Scenariusz lekcji języka polskiego przeprowadzonej w kl. III h przez Elżbietę Bieńkowską - Bulisz dn. 11. 03. 2004r.
Lekcja była hospitowana przez wizytatora pana Stanisława Jachimczuka.
Temat: Tropami laureatki literackiej Nagrody Nobla - Wisława Szymborska.
Cele lekcji:
Cel główny:
- zastosowanie wcześniej poznanych wiadomości z teorii literatury do analizy i interpretacji wiersza ,,Nienawiść’’
Uczeń potrafi:
powiedzieć, kim jest Wisława Szymborska;
wyjaśnić pojęcia: liryka, poezja, epitet, przerzutnia, personifikacja, metafora;
analizować i interpretować wiersz ,,Nienawiść'';
zająć stanowisko wobec poglądów wypowiedzianych w wierszu (na przykładzie poznanej poezji i prozy wojennej);
posługiwać się ,,Słownikiem wyrazów obcych'' Władysława Kopalińskiego, ,,Słownikiem wyrazów bliskoznacznych'' Witolda Cienkowskiego;
wskazać w wierszu epitet, przerzutnię, metaforę;
rozwiązywać problemy w twórczy sposób;
organizować i oceniać własne uczenie się;
wypełnić luki w tekście z trudnościami ortograficznymi.
Metody:
- praca z wierszem Wisławy Szymborskiej ,,Nienawiść- '';
- praca pod kierunkiem;
Formy pracy:
- praca z całą klasą,
- indywidualna,
- praca w grupach;
Środki dydaktyczne:
- Władysław Kopaliński ,,Słownik wyrazów obcych'',
- Witold Cienkowski ,,Słownik wyrazów bliskoznacznych'' ;
- wiersz ,,Nienawiść- '' (kserokopie),
- Wisława Szymborska ,,Wybór wierszy'';
- ,, Słownik szkolny. Terminy literackie'' Stanisław Jaworski;
- kserokopie dyktand z Internetu ,,Wisława Szymborska’’.
Przebieg lekcji:
1. Powitanie.
2. Przypomnienie wiadomości o życiu i twórczości Wisławy Szymborskiej.
3. Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
3. Analiza i interpretacja wiersza ,,Nienawiść''.
odczytanie wiersza,
wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów,
budowa wiersza (jt. wiersz biały),
tytuł utworu, a jego motyw,
nienawiść w porównaniu z innymi pozytywnymi wartościami (braterstwo, współczucie),
rola podmiotu lirycznego, który utożsamia się z odbiorcami,
personifikacja uczucia - nienawiść, przywołanie ludzkich atrybutów (,,dobrze się trzyma'', jest ,,zdolna, pojętna, bardzo pracowita'',)
epitety określające nienawiść: np. ,,zdolna'' , ,,sprawna'' ,
przerzutnie: np. ,,Jak dobrze się trzyma / w naszym stuleciu nienawiść'',
metafory: nienawiść określa się jako dobrego sportowca, który ,,lekko bierze wysokie przeszkody'',
piętno odciśnięte przez nienawiść w XX wieku (praca w grupach powtórzenie literatury wojennej),
triumf nienawiści w XXI wieku ( 11 września 2201r. runął mit o bezpieczeństwie i stabilności największego mocarstwa świata. W dzień aktu terrorystycznego na Stany Zjednoczone zginęło tysiące niewinnych ludzi. Nic nie jest w stanie usprawiedliwić szaleńców, którzy tego dokonali. Był to kolejny, bezsensowny i niezrozumiały przejaw nienawiści człowieka do człowieka. Ci, którzy przeżyli stracili rodzinę, pracę, a przede wszystkim wiarę w przyszłość. W świetle tych wydarzeń słowa poetki wydają się prorocze. To złe uczucie potrafi uczynić wielkie szkody w naszej psychice. Nienawiść im głębiej sięga w nasze wnętrze, tym bardziej jest niebezpieczna).
przypomnienie cech notatki i podanie uczniom zagadnień na które mają zwrócić uwagę sporządzając ją,
wypełnienie w tekście luk z trudnościami ortograficznymi dotyczącymi życia i twórczości Wisławy Szymborskiej.
Samoocena uczniów
Jak oceniasz swoje zaangażowanie podczas lekcji? Zakreśl właściwą odpowiedź.
- Byłem (am) bardzo zaangażowany w pracę na lekcji.
- Byłem (am) średnio zaangażowany w pracę na lekcji.
- Byłem (am) mało zaangażowany w pracę na lekcji.
- Nie byłem (am) zaangażowany w pracę na lekcji.
Co najbardziej wpłynęło na twoje zaangażowanie lub jego brak?
............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ................................................
Uczeń realizujący program szkoły specjalnej realizuje ten sam temat. Radek nie pracuje w grupie, ponieważ dotąd realizował inne teksty literackie.
(Dotychczas pracowałam z Radkiem na podstawie podręcznika ,,Język polski 8'' pod. red. Krystyny Milewskiej wyd. W S i P. Warszawa 1991.
Realizując ,,Program nauczania gimnazjum specjalnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim'' z języka polskiego na podstawie w/w podręcznika, omówiłam i zinterpretowałam wszystkie treści literackie, (korzystałam z tego podręcznika w minionym roku szkolnym), dlatego kupiłam podręcznik ,, Do Itaki. 3 klasa gimnazjum język polski''.
Obecnie Radek korzysta z zakupionego podręcznika. Uważam, że moja decyzja jest całkowicie słuszna, ponieważ Pani Irena Szelezin zalecała realizację ,,Programu nauczania gimnazjum specjalnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim'' z takich samych podręczników, z jakimi pracują uczniowie danej klasy).
Przebieg lekcji ucznia niepełnosprawnego intelektualnie:
Ø wyszukuje rzeczowniki określane przez przymiotniki; Podkreśl rzeczowniki w wierszu. Rzeczownik odpowiada na pytanie - kto? co?
Podkreśl przymiotniki w wierszu. Przymiotnik odpowiada na pytanie- jaki?,
jaka? jakie?, który?, która?, które?, czyj?, czyja?, czyje?
Ø wyjaśnia pojęcia: poezja, epitet;
Ø wypełnia luki z trudnościami ortograficznymi;
Ø organizuje i ocenia własne uczenie się;
Ø pracuje ze ,, Słownikiem szkolnym. Terminy literackie'' Stanisława Jaworskiego;
Ø pracuje ze ,,Słownikiem wyrazów obcych'' Władysława Kopalińskiego;
Ø pracuje ze ,,Słownik wyrazów bliskoznacznych'' Witolda Cienkowskiego;
Ø sporządza notatkę na temat: Co to jest poezja?
Jego tekst do wypełnienia z trudnościami ortograficznymi zawiera jedną zasadę - pisownia rz po spółgłoskach, którą mu napisałam.
,, rz'' piszemy, gdy wymienia się na r
przykłady: wierzę : wiara, lekarz : lekarstwo, pierze : pióro.
po spółgłoskach: b, d, g, ch, j, k, p, t, w.
przykłady: brzoza, drzwi, grzeczność, chrzest, obejrzeć, krzyk, przysmak, trzepak, dojrzały, wrzucić.
wyjątki: kształt, pszczoła, pszenica, wszyscy.
WISŁAWA SZYMBORSKA
( jest to tekst dyktanda dla ucznia niepełnosprawnego intelektualnie)
Poetka, urodzona 2 lipca 1923 rok w Wielkopolsce.
Gdy Szymborska wspomina szczęśliwe dzieciństwo p...yznaje, że zmuszała domowników do czytania jej na głos powieści. W 1926 roku przeprowadziła się do Torunia, a w 1931 roku do Krakowa, gdzie mieszka do dziś. W momencie wybuchu II wojny światowej pisarka miała siedemnaście lat. Aby uchronić się przed wywózką na roboty do Niemiec, podjęła pracę jako u....ędniczka na kolei. W czasie okupacji pisała opowiadania i piosenki. Po wojnie Szymborska chciała wydać pierwszy tomik poetycki, jednak od.....ucono go. Pierwszy tomik poetycki opublikowano w 1952 roku i nosił tytuł “Dlatego żyjemy”. Kolejny tomik wierszy pojawia się w 1954 roku pt. “Pytania zadawane sobie”, t....y lata później “Wołanie do Yeti”. Poetka odwiedza Paryż, dokąd wyjechała na stypendium Ministerstwa kultury i sztuki. Pisze przez cały czas i dzięki temu znamy takie tytuły jak: “Sól”, “Sto pociech”, “Wszelki wypadek”, “Wielka liczba”, “Ludzie na moście”, “Koniec i początek”. W 1991 roku Wisława Szymborska ot...ymała niemiecką Nagrodę Literacką. Nagroda Nobla przyznana w 1996 roku jest uhonorowaniem zdolności twórczych tej ogromnie skromnej poetki. Do momentu otrzymania tego wyróżnienia Szymborska obracała się w kręgu najbliższych p....yjaciół. Mieszkała na dziesiątym pięt...e w zwykłym wieżowcu. Zawsze skromna, nie lubi mówić o sobie. Twierdzi, że wszystko powiedziała w swoich wierszach. Poetka jest również obdarzona talentem plastycznym i chętnie ilustruje książki. Od wielu lat jej hobby to kolekcjonowanie starych pocztówek. Wydała dziewięć tomików wierszy, a każdy z nich mówi o sprawach najprostszych, znanych każdemu człowiekowi. To dlatego czytujemy jej utwory, wracamy do nich i odkrywamy sami dla siebie w nich zawsze coś nowego.
Nienawiść
Spójrzcie, jaka wciąż sprawna,
jak dobrze się trzyma
w naszym stuleciu nienawiść.
Jak lekko bierze wysokie przeszkody.
Jakie to łatwe dla niej - skoczyć, dopaść.
Nie jest jak inne uczucia.
Starsza i młodsza od nich równocześnie.
Sama rodzi przyczyny, które ją budzą do życia.
Jeśli zasypia, to nigdy snem wiecznym.
Bezsenność nie odbiera jej sił, ale dodaje.
Religia nie religia -byle przyklęknąć na starcie.
Ojczyzna nie ojczyzna -
byle się zerwać do biegu.
Niezła i sprawiedliwość na początek.
Potem już pędzi sama.
Nienawiść. Nienawiść.
Twarz jej wykrzywia grymas ekstazy miłosnej.
Ach, te inne uczucia -cherlawe i ślamazarne.
Od kiedy to braterstwo
może liczyć na tłumy?
Współczucie czy kiedykolwiek pierwsze dobiło do mety?
Zwątpienie ilu chętnych porywa za sobą?
Porywa tylko ona, która swoje wie.
Zdolna, pojętna, bardzo pracowita.
Czy trzeba mówić ile ułożyła pieśni.
Ile stronic historii ponumerowała.
Ile dywanów z ludzi porozpościelała,
byle przyklęknąć na starcie.
Nie okłamujmy się:
potrafi tworzyć piękno.
Wspaniałe są jej łuny czarną nocą.
Świetne kłęby wybuchów o różanym świcie.
Trudno odmówić patosu ruinami rubasznego humoru
krzepko sterczącej nad nimi kolumnie.
Jest mistrzynią kontrastu
między łoskotem a ciszą,
między czerwoną krwią a białym śniegiem.
A nade wszystko nigdy jej nie nudzi
motyw schludnego oprawcy nad splugawioną ofiarą.
Do nowych zadań w każdej chwili gotowa.
Jeżeli musi poczekać, poczeka.
Mówią, że ślepa. Ślepa?
Ma bystre oczy snajpera
i śmiało patrzy w przyszłość - ona jedna.
Praca domowa
Napisz notatkę z lekcji (analiza i interpretacja wiersza). Uwzględnij w niej następujące zagadnienia:
- czemu jest poświęcony wiersz Wisławy Szymborskiej;
- podmiot liryczny = podmiot zbiorowy - dlaczego?
- na czym polega personifikacja uczucia nienawiść- ?
- dzięki przerzutniom nienawiść- ,,się rozpędza’’ - podaj ich przykłady;
- metafora w wierszu służy oddaniu charakteru uczucia tego upersonifikowanego uczucia - podaj przykład;
- nenawiść- i jej skutki dotyczą nas wszystkich. Czyż to nie przez nienawiść- wybuchają wojny? Podaj przykłady utworów literackich, które poruszają problem wojny.
Praca domowa dla ucznia niepełnosprawnego intelektualne:
Naucz się na pamięć 2 zwrotek wiersza. (Jest to zadanie dla ucznia u. u.)
WISŁAWA SZYMBORSKA
( jest to tekst dyktanda dla uczniów klasy III )
Wisława Szymborska od kilk... lat znajdowała się w gronie kandydatów do literackiej Nagrody Nobla, nie spodziewano się, ...e po p...yznaniu tego wyr....nienia Czesławowi Miłoszowi w 1980 rok... zostanie u...onorowany w XX wiek... jeszcze jeden polski pisa... Na la...reata typowano raczej Zbigniewa Herberta .
Poetkę, ...rodzoną 2 lipca 1923 rok w Wielkopolsce, do pisania zachęcał ojciec. Wyr....niał dw...dziestoma groszami dziecięce rymowanki. Gdy Szymborska wspomina szczęśliwe dzieciństwo p...yznaje, że zmu...ała domowników do czytania jej na głos powieści. W 1926 roku przeprowadziła się do Torunia, a w 1931 roku do Krakowa, gdzie mieszka do dziś. W czasach szkolnych, a uczęszczała do ...imnazjum Urszulanek, pasjonowała się kinem. W momencie wyb...chu II wojny światowej pisarka miała siedemnaście lat. Aby u....ronić się przed wywózką na roboty do Niemiec, podjęła pracę jako u....ędniczka na kolei. W czasie ok...pacji pisała opowiadania i piosenki. W 1945 roku debiutuje w prasie i w tym samym roku rozpoczyna st...dia na filologii polskiej i socjolog.... Uniwersytetu Jagiellońskiego. Debi...t został dostrze...ony, ale nie ze względu na błyskotliwość, ale długość. Po wojnie Szymborska ....ciała wydać pierwszy tomik poetycki, jednak od.....ucono go, gdyż nie spełniał wymagań socrealizmu. Pierwszy tomik poetycki opublikowano w 1952 roku i nosił tytuł “Dlatego ...yjemy”. Rok p...źniej nawiązuje wsp...łpracę z “Życiem literackim”, w którym drukowała minieseje i recenzje zatytułowane “Lekt...ry nadobowiązkowe”. W latach 90-tych kontynuowała je na łamach “Gazety Wyborczej”. Kolejny tomik wierszy pojawia się w 1954 roku pt. “Pytania zadawane sobie”, t....y lata p...źniej “Wołanie do Yeti”. Poetka odwiedza Pary..., dokąd wyjechała na stypendi...m Ministerstwa kultury i szt....ki. Pisze przez cały czas i dzięki temu znamy takie tytuły jak: “Sól”, “Sto pociech”, “Wszelki wypadek”, “Wielka liczba”, “L....dzie na moście”, “Koniec i początek”. W 1991 roku Wisława Szymborska ot...ymała niemiecką Nagrodę Literacką, a w 1995 roku przyznano jej tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. ...agroda Nobla przyznana w 1996 roku jest uhonorowanie zdolności twórczych tej ogromnie skromnej poetki. Do momentu otrzymania tego presti...owego wyró...nienia Szymborska obracała się w kręgu najbliższych p....yjaciół. Mieszkała na dziesiątym pięt...e w zwykłym wie...owcu, w miniat...rowym mieszkaniu. Zawsze skromna, pełna dystansu i ...artobliwej autoironii, nie lubi mówić o sobie. Twierdzi, że wszystko powiedziała w swoich wierszach. Poetka jest równie... obdarzona talentem plastycznym i chętnie ilustrowała książki. Na co dzień wykorzyst...je swoje zdolności artystyczne tworząc zabawne kolaże przesyłane przyjaciołom. Two....y je z wycinków starych gazet, reklam. Od wielu lat jej hobby jest kolekcjonowanie starych pocztówek. Wydała tylko lub a... dziewięć tomików wierszy, a każdy z nich m...wi w sposób zaskakujący i odkrywczy o sprawach najprostszych, znanych każdemu człowiekowi. To dlatego czytujemy jej utwory, wracamy do nich i odkrywamy sami dla siebie w nich zaw...e coś nowego.
http://noblisci.bnet.pl/91-00/1996/1996.html, WIEM: Szymborska Wisława, Szymborska Wisława, Szymborska,
Wisława Szymborska - poetka mądrego sceptycyzmu., Wisława Szymborska - eduseek
WISŁAWA SZYMBORSKA
Wisława Szymborska od kilk... lat znajdowała się w gronie kandydatów do literackiej Nagrody Nobla, nie spodziewano się, ...e po p...yznaniu tego wyr....nienia Czesławowi Miłoszowi w 1980 rok... zostanie u...onorowany w XX wiek... jeszcze jeden polski pisa... Na la...reata typowano raczej Zbigniewa Herberta .
Poetkę, ...rodzoną 2 lipca 1923 rok w Wielkopolsce, do pisania zachęcał ojciec. Wyr....niał dw...dziestoma groszami dziecięce rymowanki. Gdy Szymborska wspomina szczęśliwe dzieciństwo p...yznaje, że zmu...ała domowników do czytania jej na głos powieści.
W 1926 roku przeprowadziła się do Torunia, a w 1931 roku do Krakowa, gdzie mieszka do dziś. W czasach szkolnych, a uczęszczała do ...imnazjum Urszulanek, pasjonowała się kinem. W momencie wyb...chu II wojny światowej pisarka miała siedemnaście lat. Aby u....ronić się przed wywózką na roboty do Niemiec, podjęła pracę jako u....ędniczka na kolei.
W czasie ok...pacji pisała opowiadania i piosenki. W 1945 roku debiutuje w prasie i w tym samym roku rozpoczyna st...dia na filologii polskiej i socjolog.... Uniwersytetu Jagiellońskiego. Debi...t został dostrze...ony, ale nie ze względu na błyskotliwość, ale długość. Po wojnie Szymborska ....ciała wydać pierwszy tomik poetycki, jednak od.....ucono go, gdyż nie spełniał wymagań socrealizmu.
Pierwszy tomik poetycki opublikowano w 1952 roku i nosił tytuł “Dlatego ...yjemy”. Rok p...źniej nawiązuje wsp...łpracę z “Życiem literackim”, w którym drukowała minieseje i recenzje zatytułowane “Lekt...ry nadobowiązkowe”. W latach 90-tych kontynuowała je na łamach “Gazety Wyborczej”.
Kolejny tomik wierszy pojawia się w 1954 roku pt. “Pytania zadawane sobie”, t....y lata p...źniej “Wołanie do Yeti”. Poetka odwiedza Pary..., dokąd wyjechała na stypendi...m Ministerstwa kultury i szt....ki. Pisze przez cały czas i dzięki temu znamy takie tytuły jak: “Sól”, “Sto pociech”, “Wszelki wypadek”, “Wielka liczba”, “L....dzie na moście”, “Koniec i początek”.
W 1991 roku Wisława Szymborska ot...ymała niemiecką Nagrodę Literacką, a w 1995 roku przyznano jej tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. ...agroda Nobla przyznana w 1996 roku jest uhonorowanie zdolności twórczych tej ogromnie skromnej poetki.
Do momentu otrzymania tego presti...owego wyró...nienia Szymborska obracała się w kręgu najbliższych p....yjaciół. Mieszkała na dziesiątym pięt...e w zwykłym wie...owcu, w miniat...rowym mieszkaniu. Zawsze skromna, pełna dystansu i ...artobliwej autoironii, nie lubi mówić o sobie. Twierdzi, że wszystko powiedziała w swoich wierszach.
Poetka jest równie... obdarzona talentem plastycznym i chętnie ilustrowała książki. Na co dzień wykorzyst...je swoje zdolności artystyczne tworząc zabawne kolaże przesyłane przyjaciołom. Two....y je z wycinków starych gazet, reklam. Od wielu lat jej hobby jest kolekcjonowanie starych pocztówek.
Wydała tylko lub a... dziewięć tomików wierszy, a każdy z nich m...wi w sposób zaskakujący i odkrywczy o sprawach najprostszych, znanych każdemu człowiekowi. To dlatego czytujemy jej utwory, wracamy do nich i odkrywamy sami dla siebie w nich zaw...e coś nowego.
Elżbieta Bieńkowska-Bulisz |
