Opracowała:
Grażyna Śliwa
Kształtowanie kariery zawodowej w gimnazjum
Rozwój psychofizyczny dzieci w wieku gimnazjalnym
Uczniowie w gimnazjum mają od 13 do 15 lat. Okres ten jest wiekiem dojrzewania, przejściem pomiędzy dzieciństwem, a wczesnym okresem dorosłości. Czas ten uważany jest za dość trudny- cechuje go przyspieszony rozwój fizyczno seksualny i poszukiwanie własnej tożsamości. Zachodzące zmiany psychofizyczne prowadzą do poważnych zmian w zachowaniu i zainteresowaniach społecznych. W początkowym okresie dojrzewania zmiany fizjologiczne należą do najważniejszych wydarzeń. Reakcje innych osób i rówieśników na zachodzące w nich zmiany somatyczne mogą przyczynić się do akceptacji lub odrzucenia swojego wyglądu. Ma to wpływ na postrzeganie siebie, budowanie poczucia własnej wartości.
Młodzi ludzie podważają istniejące autorytety ; ta droga ma doprowadzić do budowy własnej osobowości. Dążenie do niezależności jest głównym źródłem rozwoju i postrzegane jako środek prowadzący do zdobycia osobistego powodzenia i sukcesu społecznego. Nastolatek raz chciałby być samodzielny i pokazać co potrafi, innym razem przepełniony jest strachem przed wzięciem odpowiedzialności za to co czyni. Dlatego osoba dorastająca potrzebuje doradców, którzy rozumieją, uznają i szanują jej odczucia i myśli. Młodzież szuka towarzystwa osób elastycznych, otwartych, prawdomównych, które pomogą im wybrać orientację życiową, ułatwią wybór ścieżki kariery zawodowej.
W okresie gimnazjalnym grupa rówieśnicza nabiera nowego znaczenia w życiu młodego człowieka, ponieważ właśnie wtedy dochodzi do pierwszych prób wyzwolenia się spod wpływu rodziny. Grupa staje się miejscem, gdzie można podzielić się swoimi emocjami, tajemnicami, nadziejami i problemami z osobami podobnymi do siebie. Daje też możliwość sprawdzenia się poza domem. Jest miejscem współpracy i współzawodnictwa. Akceptacja przez grupę wpływa na wzrost pewności siebie i szacunku dla samego siebie.
Niektóre cechy charakteryzujące dzieci w tym wieku to:
- wzrastające problemy w przystosowaniu do otoczenia,
- pozycja wśród rówieśników staje się ważniejsza od aprobaty dorosłych,
- indywidualne osiągnięcia dostrzegane przez grupę przynoszą wielką satysfakcję,
- naśladowane są wzory zachowań społecznych, podawane w szczególności przez telewizję, filmy i czasopisma,
- następuje dążenie do określenia i rozwoju właściwego obrazu samego siebie,
- istnieje przekonanie o swoich nieograniczonych możliwościach zdrowotnych
- poszukiwanie i określenie swojego przyszłego miejsca w społeczeństwie m.in. poprzez wybór zawodu oraz tworzenie planów życiowych.
Wiele decyzji podejmowanych w okresie dorastania wpływa na przyszłą jakość życia. Jedną z takich ważnych decyzji jest wybór dalszej drogi kształcenia.
Decyzja o wyborze zawodu i szkoły nie jest decyzją łatwą, ponieważ:
· w sytuacji wyboru zawodu danych jest do wyboru kilka działań, z których każde prowadzi do więcej niż jednego rozwiązania. Człowiek przed podjęciem decyzji wyboru zawodu nie wie , jaki rezultat osiągnie wybór określonego działania- świadomość tego utrudnia podjęcie wyboru.
· Istnieje ryzyko niepowodzenia
W sytuacji wyboru zawodu człowiek bądź nie posiada dostatecznej wiedzy o prawdopodobieństwie wyniku bądź, też nie zna wszystkich możliwych zawodów.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno - pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach ( DzU nr 11, poz. 114), jest podstawa do zatrudnienia w szkole i placówce szkolnego doradcy zawodowego .
Główna rola przygotowania młodzieży do wyboru zawodu oraz kierunku kształcenia przypada szkole. Zadaniem szkoły na tym etapie jest udzielanie pomocy uczniom w osiąganiu umiejętności podejmowania decyzji o wyborze zawodu i kierunku dalszego kształcenia, a zwłaszcza:
- Wyzwalanie aktywności uczniów w kierunku samopoznania i samooceny.
- Modyfikacja samooceny w przypadku, gdy odbiega ona od realnych możliwości(zawyżona lub zaniżona).
- Pomoc uczniom w pogłębianiu wiedzy o interesujących ich zawodach.
- Kształtowanie potrzeby konfrontowania oceny swego stanu zdrowia z wymaganiami wybieranego zawodu.
- Zapoznanie ze strukturą szkolnictwa.
- Współdziałanie z rodzicami w realizacji powyższych zadań.
Ważne staje się przygotowanie młodych ludzi do umiejętnego poszukiwania pracy- wyposażenie ich w umiejętności odpowiedniej autoprezentacji oraz skutecznego komunikowania się. Im wcześniej zadania te zostaną podjęte, tym większe szanse trafnego wyboru zawodu i mniejsze prawdopodobieństwo kosztów ponoszonych przez młodych ludzi, i ich bliskich a także całego społeczeństwa w związku z nietrafna i przypadkową decyzją czy też nieumiejętnością poruszania się na rynku pracy.
Poradnictwo szkolne to przede wszystkim proces wspierania uczniów w wyborze ścieżek edukacyjnych, zorganizowanych w trzech blokach tematycznych:
1 rozwój samopoznania
2 nauka i praca
3 planowanie kariery
w których tematyka zajęć jest dostosowana do poszczególnych grup wiekowychuczniów.
PRZYKŁADOWE PLANOWANIE KARIERY W 1 KLASIE GIMNAZJUM
I Cykl zajęć dotyczący postrzegania siebie i rozumienie swoich uczuć:
1 Moje uczucia
2 Wewnętrzne Ja – zewnętrzne Ja
3 Jak wyrażamy złość?
4 Dostrzeganie swoich mocnych stron
5 Język „Ja”- Główna idea takiego komunikatu polega na tym, aby otwarcie i we własnym imieniu poinformować drugą osobę, dlaczego dane zachowanie stanowi dla nas problem, jak odbieramy tę sytuację, jakie uczucia ona w nas budzi. Wysyłając takie komunikaty bierzemy na siebie odpowiedzialność za swój wewnętrzny stan, informujemy o nim wprost, pozostawiając jednak drugiej osobie decyzję odnośnie zmiany zachowania.
Pełny „ komunikat Ja” zawiera:
- Informację o twoich uczuciach Czuję...................
jakie ta sytuacja wywołuje. np. Złości mnie”
- Wskazanie, jakie zachowanie Kiedy....................
lub sytuacja jest problemem.
- Informację o tym, dlaczego Ponieważ............
jest to dla mnie problem.
- Informację o tym, czego oczekujemy I chciałbym.........
od drugiej osoby.
„Komunikaty Ja” minimalizują u drugiej osoby lęk, złość, poczucie winy i pozwalają na rozwiązanie konfliktu i porozumienia.
6 Porozumiewanie się bez słów.
Rozpoznawanie i rozumienie swoich uczuć pozwoli na umiejętne radzenie sobie w sytuacjach trudnych, ułatwi nawiązywanie kontaktów i pozwoli na twórczy rozwój i realizację kariery zawodowej.
II Cykl zajęć poświęcony poznaniu najlepszego sposobu uczenia się :
1. Kwestionariusz wielorakiej inteligencji – zapoznanie uczniów z ich najlepszymi stylami uczenia się wg Gardnera
- Sposoby uczenia się.
- Twój najważniejszy zmysł.
- Jak uczysz się wiersza.
- Odkrywam jaj się uczę.
- Prawa czy lewa półkula? test
2. Ćwiczenia kinezjologii edukacyjnej wg Paula Dennisona
Gimnastyka mózgu to dynamiczny i praktyczny system ćwiczeń mający na celu, zintegrowanie funkcji mózgu. Metoda ta łączy rozwój wychowanie i terapię.
Oto kilka przykładów ćwiczeń:
- Leniwa ósemka – wzmocnienie koordynacji pracy obu półkul mózgowych, usprawnienie percepcji wzrokowej.
- Ruchy naprzemienne -aktywność
- Punkty na myślenie - jasność
- Pozycja Dennisona - pozytywność
- Kapturek myśliciela
- Punkty równowagi
- Sowa
- Aktywna ręka
- Znak X- sygnalizuje mojemu mózgowi, że chcę uruchomić do pracy obie półkule
- Zginanie stopy
- Przyciskanie dzwonka
- Sięganie po piłkę
Trzy cykle poradnictwa szkolnego
1. rozwój samopoznania
2. nauka i praca
3. planowanie kariery
|
