|
I. WPROWADZENIE
Program wychowawczo - profilaktyczny „Wesoła szkoła - szczęśliwi uczniowie” opracowany przez mgr Ewę Lewandowską będzie realizowany w klasie IId w roku szkolnym 2003/2004.
Został on opracowany w oparciu o materiały warsztatowe, „Program nauczania dla I etapu- edukacji wczesnoszkolnej” oraz w oparciu o własne doświadczenia pedagogiczne. Jest on spójny ze szkolnym „Programem wychowawczym” oraz z problematyką wychowawczą zawartą w „Podstawie programowej kształcenia ogólnego”.
W programie tym wykorzystuje dorobek dydaktyki, psychologii oraz własne doświadczenie. Problematyka wychowawczo- profilaktyczna pojawiła się tu w sposób naturalny przy realizacji treści nauczania wszystkich edukacji. Jest dostosowany do możliwości i potrzeb uczniów oraz warunków edukacji. Uwzględnia wieloaspektową aktywność dziecka i skupia się na zagadnieniach, które łączą kształcenie i wychowanie, te momenty, gdzie wzajemnie się przenikają, dopełniają i wspomagają.
Główną ideą tego programu uczyć i wychowywać mądrych, dobrych, wesołych i szczęśliwych ludzi, którzy radują się z małych rzeczy i przekazują tę radość innym. Jest to wizja spotkania się ludzi, przekazujących sobie uczucia empatii, wzajemnie wspierających się i pozytywnie nastawionych do ludzi i świata.
Głównym celem tego programu jest lepsze poznanie siebie i innych, eliminowanie stresu i agresywnych zachowań, otwieranie przed dzieckiem nowych możliwości wyrazu poprzez kreatywne ćwiczenia, śmiech i zabawę oraz wzmocnienie poczucia własne wartości. Ma on służyć wszechstronnemu rozwojowi dziecka, kształtować umiejętność porozumiewania się oraz rozwiązywaniu problemów, jak też podejmowania decyzji. Jednym z celów tego programu jest połączenie elementów nauki i zabawy, ćwiczeń gier z nauką i wychowaniem. Atrakcyjność ćwiczeń, gier i zabaw mają motywować ucznia do działania, pobudzać jego naturalną ciekawość, umożliwiać odkrywanie i przeżywanie, i dzięki temu znajdowanie radości w uczeniu się.
Program będzie realizowany metodami i technikami aktywizującymi poprzez metody integracyjne, techniki relaksacyjne, zabawy muzyczno- ruchowe, gry dydaktyczno- wychowawcze, techniki plastyczne, wyliczanki- rymowanki, burzę mózgów, zagadki, pogadanki, inscenizacje i dramy.
Powyższe metody i techniki, zabawy, gry i ćwiczenia będą wplatane w codzienny plan zajęć uczniów oraz realizowane i kontynuowane w zajęciach ponadplanowych „Klubu Uśmiechu i Zabawy”. Zajęcia klubu odbywać się będą raz w tygodniu dla wszystkich chętnych uczniów.
Mam nadzieję, że dzięki temu programowi szkoła stanie się dla ucznia miejscem dającym się lubić, w którym nauka i zabawa niosą radość z przeżywania swoich osiągnięć. Ufam, że zostaną zaspokojone wszystkie potrzeby ucznia, a w szczególności potrzeba aktywności. Chodzi w tym programie o to, by skierować emocje negatywne na pozytywne i energię złą w energię dobrą:
- porażkę zmienić w sukces,
- wspierać wysiłki ucznia,
- motywować do dalszych wysiłków,
- zachęcać do współdziałania,
- wspierać jego rozwój,
- likwidować przeszkody,
- koncentrować się na sukces,
- likwidować frustrację i stres,
- pomóc w rozwiązywaniu problemów,
- odwrócić uwagę od porażki poprzez podjęcie innej aktywności,
- eliminować negatywne emocje (złość, gniew, irytację) oraz zapobiegać agresji).
Dziecko traktowane jest holistycznie. Postrzega się tu ucznia w kategoriach jego podmiotowości, godności, wolności, niepowtarzalności, konkretnych praw i obowiązków. Przygotowuje się go do czynnego udziału w życiu publicznym.
Strategia wychowania oparta jest tu na prawidłowej komunikacji interpersonalnej z dzieckiem, na traktowaniu dziecka z szacunkiem.
Sukces działań wychowawczych będzie zależał od zachowania podstawowych zasad, zarówno przez wychowawcę, jak i uczniów:
- od obopólnego porozumienia,
- od utrzymywania poprawnych więzi społecznych,
- od wspomagania rozwoju intelektualnego ucznia,
- od wpajania poczucia godności i wiele innych.
II. CELE PROGRAMU
CEL WYCHOWAWCZY:
Celem ogólnym wychowania jest wszechstronny rozwój osobowy uczniów (wymiary rozwoju osobowego: intelektualny, psychiczny, społeczny, zdrowotny, estetyczny, moralny, duchowy). Dzięki wychowaniu uczeń powinien chcieć podążać dalej, rozwijać w sobie dociekliwość, poznawczą, ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie. Powinien umieć żyć w społeczeństwie w zgodzie z naturą i korzystać z dóbr kultury.
PRZESŁANIE:
„Żyj mądrze, wesoło, szczęśliwie, sprawiaj radość sobie i innym.”
CEL PROGRAMOWY:
1. Wychowanie mądrych, wesołych i szczęśliwych ludzi, odpornych na stres, przygotowanych do życia w społeczeństwie.
2. Kształtowanie przekonań i postaw moralnych.
CELE KIERUNKOWE:
1. Rozpoznawanie uczuć własnych oraz lepsze rozumienie siebie i innych.
2. Eliminowanie stresu, napięcia oraz agresywnych zachowań.
3. Otwieranie przed dzieckiem nowych możliwości wyrazu i opanowania stanów uczuciowych poprzez kreatywne ćwiczenia, śmiech i zabawę.
4. Tworzenie warunków do aktywności uczniów w klasie.
5. Wyzwalanie w uczniach pozytywnych uczuć pozwalających pełniej przeżyć życie, dawać więcej siebie i sprawiać radość ludziom.
6. Wyzwalanie pozytywnego myślenia i nastawienia na sukces, wzmocnienie poczucia własnej wartości.
7. Kreowanie postawy aktywnej, twórczej i z poczuciem humoru, drogą stwarzania okazji do aktywności i twórczości oraz nagradzania za to.
CELE OPERACYJNE:
- Uczeń rozpoznaje uczucia własne, lepiej rozumie siebie i innych.
- Dziecko zna ćwiczenia rozładowujące napięcie, lęk, strach i smutek. Potrafi zachować się w różnych sytuacjach.
- Uczeń umie opanować i nazywać własne uczucia, stosując poznane ćwiczenia, śmiech i inne środki wyrazu. Potrafi zgodnie, twórczo i wesoło się bawić oraz współpracować w zespole i być aktywnym.
- Umie sprawiać radość innym, twórczo i aktywnie działać na rzecz innych.
- Ma poczucie wiary we własne siły i możliwości. Potrafi nastawić się na sukces.
- Ma poczucie humoru i zadowolenie z siebie.
- Potrafi być otwartym i asertywnym.
- Umie podejmować decyzje i wywiązywać się z zobowiązań.
- Zna zasady i normy postępowania i przestrzega je.
- Potrafi rozwijać własne zainteresowania.
- Stosuje ćwiczenia budujące radość.
- Potrafi cieszyć się z najdrobniejszych rzeczy.
- Zna ćwiczenia i zabawy relaksacyjne.
Powyższe cele będą realizowane z udziałem i wsparciem pedagoga i psychologa szkolnego, rodziców i innych koleżanek.
III. UZASADNIENIE
Świat dziecka na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat znacznie się zmienił. Ma to związek z transformacją polityczno - gospodarczą. Rodzice coraz mniej czasu poświęcają dzieciom, które pozostawione same sobie, coraz częściej pozostają sam na sam z telewizorem i komputerem. Przez wiele godzin nie odrywają oczu od telewizora czy komputera. Badania wykazały, że wielogodzinne oglądanie bajek i filmów z elementami przemocy wypacza dziecięcą osobowość, zanikają wszelkie wartości moralne i wychowawcze. Negatywne zachowania przeniesione z programów telewizyjnych coraz częściej możemy zauważyć w podstawowej formie działalności dziecka jaką jest zabawa. Przeważają zabawy, w których dominuje złość, agresja, bezwzględność. Nadmiar bodźców pochodzących z ekranów telewizora i komputera może prowadzić do zaburzeń psychicznych. Agresywne zachowania dzieci nie są zjawiskiem nowym, lecz w ostatnich latach obserwuje się ich nasilenie. Spotykamy się przecież z tym problemem w codziennych sytuacjach.
Jestem nauczycielką z ponad dwudziestoletnim stażem. Obserwuję swoich uczniów w różnych sytuacjach. Zauważyłam niepokojące zmiany w ich zachowaniu, w sposobie wyrażania emocji wobec koleżanek i kolegów. Obserwowałam dzieci przeżywające silne emocje negatywne prowadzące do wycofywania się, płaczu, lęku. Zaniepokoiły mnie dzieci zahamowane, bierne i nieśmiałe oraz wchodzące wciąż w konflikty.
Przygotowanie zatem młodego pokolenia do życia w społeczeństwie na miarę XXI wieku, staje się coraz trudniejsze. Do dzieci docierają różne poglądy, opinie, przekonania, normy - niejednokrotnie sprzeczne i niespójne.
Wokół nas zachodzą wciąż zmiany. Jedno tylko jest niezmienne, potrzeby psychiczne dziecka. Dzieci dawniej i teraz oczekiwały i oczekują od swoich rodziców, wychowawców i dorosłych miłości, akceptacji i poczucia bezpieczeństwa. Tworząc program profilaktyczno - wychowawczy „Wesoła klasa - szczęśliwi uczniowie” miałam przede wszystkim na względzie potrzeby dziecka i ich zaspokojenie. Realizacja tego programu stwarza dzieciom szanse prawidłowego rozwoju społeczno - emocjonalnego, wzmacnia relację z rówieśnikami, zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa i pewność siebie. Zastosowane zaś ćwiczenia i zabawy dają motywację do aktywnego działania, pobudzają ciekawość dzieci, sprawiają radość. Ważną rolę odgrywa tutaj humor i śmiech podczas zabaw i zajęć, które potęgują rolę i efekty wychowawcze. Pełnia one zatem funkcję terapeutyczną. Ponadto stanowią skuteczną metodę stymulowania poznawczej i społecznej aktywności dziecka. Dzięki temu dzieci znajdują radość w uczeniu się.
Tworząc ten program miałam również na względzie rodziców. Ma on wesprzeć ich poczynania wychowawcze oraz włączyć do ścisłej współpracy ze szkołą. Mam nadzieję, że wspólne wysiłki oraz wsparcie psychologa i pedagoga szkolnego dadzą oczekiwane rezultaty.
IV. NABYWANIE I ROZSZERZANIE UMIEJĘTNOŚCI
Celem działań profilaktycznych jest zapobieganie lub przeciwdziałanie zjawiskom odbiegającym od normy i doprowadzenie do stanu prawidłowego.
Wychowanie zaś odnosi się do wszystkich uczniów, zarówno tych, których zachowanie odbiega od normy, jak i pozostałych, ale nastawione jest przede wszystkim na otwieranie ich na dobro, prawdę, piękno i sprawiedliwość, i zachęca do poszukiwania wzniosłych ideałów.
Profilaktyka skupia się na przeciwdziałaniu złu, a wychowanie zmierza do otwierania dziecka na dobro. Profilaktyka i wychowanie mogą i powinny się wspomagać, ale trzeba pamiętać, że nie są tym samym.
W wyniku działań wychowawczo - profilaktycznych uczniowie nabywają i w miarę upływu czasu rozszerzają swoje umiejętności w zakresie:
1. Umiejętności pracy w zespole.
2. Umiejętności wsłuchiwania się w siebie i w innych.
3. Umiejętności rozwiązywania problemów.
Ad.1. Uczeń nabywa umiejętności aktywnego uczestniczenia w życiu klasy. Bierze aktywny udział w kulturze klasy (przedstawienia, wyjazdy do teatru i kina, konkursy, uroczystości klasowe i szkolne, i parafialne). Udziela się w akcjach charytatywnych, na rzecz młodszych, na rzecz „Sprzątania świata”. Rozwija własne talenty i zainteresowania. Przestrzega zdrowego trybu życia (zagospodarowania wolnego czasu). Dba o wystrój klasy. Jest odpowiedzialny za mienie szkolne. Jest obowiązkowy, sumienny i pracowity. Uczy się umiejętności kulturalnego komunikowania się i nawiązywania kontaktów. W relacjach umie zastosować humor, żart i śmiech w celu rozładowania napięcia i rozbawienia kolegi lub koleżanki. Ma poczucie przynależności do swojej klasy i czuje się w niej potrzebny i ważny.
Ad.2. Uczeń umie słuchać innych i siebie, wyrażać własne uczucia i opinie, potrafi być asertywnym. Stara się akceptować siebie. Jest wrażliwy na potrzeby innych ludzi a szczególnie ludzi „specjalnej troski”. Umie okazać życzliwość, serdeczność, radość. Umie sprawiać sobie i innym radość. Nabywa umiejętności przyznawania sobie prawa do popełniania błędów. Umie przeżywać i odczuwać empatię. Umie się dzielić radością i wszelkim dobrem. Nastawiony jest na dobro, piękno i sprawiedliwość, i postępuje zgodnie z tymi wartościami. Zaprasza do działań i zabaw rodziców, i kolegów z młodszych klas w celu przezwyciężenia nieśmiałości, a także okazania uczuć swoim bliskim. Cechuje go kultura osobista.
Ad.3. Uczeń nabywa umiejętność koncentrowania się na swoich mocnych stronach, ma poczucie własnej wartości i zna swoje możliwości. Potrafi umiejętnie je wykorzystać w trudnych sytuacjach, stara się rozwiązać różne problemy. Umie też podejmować różne decyzje i brać odpowiedzialność za swoje czyny. Potrafi rozgraniczyć dobro od zła o stara się dążyć w kierunku dobra. Nie zraża się porażkami, lecz z humorem i uporem dąży do celu. Uczeń dąży do wzmocnienia relacji z rówieśnikami a unika konfliktów. Wszystkie sprawy sporne rozwiązuje w sposób kulturalny i umiejętny. Umie argumentować swoje racje i opinie. Jest przekonany o potrzebie udzielania pomocy innym w trudnych sytuacjach. (wsparcie, pocieszenie, podanie dłoni, dodanie otuchy).
V. FORMY I METODY PRACY
1. Formy:
- zbiorowe
- zespołowe
- indywidualne
2. Metody:
- techniki relaksacyjne
- zabawy muzyczno - ruchowe
- gry i zabawy dydaktyczno - wychowawcze
- pogadanka
- burza mózgów
- wyliczanki - rymowanki
- inscenizacje
- dramy
- techniki plastyczne
- dyskusja w kręgu
- zagadki
- piosenki
- techniki integracyjne
- trening autogenny
- i inne.
VI. ETAPY WPROWADZANIA ZAJĘĆ
I etap:
Pierwszy etap stanowią ćwiczenia i zabawy relaksacyjne lub zabawy ruchowe, żarty lub zagadki wprowadzające uczniów w dobry humor. Służą one również odreagowaniu na gromadzonych złych emocji. Są prowadzone najczęściej na początku zajęć w danym dniu.
II etap:
Drugi etap stanowią ćwiczenia i zabawy, dyskusje, pogadanki, inscenizacje, zagadki, przez które realizujemy główny temat zajęć i założone cele. Będą stosowane różne metody pracy z dzieckiem w celu pobudzenia jego ciekawości, wprowadzenia go w dobry humor i dostarczenia mu miłych przeżyć.
III etap:
Trzeci etap będzie realizowany na zakończenie zajęć. Głównie będzie chodziło o ocenę, podsumowanie i skłonienie dzieci do refleksji. Będą tu prowadzone zabawy i ćwiczenia wyciszające, relaksujące i wprowadzające w dobry nastrój.
W danym dniu mogą być realizowane wszystkie z wymienionych etapów lub tylko wybrane w zależności od potrzeb, warunków i możliwości w danym dniu. Niektóre z nich będą realizowane na zajęciach ponadplanowych (Klubu Uśmiechu i Zabawy).
VII. CHARAKTERYSTYKA DOBREGO PROWADZĄCEGO
1. Jest życzliwy i akceptuje ucznia.
2. Jest wrażliwy i czuły na krzywdę dziecka.
3. Ma wysokie wymagania wobec siebie.
4. Daje więcej niż bierze.
5. Nieustannie doskonali swoje umiejętności.
6. Nigdy się nie poddaje i próbuje aż do skutku.
7. Ma poczucie humoru.
8. Potrafi odpoczywać i relaksować się.
9. Jest optymistą i pozytywnie nastawiony do ludzi i życia.
10. Jest otwarty na zmianę.
11. Jest odpowiedzialny i sprawiedliwy.
12. Jest szczery i autentyczny.
13. Potrafi aktywnie słuchać i komunikować się z uczniem.
14. Jest prawdomówny.
15. Jest osobą o nienagannych walorach osobistych.
16. Jest samokrytyczny.
17. Jest sumienny.
18. Jest wytrwały i konsekwentny.
19. Posiada zdolności społeczne.
20. Jest kulturalny.
21. Zawsze wspiera swoich uczniów.
22. Okazuje im szacunek.
23. Jest osobą elastyczną i kreatywną.
24. Posiada wysokie kwalifikacje zawodowe.
25. Posiada miłe usposobienie.
26. Posiada umiejętności współpracy z innymi.
27. Wykazuje szerokie zainteresowania sprawami uczniów i nie tylko.
28. Potrafi opanować swoje emocje.
29. Posiada umiejętności organizacyjne.
30. Ma zdolności do negocjacji.
VIII. BLOKI TEMATYCZNE
1. Poznajemy siebie. Nasze uczucia.
- Jaki jestem? Co potrafię?
- Moje mocne i słabe strony.
- Co to są uczucia? Sposoby ich wyrażania.
- Jak postępować w trudnych sytuacjach?
- Jak możemy sobie pomóc, by odnieść sukces?
2. Tworzymy wesołą klasę.
- Śmiech i zabawa to nasz sposób na życie.
- Sprawiamy sobie i innym radość.
- Twórczo działamy i wesoło się bawimy.
- Myślimy pozytywnie i nastawiamy się na sukces.
- Jak pokonać stres i lęk? Metody i techniki pokonywania lęku i stresu.
3. Uczymy się samorządności.
- Co to są zasady i normy postępowania?
- Prawa i obowiązki ucznia.
- Podejmujemy właściwe decyzje.
4. Nawiązywanie kontaktów.
- Moja rodzina.
- Moi przyjaciele.
- Pomagamy młodszym kolegom.
5. Otwieramy się na ludzi i świat.
- Co to jest tolerancja?
- Czy potrafię się dzielić?
- Co to jest humanitaryzm?
- Jedziemy do Krainy Radości.
- Czy widzę dobro i zło tego świata?
Opracowała: mgr Ewa Lewandowska
|
