Najpopularniejszą i najbardziej dostępną formą spędzania wolnego czasu przez dzieci jest telewizja i komputer.
Media przekazują informacje oraz są narzędziem w poznawaniu rzeczywistości i kształtowaniu umysłu współczesnego człowieka. Nowoczesne technologie tworzą wirtualną rzeczywistość, która nie ma związku z realną rzeczywistością. Dlatego należy nauczyć dzieci, które świat telewizji i komputerów uważają za realne życie, odróżniać świat realny od fikcji. Potrafią naśladować oglądane postacie, zachowania agresywne, język, ubiór. Często bezkrytycznie ulegają prezentowanym wzorom, popadają w znieczulenie emocjonalne i eliminują współczucie, strach, uczą się lekceważenia bólu. Publicysta i reporter Kazimierz Kąkolewski uważa, że telewizja "zabija indywidualności ludzkie, odbiera ludziom ich osobowość oraz niepowtarzalność".
Media mogą też wpływać na młodzież pozytywnie poprzez upowszechnianie wiedzy i form zachowań ( np. teleturnieje, akcje charytatywne, promowanie sportu i aktywnego wypoczynku). Telewizja i komputer (internet) dostarczają wielu wartościowych treści (np. z zakresu biologii, geografii, fizyki, chemii, techniki, historii), ale nie egzekwują przyswajanych wiadomości, ich utrwalania i powiązania z innymi treściami. Dziecko ogląda to, co chce. Nie to co potrzebne, przydatne i wartościowe, a to, co go w danej chwili zainteresuje.
Problemy dzisiejszego życia, pogoń za pieniądzem, dobrze płatną pracą sprawiają, że większość czasu rodzice spędzają poza domem. Nuda i brak placówek kulturalno - sportowych powodują, że dzieci wolny czas spędzają przed telewizorem i komputerem. Telewizja towarzyszy codziennym czynnościom tj.: posiłki, spotkania towarzyskie, rozmowy. Można więc powiedzieć, że telewizja i komputer to członkowie rodziny, którzy niekiedy zastępują kontakty z prawdziwymi ludźmi. Nie jest to jednak kontakt w pełni zadawalający. Nie daje pełni przeżyć emocjonalnych wynikających z kontaktu z rzeczywistym człowiekiem ani wglądu w jego sposób przeżywania i porozumiewania z nim, nie można otrzymać od niego pełni uczuć, zrozumienia, pomocy w trudnej sytuacji życiowej.
Szczególnie niebezpieczne jest uzależnienie od komputera. Spada wtedy zainteresowanie wszystkimi sprawami życiowymi, zaniedbywane są obowiązki szkolne i rodzinne, następuje izolacja od innych. Młodzież korzysta głównie z gier i internetu. Pozytywną wartością gier jest możliwość rozwijania wyobraźni, umiejętności podejmowania decyzji oraz obserwowania zachowania dziecka w sytuacji porażki. Negatywny wpływ to głównie uzależnienie oraz przejmowanie zachowań agresywnych i nieetycznych wymuszanych przez grę.
Liczba uzależnionych wzrasta wraz ze spadkiem ceny komputera i wzrostem jego dostępności. W Polsce istnieje placówka zajmująca się leczeniem uzależnień od komputera (Centrum Leczenia Odwykowego w Warszawie), gdzie trafiają dzieci kilkuletnie, dzieci w wieku szkolnym i młodzież.
Zagrożenia jakie niesie telewizja i komputer można podzielić na:
- fizyczne - wady wzroku, postawy, skrzywienia kręgosłupa
- psychiczne - oderwanie od życia, przebywanie w wirtualnej rzeczywistości, uzależnienie polegające na wielogodzinnym przebywaniu z komputerem i telewizją na niekorzyść kontaktów z ludźmi
- moralne - łatwy dostęp do treści nieodpowiednich dla dzieci w wieku szkolnym, jak pornografia, pokazywanie konstrukcji niebezpiecznych urządzeń
- społeczne - zachowania nieetyczne, anonimowość, pozbawienie hamulców działania, przestępczość komputerowa
Telewizja i komputer to dzieło człowieka, które może ułatwiać i wzbogacać życie ludzkie, ale również je zubażać i utrudniać. Kontakty z innymi ludźmi stanowią jeden z podstawowych problemów każdego człowieka. Mogą być źródłem radości, rozpaczy lub osamotnienia. Jednak kontakt z telewizją i komputerem zastępującym kontakty z ludźmi, nie jest wyjściem w pełni wartościowym. Zastępowanie człowieka przez maszynę stwarza świat odczłowieczony i stanowiący zagrożenie dla rozwoju relacji międzyludzkich. Dlatego należy pamiętać, że telewizja i komputer jako narzędzia poznawania świata dobrze służą tylko temu, kto wie, w jakich okolicznościach i w jaki sposób należy się nimi posługiwać, w przeciwnym razie mogą okazać się niebezpieczne.
Oto kilka wypowiedzi uczniów na temat spędzania wolnego czasu zaczerpniętych z artykułu L. Poncyliusz "Nudnemu nudno"- "Victor Gimnazjalista"
1. Z nudy oglądam telewizję lub idę do koleżanki.
2. Nigdy się nie nudzę, kiedy siedzę w domu. Odkąd tata podłączył Internet, spędzam przy nim całe noce. Głównie na czatach, ale nie tylko. Rodzice się trochę denerwują, bo przychodzą duże rachunki za telefon, ale sumie wolą, jak siedzę przed komputerem, niż miałbym spędzać czas na klatce schodowej.
3. Trochę korzystam z Internetu, głównie wysyłam maile, jednak wolę pograć w różne gry.
4. Nie mam co robić, bo mam "szlaban" na komputer, a bez ekranu nie umiem sobie znaleźć żadnego zajęcia.
Literatura
Artykuły z pracy zbiorowej pod redakcją Anny Nowak "Wybrane zjawiska powodujące zagrożenia społeczne" - Kraków 2000
1. Danuta Raś "Współczesne środki wizualne (komputer i telewizja) jako zagrożenie dla realnych kontaktów z ludźmi"
2. Bogumiła Kosek - Nita "Wpływ telewizyjnych obrazów przemocy na zachowania młodego odbiorcy - możliwości profilaktycznych oddziaływań"
|
