Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Dlaczego regionalizm ?

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3780 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

  „Zakorzenienie jest być może najważniejszą i najbardziej zapoznaną potrzebą duszy ludzkiej. Zarazem jest to potrzeba , która trudno określić. Istota ludzka ma zakorzenienie, jeżeli rzeczywiście w sposób aktywny i naturalny uczestniczy w egzystencji wspólnoty przechowującej jakieś skarby przeszłości obdarzonej poczuciem jutra. ”1Zakorzenienie daje się być potrzebą dnia dzisiejszego w świetle zagrożeń, przed którym stoimy.
      „Współczesnemu światu opanowanemu przez telewizor, komputer grozi zalew jałowej , bez większych wartości monokultury. I wcale nie trzeba sięgać do literatury z gatunku science-fiction, zawierającej obraz cywilizacji globalnej i wizje końca świata . Wystarczy przyjrzeć się postawom pewnych kręgów zagubionej młodzieży, która bezkrytycznie poddała się słowom, dźwiękom i obrazom świadomie kreowanej a urojonej rzeczywistości . Wystarczy dokładniej przyjrzeć się subkulturze tej młodzieży” 2 by uzmysłowić sobie, że stanęliśmy jako cywilizacja przed koszmarem przyszłości bez norm moralnych i wartości .
     To niebezpieczeństwo zauważa świat , który uznaje na progu XXI wieku, że „najskuteczniejszą obroną przed uniformizacją życia społecznego jest powrót do korzeni własnej kultury.” 3
     Zakorzenienie , powrót do dziedzictwa kulturowego , folkloru stał się tematem na forum międzynarodowym i regionalnym. „O potrzebie edukacji społecznej – co w oczywisty sposób ma odniesienie do dzieci i młodzieży szkolnej- w zakresie regionalnego i etnicznego dziedzictwa kulturowego wypowiada się społeczność międzynarodowa .
     „Powszechna Deklaracja Praw Człowieka wśród podstawowych praw wymienia prawo do swobodnego uczestnictwa w życiu kulturowym społeczeństwa , swobodnego wyboru miejsca zamieszkania, stowarzyszania się. Jeśli kultura oznacza kulturę narodową lub etniczna , miejsce zamieszkania odnosi się do określonego obszaru narodowego lub etnograficznego, a stowarzyszanie się może dotyczyć także regionalności – jest to zatem prawo do własnej regionalnej i etnicznej kultury.”4 W podobny sposób określa prawa człowieka Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych , Społecznych i Kulturalnych, formułując prawo korzystania z wszystkich praw kulturowych do korzystania z udziału w życiu kulturowym , a konkretyzuje je „ Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych – uznając prawo osoby do własnej etnicznej kultury, języka i wierzeń .”5 Prawo człowieka do folkloru było tematem
     Konferencji Generalnej UNESCO odbywającej się w Paryżu w dniach od 17 październik do 16 listopada 1989 roku , która na swej 25 sesji uchwaliła, że „ochrona folkloru powinna być przedmiotem rekomendacji dla Krajów Członkowskich”6. W Rekomendacji o ochronie folkloru i sztuki ludowej uchwalonej 15 października nie tylko zaleca , aby Kraje Członkowskie wdrożyły postanowienia dotyczące ochrony folkloru poprzez podjęcie środków legislacyjnych i „przedłożyły je pod rozwagę władz , ministerstw i innych ciał odpowiedzialnych za sprawy związane z ochroną folkloru (...) ale zobowiązane zostały do składania sprawozdań z realizacji zadań ujętych w tej rekomendacji.”7
      Folklor /lub tradycja lub kultura ludowa/ w ujęciu tego dokumentu „ jest całokształtem opartej na tradycji twórczości społeczności kulturowej (...)odzwierciedlająca jej tożsamość społeczna i kulturową (...) formą są : język, literatura , muzyka, taniec, zabawy, mitologia, zwyczaje , obrzędy , rękodzieło , architektura , i inne rodzaje sztuki.”8
      W myśl Rekomendacji folklor winien być chroniony, udokumentowany i pielęgnowany, zaś „pielęgnacja folkloru związana jest z ochroną tradycji ludowych oraz tych , którzy są jej przekazicielami -dlatego- muszą być stworzone gwarancje statusu prawnego i ekonomicznego (...) W tym zakresie Kraje członkowskie powinny: Zaplanować i wprowadzić zarówno do oficjalnych jak i pozaszkolnych programów nauczanie i studiowanie folkloru,(...) kładąc szczególny nacisk na poszanowanie folkloru w najszerszym znaczeniu tego terminu.” 9 W innym miejscu czytamy : „Uwaga narodu winna być zwrócona na znaczenie folkloru jako elementu tożsamości kulturowej . Jest rzeczą obecnie niezbędną takie pogodzenie szerokiego upowszechniania tego dziedzictwa , aby mogła być uznana wartość folkloru i potrzeba jego zachowania.”10
     Ranga regionalizmu i z nim związanej tożsamości kulturowej została podkreślona w Dokumencie Krakowskiego Sympozjum na temat dziedzictwa kulturowego państw uczestniczących w KBWE, odbywającego się w dniach 28 maj - 7 czerwca 1991 roku. W tym dokumencie czytamy: „ Państwa uczestniczące szanują niepowtarzalność wszystkich swych kultur , będą się starać wspierać ciągły dialog kulturowy pomiędzy sobą a resztą świata . Potwierdzają swoje przekonania , że poszanowanie różnorodności kulturowej przyczynia się do porozumienia i tolerancji między jednostkami i grupami. Uważają , że regionalne aspekty kultury powinny same w sobie być czynnikiem porozumienia pomiędzy narodami. Regionalność kulturowa jest wyrazem bogactwa wspólnej tożsamości kultury państw uczestniczących . Jej zachowanie i ochrona przyczynia się do budowania demokratycznej , pokojowej i zjednoczonej Europy.”11
      Potwierdzeniem zobowiązania do pełnej realizacji postanowień dotyczących wymiaru kulturowego , zawartych w Akcie Końcowym z Helsinek i innych dokumentów KBWE było uzgodnienie 45 punktów podzielonych na obszary : I kultura i wolność , II kultura i dziedzictwo oraz III Główne obszary i współpracy. W punkcie 1. czytamy:„Państwa uczestniczące podkreślają , że poszanowanie praw człowieka i podstawowych swobód jest konieczne dla pełnego rozwoju twórczości kulturowej .”12 Zaś punkt 10 brzmi : „Państwa uczestniczące wyrażają swe głębokie przekonanie, że dziedzictwo kulturowe każdego z nich stanowi nierozłączna część cywilizacji , pamięci i wspólnej historii do przekazania przyszłym pokoleniom.” 13
      Kolejny międzynarodowy głos propagujący idee regionalizmu rozległ się z Rio de Janerio w czerwcu 1992 roku na Konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój ” - „ Szczyt Ziemi ” W przyjętych trzech dokumentach końcowych „Szczytu ziemi”/ Deklaracji z Rio, Agenda21, Deklaracja o ochronie lasów / przedstawione są między innymi „ważne i aktualne treści / wskazówki, zalecenia / dotyczące rozwoju zrównoważonego regionów /ekorozwoju regionów /; rozpatrywane są one zarówno w odniesieniu do teraźniejszości jak i przyszłości; treści te są bardzo istotne z punktu widzenia szeroko pojętego „dziedzictwa kulturowego w regionach. ”14
      W dokumentach tych zaleca się dokonanie „szczegółowego przeglądu obecnych programów nauczania i ich korekty w celu zapewnienia wielodziedzinowego kształcenia w zakresie zagadnień związanych z ochroną środowiska i oraz rozwojem zrównoważonym , a także aspektów społeczno kulturalnych i demograficznych ; szczególną uwagę należy zwrócić na potrzeby społeczne oraz różnorakie systemy kształcenia , w tym wrażliwych problemów społecznych i kulturowych. „Właściwe organy władz powinny udzielić każdej szkole pomocy w tworzeniu zajęć w zakresie ochrony środowiska (...)szkoły w trakcie odpowiednich zajęć zaangażować swoich uczniów do zdobywania wiedzy o miejscowych czy regionalnych problemach związanych z jakością /czystością/ środowiska (...) łącząc naukę z pracą i prowadzeniem badań w parkach narodowych ,rezerwatach , miejscach spuścizny ekologicznej (...) Uwzględnione powinny być też tradycyjne sposoby nauczania stosowane w społeczności lokalnej.” 15
      Wspomnieć należy także o dokumencie międzynarodowym, mającym znaczenie dla edukacji regionalnej, a mianowicie o Rekomendacji No. R (98)5 Komitetu Ministrów Do Krajów Członkowskich Rady Europy dotyczącej edukacji w zakresie dziedzictwa ( przyjęta 17 marca 1998 roku) Komitet Ministrów opierając się o dotychczasowe uzgodnienia i unormowania prawne poświęcone problemom edukacji i dziedzictwu kulturowemu w Europie oraz:
     „ Zważywszy , że jednym z celów edukacji jest kształtowanie w młodych ludziach poszanowania dla różnorodności kulturowej, zachowań obywatelskich i demokracji,
      Mając świadomość, iż dziedzictwo kulturowe obejmuje przyczynki kulturowe i wzajemne oddziaływania pochodzące z wielu źródeł i okresów czasowych,(...)
     Twierdząc, że działania edukacyjne w zakresie dziedzictwa są idealną drogą nadawania sensu przyszłości poprzez zapewnienie lepszego rozumienia przeszłości,(...)
     Zaleca państwom członkowskim przyjęcie odpowiednich legislacyjnych , dostosowawczych , administracyjnych , finansowych i innych środków , rozwijanie działań dotyczących edukacji w zakresie dziedzictwa i promowania wśród młodych ludzi świadomości dziedzictwa zgodnie z zasadami określonymi w załączniku do niniejszej rekomendacji.”16
      We wspomnianym załączniku znajdujemy min. : „Edukacja w zakresie dziedzictwa , które z natury swej jest wieloprogramowe , powinna być promowana z wykorzystaniem środków różnych podmiotów szkolnych , na wszystkich poziomach i we wszystkich typach kształcenia .”17
     Dziedzictwo kulturowe oraz wynikające z niego prawa człowieka i wspólnoty regionalnej objęte są ochroną prawną w Polsce , co zapewnia obywatelom Konstytucja Rzeczpospolitej Polski .
     Ustawa zasadnicza w sposób wyraźny podkreśla wartość narodowego dziedzictwa : „my, Naród Polski – wszyscy obywatele Rzeczpospolitej (...) wdzięczni naszym przodkom za(...)kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach (...) zobowiązani , by przekazywać przyszłym pokoleniom wszystko , co cenne z ponad tysiącletniego dorobku(...) Rzeczpospolita Polska strzeże dziedzictwa narodowego; (...)Rzeczpospolita stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury , będącej źródłem tożsamości narodu polskiego , jego trwania i rozwoju. ”18
     Uchwalana 25 września 1994 roku na V Kongresie Towarzystw Kultury we Wrocławiu Karta Regionalizmu Polskiego wyraża istotę i znaczenie regionalizmu w kontekście ogólnonarodowym. Odczytujemy w niej między innymi:„Dziedzictwo przeszłości i ramy przyrodniczo-geograficzne wpłynęły na ukształtowanie większych wspólnot terytorialnych istniejących w świadomości ludzkiej jako regiony lub ziemie. Charakteryzują się one daleko posuniętym ujednoliceniem tradycji i podobieństwem doświadczeń historycznych . Związki rodzinne , sąsiedzkie , kręgi koleżeńskie i zawodowe , więzi ekonomiczne i wiedza wyniesiona ze szkoły sprawiają, że człowiek dorosły czuje łączność ze swym regionem, Więź ta, często niedoceniana, może być ważnym czynnikiem przeobrażeń demokratycznych i społeczno-ekonomicznego rozwoju kraju.”19 Wśród 11 zasad szósta dotyczy edukacji i brzmi:
     „ Szczególna rola w podtrzymywaniu i kształtowaniu świadomości lokalnej i regionalnej przypada systemowi edukacji . Programy nauczania szkół wszystkich szczebli powinny szeroko uwzględniać tematykę regionalna.”20
      Realizacja tego zadania została odzwierciedlona w ogłoszonej w październiku 1995 roku przez MEN podstawie programowej Dziedzictwo kulturowe w regionie. Założenia programowe We wstępie tego dokumentu czytamy: „Zasadniczym warunkiem zachowania własnej kultury i jej trwania jest przekaz dziedzictwa kulturowego. Winno być ono rozumiane przede wszystkim w kategoriach historii, żywej tradycji ( która nie ma charakteru reliktowego i jest tworzona współcześnie ) , folkloru, folkloryzmu oraz języka(...) Przekazywanie dziedzictwa kulturowego odbywa się przede wszystkim poprzez przyjęcie wartości tkwiących w bezpośrednim , przyrodniczym i kulturowym otoczeniu człowieka . Wpływa to również na kształtowanie osobowości. ”21
      W świetle cytowanego dokumentu „ celem edukacji regionalnej w procesie dydaktyczno – wychowawczym jest ukształtowanie w uczniach poczucia własnej tożsamości regionalnej jako postawy zaangażowania w funkcjonowanie własnego środowiska i autentycznego otwarcia się na inne społeczności .”22 Poprzez 6 zasad nauczania własnego dziedzictwa kulturowego zwraca się uwagę na to, aby w nauczaniu „wykorzystywać wspólnotę lokalną , mała ojczyznę i region do wyraźnego wskazywania i akcentowania miejscowych przykładów w całym procesie dydaktyczno- wychowawczym .,uwzględniając zwykły sposób wrastania człowieka w kulturę poprzez najbliższe otoczenie i najwcześniejsze doświadczenie życiowe”, pogłębiać wiedzę „o specyfice własnego regionu” , wyróżniać „wartości wyraźnie względnie autonomiczne własnego regionu (w ramach określania jego swoistości)”, „ukazywać historyczny i teraźniejszy udział kultury polskiej w budowaniu kultur innych...”23Dokument ten określa również treści , które powinny być uwzględnione w całym procesie, a wśród nich „pojęcia /dotyczące terytorium wspólnoty, sfery kultury, postaw/; nazewnictwo charakterystyczne dla regionu, charakterystyczne cechy geograficzno-historyczne oraz szeroko rozumiane dziedzictwo kulturowe /spuścizna kulturowa, wspólnota, przejawy, kultura ludowa, regionalizm jako ruch, obrona korzeni/.”24
      Zaś wśród uwag merytoryczno-organizacyjnych czytamy: „Umożliwienie dzieciom i młodzieży poznania własnego dziedzictwa kulturowego powinno odbywać się od wczesnego dzieciństwa (...) poprzez formy i metody pracy dostosowane do rozwoju psychofizycznego i intelektualnego oraz możliwości percepcyjnych i kreatywnych :

  • w wieku przedszkolnym i nauczaniu początkowym przez uczestnictwo i przeżywanie treści w formach bliskich dziecku związanych z jego środowiskiem rodzinnym i specyfika regionu,
  • w starszych klasach szkoły podstawowej i szkoły średniej we wszystkich przedmiotach humanistycznych , przyrodniczych, artystycznych , społecznych a także kultury fizycznej oraz lekcjach wychowawczych i zajęciach fakultatywnych , rożnych formach zajęć poza lekcyjnych i pozaszkolnych. ”25
W dokumencie zawarte zostały uwagi dotyczące sposobu wykorzystywania założeń w programach szkolnych i pozaszkolnych oraz propozycje ich poszerzania np. o wiedzę antropologiczną.
     Wspomnieć należy , że współinspiratorem i współautorem tego dokumentu była Polska Sekcja CIOFF /Międzynarodowa Rada Organizacji Festiwali Folkloru i Sztuki Ludowej /.
     Organizacja ta „ współpracując z organami administracji państwowej oraz instytucjami i organizacjami społecznymi zaangażowanymi w ochronę naszego dziedzictwa kulturowego , za podstawę swych działań przyjmuje wspomniana już Rekomendację UNESCO o Ochronie folkloru i Sztuki Ludowej , uchwalona w roku 1989 i obligującą kraje członkowskie do jej realizacji.”26
      Polska Sekcja CIOFF brała też udział w przygotowaniu Podstawy programowej ścieżki edukacyjnej Edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie - wprowadzonej Rozporządzeniem MEN z dnia 15 lutego 1999r w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego.
     „Podstawa programowa wyznacza zadania edukacyjne w sposób ogólny, określa wspólny fragment programowy dla wszystkich szkół w Polsce , pozostawiając miejsce na autonomie dla autorów programów i na autonomiczne działanie poszczególnych nauczycieli i zespołów nauczycielskich. Podstawa programowa wyraża koncepcję kształcenia ogólnego, rozumianego jako powiązanie celów poznawczych , kształcących i wychowawczych . Podstawa programowa wyraźnie podkreśla związki miedzy poszczególnymi dziedzinami wiedzy. Dziedzictwo kulturowe w regionie jest ujęte w podstawie kompleksowo , bez rozdzielenia na odrębne przedmioty nauczania . Podstawa (...) zakłada interdyscyplinarność i poznawanie poprzez odkrywanie najbliższego środowiska , przez co daje szanse na naturalne wzrastanie z małą , a potem w dużą ojczyznę . Regionalizacja treści kształcenia i wychowania ma zmierzać do godzenia z uniwersalizmem, ma uczyć wzajemnego poszanowania , przywrócić obecność wartości tradycyjnych i ponadczasowych , ma przywrócić polskie społeczeństwo do udziału w procesie jednoczenia Europy.”27 Ten obszerny fragment odzwierciedla intencje jego autorów, którzy zwracają również uwagę na to, że „ Edukacja regionalna powinna być realizowana od najmłodszych lat (...)Edukacja regionalna nie może przybrać postaci odrębnego przedmiotu nauczania(...)
     Wskazane jest tworzenie sytuacji ułatwiających uczniowi opanowanie elementów wiedzy teoretycznej na podstawie przykładów znanych uczniowi, a także poprzez tworzenie sytuacji sprzyjających aktywności.”28
     Ogłoszenie podstawy poprzedzone było dyskusjami i polemikami w różnych środowiskach, była też ona przedmiotem rozważań na II Krajowej Konferencji „Edukacja regionalna –dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole ” Rytro,11-13 III 1999 r.
      „Spotkanie w Rytrze zgromadziło grupę pracowników oświaty czynnie i od wielu lat zaangażowanych w edukacje regionalną. Stało się dzięki temu okazją do wymiany poglądów i doświadczeń, wzajemnych inspiracji , także poszukiwań najlepszych dróg realizacji programu wyposażania dzieci i młodzieży w wiedzę o małych ojczyznach , kształcenia więzi emocjonalnych z nimi oraz postaw aktywnego współuczestnictwa w życiu społeczności lokalnych i regionalnych.”29 W trakcie spotkania wysunięto wiele wniosków stanowiących wskazówki do realizacji idei regionalizmu w szkołach, oto niektóre z nich: „
  1. Edukacja regionalna nie powinna być traktowana jako dodatkowy obowiązek szkoły , ulokowany w dodatku na marginesie jej podstawowych zadań. Od zaakceptowania przez wszystkich jej celów i zadań zależeć będzie powodzenie całego procesu edukacyjnego.(...)
  2. Aby móc efektownie prowadzić działania edukacyjne w tym zakresie należy znać region i identyfikować się z nim, toteż ważne staje się odpowiednie przygotowanie nauczycieli (...)
  3. Edukacja regionalna wymaga szczególnego wysiłku od pracowników systemu edukacji , ale tez powinna być wspomagana przez liczne instytucje z najbliższego otoczenia szkoły : samorządy lokalne(...), ośrodki kultury(...), biblioteki(...), parafie i parafialne ośrodki kulturalno-wychowawcze(...), prasę lokalną(...)
  4. (...) współpraca szkoły z lokalnymi i regionalnymi stowarzyszeniami kulturalnymi i organizacjami będzie efektowna , gdy nauczyciele będą ich członkami(..)
  5. (..)Rzetelnie i efektywnie prowadzona edukacja regionalna wymaga środków finansowych (..)
  6. Edukacja regionalna domaga się wyjścia poza tradycyjny system klasowo- lekcyjne.”30
Idea małej ojczyzny zawitała w śląskiej szkole wcześniej niż ministerialne unormowania.
     „ Od początku 1991 roku rozpoczęła działalność przy Kuratorium Oświaty pięcioosobowa Rada Oświaty Regionalnej .W zmienionym i rozszerzonym składzie , pracuje nadal jako Rada ds. Edukacji Regionalnej . Dzięki pomocy finansowej Sejmiku Samorządowego wydano wiele publikacji wspierających edukacje regionalna (np. Przyroda ostrzega, Zagłębie Dąbrowskie ,Śląskie drogi/ . Część nakładu rozdano po szkołach bezpłatnie, część sprzedano by wesprzeć fundusze na następne przedsięwzięcia . Postawiono na edukacje nauczycieli: organizowano konferencje w ramach „Wszechnicy Górnośląskiej” , warsztaty metodyczne , zajęcia terenowe , konkursy dla nauczycieli i uczniów , wzbogacano księgozbiory regionalne w bibliotekach szkolnych.”31
     Ponieważ „na początku lat dziewięćdziesiątych regionalizm był jeszcze różnie odbierany – pisze Krystyna Dyba- w niektórych środowiskach obawiano się fundalizmu śląskiego -a- jednocześnie istniało powszechne przekonanie o potrzebie ochrony środowiska naturalnego , wychowania ekologicznego w szkole (..)posługiwano się określeniem edukacja środowiskowa , które wydawało się bardziej zasadne niż regionalna.
     -Według autorki cytowanego artykułu było to dobre podejście, gdyż- nie budziło emocji, akcentowało interdyscyplinarne widzenie człowieka w jego otoczeniu przyrodniczym , społecznym i kulturowym (...), ułatwiało zdobycie funduszy z różnych instytucji i fundacji ekologicznych ,(...) nawiązywało do realizowanej przez UNESCO międzynarodowej strategii edukacji środowiskowej, w której podkreślano konieczność włączania miejscowych tradycji kulturowych i wartości do programów nauczania.”32 Zauważyć należy także ,że „Sejmik Samorządowy Województwa Katowickiego przyjął na sesji w 1992 r. uchwałę o potrzebie edukacji środowiskowej. Stworzyła ona podstawę współfinansowanie wraz z Kuratorium Oświaty warsztatów metodycznych dla nauczycieli.”33 Powołano ośrodki edukacji środowiskowej, w których uczniowie poprzez „aktywne formy terenowe poznawali wielowymiarowo jakiś fragment regionu. (...)Organizowano je w miejscach o dużych walorach krajobrazowych, przyrodniczych i historycznych (...)Starannie dobierano kadrę prowadząca zajęcia: psychologów , geografów , leśników , historyków. Często korzystano z pomocy przewodników PTTK, działaczy towarzystw miłośników miejscowości , znakomitych znawców miejscowych dziejów, zabytków ,legend ,których pasja i entuzjazm udzielała się młodzieży. (...)I choć oferta skierowana była do wszystkich szkół szczególnie przeznaczona była dla dzieci z „ blokowisk” , by poznały zielony Śląsk, wyciszyły się i poczuły cząstką przyrody i dumnymi spadkobiercami wielokulturowego dziedzictwa.”34
     Rozważania pragnę zakończyć słowami zawartymi w Karcie Regionalizmu Polskiego : „Losy historyczne sprawiły , że od wieków najwyższą wartością Polaków jest Ojczyzna .Wszelkie nasze działania winny jej służyć . Określając zasady regionalizmu polskiego jesteśmy pomni tego , że dobrem nadrzędnym jest Polska.”35

  1. Simone Weil, Myśli, Warszawa 1985, s. 144.
  2. Alojzy Lysko, Tylko w macierzy jest prawda, /w:/ Edukacja regionalna. Od tradycji ku nowoczesności. Materiały konferencji naukowo- metodycznej WOM, Górnośląska Oficyna Wydawnicza, Katowice 1996, s. 35.
  3. Tamże,s.35.
  4. Ministerstwo Edukacji Narodowej o edukacji regionalnej, Biblioteczka Reformy, Zeszyt 24, Warszawa 2000, s.8.
  5. Tamże.
  6. Rekomendacja o Ochronie Folkloru i Sztuki Ludowej, /w:/ Edukacja Regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, Red. Bednarek S. Wydawnictwo DTSK Silesia ,Wrocław 1999, s.37.
  7. Tamże,s.38.
  8. Rekomendacja o Ochronie Folkloru i Sztuki Ludowej, /w:/ Edukacja Regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole , Red. Bednarek S. Wydawnictwo DTSK Silesia, Wrocław 1999,s. 39
  9. Tamże, s .40.
  10. Tamże .
  11. Dokument Krakowskiego Sympozjum na temat dziedzictwa kulturowego, /w:/ Edukacja Regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole ,Red. Bednarek S. Wydawnictwo Silesia, Wrocław 1999 , s. 27.
  12. Tamże.
  13. Tamże, s. 28.
  14. Dokumenty Końcowe Konferencji Narodów Zjednoczonych, /w:/ Dziedzictwo kulturowe w regionie, MEN, Warszawa 1995, s.15.
  15. Tamże, s.16.
  16. Rekomendacji No. R(98)5, /w:/ Edukacja Regionalna. Dziedzictwo kulturowe w reformowanej szkole, Red. Bednarek S. op. cit. s.34.
  17. Tamże, s.35.
  18. Prawo do własnego dziedzictwa kulturowego, /w:/ MEN o edukacji regionalnej-dziedzictwie kulturowym w regionie, Biblioteczka reformy. Zeszyt 24, Warszawa 1999, s.9.
  19. Tamże, s.11.
  20. Dziedzictwo Kulturowe w Regionie, /w:/Edukacja Regionalna. Dziedzictwo Kulturowe w zreformowanej szkole, Red. Bednarek S. op.cit.s.11.
  21. Dziedzictwo kulturowe w regionie,/w:/Edukacja regionalna .Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole,op.cit.s.11.
  22. Tamże, s.14.
  23. Tamże, s.15.
  24. Dziedzictwo kulturowe w regionie, /w:/Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, op. cit. s.15-16.
  25. Tamże, s.19.
  26. Jerzy Chmiel, Działalność CIOFF w zakresie ochrony o popularyzacji dziedzictwa kulturowego oraz przekazywania tradycji młodemu pokoleniu,/w:/Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, op.cit.s.95.
  27. uwag o podstawie, /w:/ MEN o edukacji regionalnej-dziedzictwo kulturowe w regionie. Biblioteczka Kilka Reformy. Zeszyt 24 ,Warszawa 2000, s. 35.
  28. Tamże ,s.36.
  29. Krajowa Konferencja „ Edukacja Regionalna-dziedzictwo kulturowe w regionie w zreformowanej szkole szkole”Rytro11-13III1999, /w:/ Edukacja regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, op. cit. s. 149.
  30. Krajowa Konferencja ”Edukacja Regionalna –dziedzictwo kulturowe w regionie w zreformowanej szkole”, /w:/Edukacja regionalna w zreformowanej szkole, op. cit. s. 149-150.
  31. Krystyna Dyba, Krajobrazy Górnego Śląska w edukacji szkolnej, /w:/ „KrajobrazyDziedzictwa Narodowego”, op. cit.s.35.
  32. Tamże.
  33. Krystyna Dyba, Krajobrazy Górnego Śląska, /w:/ „ Krajobrazy Dziedzictwa Narodowego”, op. cit. s.35.
  34. Tamże.
  35. Karta Regionalizmu Polskiego,/w:/ Edukacja Regionalna. Dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, op. cit. s. 25.
Opracowała: Wanda Kowalewska

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie