Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Czas wolny jako problem społeczno-wychowawczy

 

 



Napisała: Elżbieta Herbst

"Czas wolny jako problem społeczno-wychowawczy "
     Problem organizacji czasu wolnego młodzieży przez kilka wieków dotyczył głównie dzieci z klas wyższych, ponieważ dzieci robotników musiały bardzo wcześnie podejmować pracę zarobkową.
     Już w starożytności w Atenach, Sparcie i w Rzymie, także panowały różne poglądy na wychowanie młodego pokolenia poza rodziną i szkołą. Przede wszystkim zwracano uwagę na rozwój fizyczny, który był częścią przygotowania do życia. Na przełomie XVIII i XIX wieku wybitni filozofowie i pedagogowie zwracali uwagę w swoich rozprawach na rozbudowę obiektów i urządzeń niezbędnych do wychowania fizycznego. Z poważniejszymi pozycjami w światowej literaturze dotyczącej czasu wolnego spotykamy się dopiero na przełomie XIX i XX wieku. Nowoczesny program wychowania pozaszkolnego młodzieży opracował i wcielił w życie lekarz, profesor Uniwersytetu Jagielońskiego - Henryk Jordan. Przywiązywał on dużą wagę do wychowania fizycznego dzieci i młodzieży na "zielonym" terenie, do wyżycia się ruchowego i pełnej rekreacji. Pod wpływem jego idei powstały organizacje oraz stowarzyszenia,które zakładały i urządzały obiekty oraz tereny rekreacyjne dla młodzieży i dzieci.
     Poważne zasługi dla wychowania pozaszkolnego w dziedzinie rekreacji fizycznej jak i opieki higieniczno-lekarskiej dzieci i młodzieży położył doktor Stanizław Markiewicz.
     Następnym pedagogiem zajmującym sie wychowaniem pozaszkolnym był Stanisław Karpowicz. Był on gorącym zwolennikiem wychowania fizycznego, zabaw i gier ruchowych na wolnym powietrzu oraz wycieczek i robót ręcznych. W wychowaniu dzieci i młodzieży stosował zasadę uwzględniania indywidualności, zainteresowań i innych cech osobowości każdego wychowanka.
     Problem czasu wolnego dzieci i młodzieży oraz sposoby jego wykorzystania należą do najbardziej doniosłych problemów wspólczesności. Tym zagadnieniem zajmowało sie wielu pedagogów, psychologów, socjologów i wielu innych badaczy tematu. Jedni tweirdzą, że "czas wolny" to czas poza pracą lub nauką, a inni uważają, że to tylko jego część.
     Bardzo często zdarza się, że człowiek w czasie wolnym od pracy wykonuje różne obowiązki: rodzinne, domowe, społeczne, kulturalne i inne.
     Czas wolny to jedynie okres, w którym jednostka powstrzymuje się od wspomnianych konieczności i obowiązków poświęcając się rozwojowi własnej osobowości. W szerokim znaczeniu tego pojęcia czas wolny określamy jako czas pozostały po wykonaniu obowiązków rodzinnych, zawodowych, społecznych i przeznaczony na odpoczynek, rozrywkę i upodobania.
     J. Dumazedier uważa, że czas wolny jest przeznaczony na "wszelkie zajęcia, jakim może oddawać się jednostka z własnej ochoty bądż dla rozrywki, bądż dla rozwijania swych wiadomości lub dla bezinteresownego ksztalcenia się, dobrowolnego udziału w życiu społecznym, poza obowiązkami zawodowymi, rodzinnymi i społecznymi". Za podstawę swej definicji przyjmuje się sposób spożytkowania czasu wolnego, lecz funkcje takie jak: wypoczynek, rozrywka i rozwój osobowości.
     Wypoczynek regeneruje siły człowieka, wyrównuje straty fizyczne i psychiczne wywołane stałym napięciem, spowodowanym wykonywaniem obowiązków w pracy zawodowej. Natomiast rozrywka wyzwala ludzi ze stanu znużenia powstałego na skutek monotonnych czynności dnia codziennego i daje "cos odmiennego" co bardziej aktywizuje siły człowieka.
     Kolejna funkcja czasu wolnegozwana rozwojem osobowości, zapobiega rutynie codziennych obowiązków i daje odprężenie od pracy zawodowej. Funkcja ta przyczynia się do rozwijania zdolności, sprawności, umiejętności, wpływa na rozwój biologiczny i intelektualny, pozwala kształcić umysł, przyswajac wiedzę, uczestniczyć dobrowolnie w różnych formach działalności naukowej, artystycznej, technicznej, sportowej i społecznej.
     Na podstawie rozważań dotyczących czasu wolnego dzieci i młodzieży można powiedziec, że czas wolny ucznia to czas, który mu pozostaje po wypełnieniu przez niego obowiązków szkolnych i domowych, kiedy może on wykonywać czynności zgodne z jego upodobaniami, związane z wypoczynkiem, rozrywką i z zaspokajaniem zainteresowań. Zależnie od ilości czasu zużytego na czynności obowiązkowe kształtuje się budżet czasu wolnego ucznia przeznaczony na zajęcia dowolne (odpoczynek, rozrywkę i zainteresowania). Wymienione funkcje czasu wolnego decydują o rozwoju fizycznym, psychicznym i intelektualnym dziecka. Przyczyniają się także do zaspokojenia i rozwijania potrzeb kulturalnych, społecznych, do budzenia zainteresowań i stwarzania tak potrzebnej w życiu - radości. Specyficzną cechą czasu wolnego dziecka jest to, że podlega kontroli i ingerencji dorosłych (rodziców, nauczycieli, opiekunów) instytucji, w których dziecko przebywa. Ingerencja rodziny, szkoły wraz z zajęciami pozalekcyjnymi i pozaszkolnymi w organizację wolnego czasu uczniów powinna być umiejętna i racjonalna, uwzględniająca pozytywne dążenia, pragnienia, zamiłowania i zainteresowania. Na wymienione dwa środowiska wychowawcze spada odpowiedzialość wychowania dzieci i młodzieży w kierunku umiejętnego spożytkowania czasu wolnego. Stworzenie w dzieciństwie i w młodości sprzyjających warunków, odpowiedniej atmosfery do odpoczynku, rozrywki i rozwoju osobowości rzutuje na całe życie człowieka. Wyrobienie u dziecka umiejętności wartościowego spędzania czasu wolnego daje najlepsze rezultaty w jego wieku póżniejszym.
     Aktywność kontrolowana (dzieci i młodzieży) wiąże się z planowaną pracą wychowawczą i stwarza warunki do rozwoju inicjatywy i samodzielności młodego pokolenia, oraz pozwala na jej wyżycie się poza zajęciami obowiązkowymi.
     W placówkach wychowania pozaszkolnego młodzież przejawia aktywność w wybranych przez siebie zakresach, których wypełnianie wymaga stałej i systematycznej pracy. Czas wolny jest tutaj spożytkowany chętniej, bo z własnej woli bez przymusu choć poddany pewnym rygorom, ale wybór działalności jest dowolny. Wychowanie pozaszkolne kształtuje u uczniów umiejętność właściwego wykorzystania czasu wolnego i pozwala rozwijać aktywność społeczną.
     Wśród sposobów spędzania czasu wolnego przez dzieci i młodzież można wyróżnić takie formy:
  • gry i zabawy ruchowe (sportowe)
  • turystykę
  • imprezy artystyczne
  • środki masowego przekazu
  • aktywność intelektualną (inne formy)
  • zajęcia artystyczne
  • aktywność społeczną
  • inne formy aktywności uwzględniające indywidualne zainteresowania.
     Każdy z wymienionych sposobów spędzania czasu wolnego można analizować z powodu walorów wychowawczych. Najbardziej pożądane są formy aktywności takie jak: ruch, czytelnictwo, umiejętne korzystanie ze środków masowego przekazu, dóbr technicznych oraz włączanie się w prace na rzecz społeczeństwa.
     Rola zorganizowanego ruchu w wychowaniu staje się szczególnie ważna w miarę rozwoju techniki i przemian w życiu i kulturze. W wyniku przeobrażeń, jakie dokonały się pod wpływem gwałtownego rozwoju techniki, ukształtował się nowy rodzaj kultury zwany masowym. Rozwój cywilizacji ma oprócz pozytywnych cech negatywne działanie, polegające na zmniejszeniu aktywności ruchowej. Dlatego też planowe i zorganizowane formy zajęć ruchowych niwelują niektóre ujemne cechy życia społeczeństw tzw. masowych. Cywilizacja współczesna wyznacza określone sposoby życia i aktywności człowieka, natomiast wzrastające tempo rozwoju techniki powoduje konieczność kształtowania sprawności i nawyków ruchowych, które by przeciwdziałały ujemnym zjawiskom bierności ruchowej. Szczególnie ważną rolę spełnia ruch na wolnym powietrzu, który rozwija niezbędne sprawności i nawyki ruchowe mające szansę utrzymania się przez całe życie.
     Organizowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży związane jest z zadaniami wychowawczymi takimi jak wychowanie: społeczne, estetyczne i rekreacyjne. Jednym z podstawowych celów wychowania było uspołecznianie jednostki. Dzisiaj społeczny charakter mają wytwory pracy człowieka, korzystającego z wytworów pracy innych ludzi, dlatego wychowanie społeczne powinno utrwalać więzi z najbliższym środowiskiem, sprzyjając kształtowaniu się form zachowania, zainteresowań, postaw opartych na wzorach z najbliższego otoczenia.
     W wyniku rozwoju środków masowego przekazu wzrosła mozliwość kontaktu szerokiej grupy ludzi ze sztuką. Wychowanie estetyczne u młodzieży powinno wyrabiać umiejętność oceny i wyboru treści, a przekaz masowy powinien w tym pomagać udostępniając dzieła jak najbardziej wartościowe artystycznie.
     Następnym ważnym zadaniem szkoły jest wychowanie rekreacyjne. Jest to planowe działanie wychowawcze zmierzające do wyposażenia młodego pokolenia umiejętność właściwego organizowania wypoczynku. Wychowanie rekreacyjne ma za zadanie:
  1. przygotowanie młodego człowieka do racjonalnego organizowania wypoczynku i zaspokajania indywidualnych potrzeb i zainteresowań;
  2. przygotować dzieci i młodzież do czynnego uczestnictwa w procesach produkcji;
  3. aktywnego udziału w życiu społecznym i kulturalnym;
Wychowanie społeczne i wychowanie rekreacyjne jest ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie się uzupełnia. Aktywne włączenie się do działalności społecznej dokonuje się już gdy dziecko wykonuje określone czynności w zespole, a jego aktywność podporządkowana jest celom wspólnym dla całego zespołu. Różne formy rekreacji dzieci i młodzieży stwarzają najwłaściwsze warunki do uspołeczniania się, jako aktywne działanie w konkretnych sytuacjach. Rozwój oświaty wychowania uwzględnia rozbudowę instytucji wychowania pozaszkolnego, opieki środowiskowej nad dzieckiem, aby umożliwic mu różnorodne i ciekawe spędzenie czasu wolnego.
     Wychowanie pozalekcyjne organizowane jest przez szkołę, a ograniczone jej możliwościami skłania się do małych form pracy. Do najbardziej typowych form zajęć pozalekcyjnych należą:
  1. świetlice;
  2. koła zainteresowań;
  3. wycieczki;
  4. ogrody jordanowskie;
  5. siłownie itp.
     Dzieci i młodzież uczestniczące w pracach instytucji i placówek wychowania pozaszkolnego rozwijają swoje zdolności poznawcze i sprawności fizyczne.
     Uważam, że czas wolny dzieci i młodzieży zapełniony różnego rodzaju zajęciami pozalekcyjnymi przyczynia się nie tylko do wszechstronnego rozwoju osobowości wychowanka, ale również wpływa na ukształtowanie postawy aktywnej, zapobiega negatywnym skutkom rozwoju cywilizacji, demoralizacji, przeciwdziała powstawaniu agresji bo w sposób kontrolowany, planowany zapełnia czas młodego pokolenia. Myślę również, że w okresie tak wielkich zmian społeczno-ekonomicznych warto zadbać o młodzież często pozostawioną samą sobie, należy otoczyć wiekszą niż do tej pory opieką, zapełnić im czas wolny pokazując wzory pozytywnych form spędzania czasu. Nasz system oświatowy należałoby poddać pewnym medyfikacjom, gdyż ukształtowanie człowiekawartościowego nie dokona się tylko na zajęciach lekcyjnych, ale na zajęciach dodatkowych - pozaszkolnych i pozalekcyjnych (z dużą różnorodnościa środków do atrakcyjnych zajęć), prowadzonych przez osoby angażujące się ciałem i umysłem w to co robią. Mam nadzieję, że potrafimy wszyscy odpowiednio wcześnie zadbać o wychowanie młodych ludzi "dla społeczeństwa", aktywnych fizycznie i umysłowo, ludzi o wysokim poczuciu moralnym.

Bibliografia:
  1. Henryk Gąsior: "Wychowanie pozaszkolne a kultura czasu wolnego uczniów w środowisku wielkoprzemysłowym"
  2. Albin Kelm: "O o piece nad dzieckiem w rodzinie"
  3. Ryszard Wroczyński: "Pedagogika społeczna"
  4. Ryszard Wroczyński: " Wychowanie poza szkołą"
  5. Tadeusz Wujek: " Praca domowa i czynny wypoczynek ucznia"

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 23:02:55
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 23:02:55) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie