały wyrażenie I have got i wiedzą, kiedy można go stosować. Poznały nazwy części ciała ludzkiego. Dodatkowym urozmaiceniem i atrakcją były wprowadzane piosenki, wierszyki i rymowanki (Good morning, Good-bye Jack, Hallo, hallo I want to eat, I wish you, Ten little Indians, My Bonnie, Tiger, BINGO, One potatoe, I like coffee. Dodatkowo poznały niektóre zasady pisania oraz odczytywania angielskich wyrazów.
Nauczanie języka obcego odbywało się w sposób płynny, naturalny, stanowiło urozmaicenie zajęć, w sposób nie męczący, przyjemny dla dziecka i łatwy, nie wymagający wielkiego nakładu pracy z jego strony.
Na bieżąco korzystałam z czasopism i wydawnictw dla dzieci związanych z językiem angielskim. Systematycznie prenumerowałam i korzystałam z czasopism typu „Z angielskim od dziecka”, „English Junior” oraz kaset magnetofonowych.
W celu doskonalenia swoich umiejętności ukończyłam w roku 1999 kurs języka angielskiego dla nauczycieli nauczania początkowego Early Start zorganizowany przez INSETT w Katowicach, warsztaty metodyczne: Edukacja europejska w kształceniu zintegrowanym (WOM, Katowice). Myślę, że warto podejmować ryzyko uczenia dzieci w taki sposób elementów języka obcego, gdyż w sposób łatwy, przyjemny i nie męczący zapamiętują wiele nazw, zwrotów i wyrażeń dosłownie mimochodem. Moi uczniowie nigdy nie okazywali zmęczenia, gdy wprowadzałam w różnych momentach nauczania treści anglojęzyczne. Wręcz przeciwnie, był to jakby przerywnik, stanowiący dodatkową atrakcję w czasie zajęć.
Krystyna Barów
nauczycielka nauczania zintegrowanego
w SP nr 40 z Oddziałami Integracyjnymi w Tychach
|
