Rodzina i szkoła stanowią dwa podstawowe środowiska wychowawcze liczące się w sposób istotny w życiu dzieci i młodzieży. Maja one decydujący wpływ na rozwój umysłowy i społeczny.
Szczególne znaczenie, jako jedno z głównych ogniw wychowania ma rodzina. Osobliwość szkoły polega głównie na tym, że naucza i wychowuje zgodnie z obowiązującym regulaminem i programem szkolnym. Uczeń naprawdę dużo musi włożyć wysiłku i pracy, aby sprostać stawianym wymaganiom. Tymczasem wychowawczy wpływ rodziny nie podlega na ogół z góry ustalonym przepisom. Szkoła spełnia rolę głównego organizatora i koordynatora działalności wychowawczej w rejonie, z którego wywodzą się uczniowie. Odpowiada za właściwie rozwijaną współpracę z rodziną. Obowiązkiem rodziny jest ułatwić i dopomóc szkole w należytym wywiązywaniu się z jej zadań wychowawczych. Na szkole spoczywa obowiązek pomagania rodzicom, którzy nie radzą sobie z wychowaniem dzieci lub zaniedbują obowiązki rodzicielskie. Lecz z tym różnie bywa. Jedni rodzice chcą pomocy, a inni unikają kontaktów ze szkołą i z wychowawcami. Współdziałanie nauczycieli i rodziców jest wspólnym działaniem dla osiągnięcia dobra poszczególnych uczniów, klas i całej społeczności szkolnej w procesie wychowania i nauczania.
Współpraca niezbędna jest nie tylko w przypadku uczniów trudnych, ale również w przypadku uczniów bardzo zdolnych. Innym celem współdziałania nauczycieli i rodziców jest lepsze poznanie przez nauczycieli i rodziców poszczególnych uczniów zarówno w środowisku szkolnym, jak i domowym. Lecz nie wszyscy rodzice mogą współdziałać ze szkołą i nauczycielami w tak szerokim zakresie ze względu na czas, rodzaj wykonywanej pracy i poziom kwalifikacji zawodowych. Należy więc wykorzystać wszystkie chęci i możliwości rodziców, którzy przychodzą z pomocą w organizowaniu różnego rodzaju zajęć i imprez uczniowskich, umożliwiają zwiedzenie zakładów pracy, pomagają w przygotowaniu wycieczek, zawodów sportowych, biwaków itp. Korzyści z tego są ogromne przede wszystkim dla ucznia. Częste kontakty nauczycieli i rodziców ułatwiają wzajemne poznanie się i rozumienie. Jest wiele sprawdzonych, skutecznych form współpracy szkoły z domem rodzicielskim.
Do nich należą: rozmowy, wizyty domowe, spotkania robocze, spotkania dotyczące trudności wychowawczych, wywiadówki itp. Wszystkie formy współpracy zarówno indywidualne i zbiorowe są potrzebne i niezbędne, gdyż przyczyniają się do lepszego poznania i rozumienia uczniów.
Odpowiedzialność za poziom szkolnych osiągnięć uczniów ponoszą przede wszystkim nauczyciele, ale rodzice mogą im pomóc w podnoszeniu wyników nauczania. Nauczyciele pozbawieni takiej pomocy nie są w stanie należycie podołać ciążącym na nich zadaniom. Zadajemy więc pytanie: w jaki sposób rodzice mogą pomóc pedagogom?
Przede wszystkim przez świadome wyrabianie u własnych dzieci pozytywnej motywacji do uczenia się, stworzenie im odpowiednich warunków do odrabiania lekcji, okazywanie stałego zainteresowania ich postępami w nauce oraz właściwe reagowanie na otrzymane oceny, zwłaszcza niedostateczne.
Pozytywna motywacja uczenia się dzieci i młodzieży pozostaje w ścisłym związku z ich stosunkiem do szkoły, a zwłaszcza do nauczycieli. Im bardziej korzystny jest ten stosunek, tym większe istnieje prawdopodobieństwo chętnego podejmowania przez uczniów zadań szkolnych.
Rodzice powinni łagodzić wszelkie uprzedzenia dzieci do szkoły czy nauczycieli. Wyrabianie pozytywnej motywacji uczenia się nie sprzyja rygorystyczne nakłanianie uczniów do wykonywania zadań szkolnych. Ważnym czynnikiem mobilizującym uczniów do nauki jest ich akceptacja przez rodziców, tzn. uznanie dzieci takimi jakimi są naprawdę. Postawa akceptująca pozwala uwierzyć dzieciom w swe możliwości i zdolności. Zapewnienie dzieciom odpowiednich warunków do odrabiania lekcji ma także duże znaczenie dla ich postępów w nauce. Chodzi o to, aby dzieci mogły odrabiać lekcje w atmosferze wewnętrznego i zewnętrznego spokoju.
Spokój taki bywa zakłócony w domach alkoholików i w rodzinach w stanie trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego. Częste konflikty i awantury uniemożliwiają dzieciom należytą koncentrację uwagi podczas wykonywania pracy domowej i uczenia się. Warunki mieszkaniowe^ w jakich uczą się dzieci, nie są bez znaczenia dla osiąganych przez nich wyników w nauce.
Okazywanie dziecku stałego zainteresowania jego postępami w nauce stanowi jeszcze jeden ważny czynnik zapewnienia mu wysokiego poziomu osiągnięć szkolnych.
Rodzice powinni często nawiązywać podczas rozmowy z dzieckiem do tego, co było tematem lekcji w szkole, jakie i z czego otrzymało oceny.
Duże znaczenie ma przeglądanie odrobionych prac domowych. Trzeba przy tym wyrazić dziecku uznanie lub podziw dla jego wysiłku i dokonań, ale też wystrzegać się przesady. Czasami potrzebna jest pomoc przy odrabianiu lekcji, szczególnie w młodszych klasach.
Nie bez znaczenia dla zapewnienia zadawalających osiągnięć szkolnych dziecka jest również właściwe reagowanie rodziców na otrzymane oceny niedostateczne tzn. Okazywanie zrozumienia i szukanie wspólnie z nim przyczyn niepowodzeń szkolnych. Otrzymana ocena niedostateczna jest, bowiem najczęściej sygnałem, iż przeżywa ono trudności, w przezwyciężeniu, których konieczna jest wyrozumiałość i moralne wsparcie rodziców. Każde dziecko pozbawione zrozumienia i życzliwości może nabrać z czasem przekonania, iż stanie stać go w ogóle na pozytywne oceny. Ustalenie przez rodziców przyczyn niepowodzeń szkolnych swoich dzieci wiąże się z koniecznością przeprowadzenia rozmów z nauczycielami., aby gruntowniej przeanalizować przyczyny złych ocen.
Współdziałanie nauczycieli i rodziców jest jednym z istotnych czynników prawidłowego funkcjonowania szkoły i rodziny. Warunkuje harmonijny rozwój uczniów. Wpływa zarówno na ich postępy w nauce, jak i w zachowaniu. Daje również szansę ciągłego doskonalenia się nauczycieli i rodziców jako wychowawców odpowiedzialnych za wielostronny rozwój dzieci i młodzieży.
Opracowała: Maria Puchlik
|
