W odpowiedzi badany ma wymienić osoby, z którymi najbardziej (wybory pozytywne) chciałby wejść w kontakt przy zaistnieniu określonych w pytaniu warunków (kryterium socjometryczne).
Socjometria jest zespołem czynności werbalnych i manipulacyjnych, mających na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków międzyosobowych w grupach rówieśniczych.
Twórcą określenia socjometrii jest I. L. Morena. Nauka obejmuje szereg odmiennych technik. Najbardziej znane, to: samoocena socjometryczna, technika „zgadnij kto?”, porządkowanie wszystkich członków grupy (z wyjątkiem siebie) pod względem podanego kryterium, jest to tzw. szeregowanie rangowe, porównywanie parami członków grupy pod względem podanego kryterium i wyboru osoby z pary, która w większym stopniu spełnia to kryterium.
Test socjometryczny pozwala nam poznać: „gwiazdy socjometryczne”, czyli osoby najliczniej wybierane, najbardziej popularne, lubiane, w zależności od tego, co badaliśmy; „odrzuconych”, czyli osoby nie lubiane, celowo odrzucane, darzone niechęcią; „izolowanych”, czyli osoby przez nikogo nie wybierane, obojętne; „pary”, czyli grupy osób wzajemnie się wybierających, tworzących zamknięty krąg; „łańcuchy”, które oznaczają określony układ wyborów przechodnich wzajemnych, nie zamykających się w kręgu.
Badanie socjometryczne polega na zadaniu wszystkim członkom danej grupy kilku specjalnie sformułowanych pytań, badających różne rodzaje stosunków społecznych takich jak: sympatię, zaufanie, popularność, przywództwo, wzajemne niechęci i inne. W odpowiedzi badany ma wymienić osoby, z którymi najbardziej (wybory pozytywne) chciałby wejść w kontakt przy zaistnieniu określonych w pytaniu warunków (kryterium socjometryczne).
Treść pytań zastosowanych w badaniu socjometrycznym może być następujący:
Wygrałaś (eś) wycieczkę do Paryża, kogo z klasy zabrałbyś (zabrałabyś) ze sobą?
Masz ogromny kłopot, do kogo z klasy zwrócisz się o pomoc?
Kryteria pytania trzeciego odnoszą się do uczucia antypatii odrzucenia: Z kim z klasy nie chcesz siedzieć w jednej ławce?
Celem badania jest zapoznanie się z wewnętrzną strukturą zespołu klasowego, określenie pozycji socjometrycznej każdego ucznia, a w tym wyłonienie tzw. „gwiazdy socjometrycznej”, czyli osoby najbardziej lubianej i popularnej wśród klasy. Celem badania jest również ustalenie, kto w grupie jest odrzucony.
Opracował: Krzysztof Podgórski |
