|
Temat dnia:
Czy są słowa ważne i nieważne, duże i małe?
Krąg tematyczny:
W królestwie słów, obrazów i myśli
Środki dydaktyczne:
Kartki, długopisy, flamastry, bloki rysunkowe, dwa pudełka zapałek lub kolorowe patyczki, kaseta magnetofonowa z podkładem muzycznym Georga Fredricha Haendla „Muzyka na wodzie”, dwie papierowe czapki – biała i czarna
Podręcznik "Już w szkole "M.E.Piotrowskiej
semestr drugi, Wydawnictwo Nowa Era, W-wa 2003
Ćwiczenia "Już w szkole" M.E.Piotrowskiej część trzecia
Cele operacyjne:
Słucha uważnie wiersza czytanego przez innych
Czyta wiersz płynnie, wyraźnie i ze zrozumieniem
Wyszukuje w wierszu odpowiednie fragmenty, wyrazy i objaśnia ich znaczenie
Podaje przykłady wyrazów o podobnym brzmieniu, lecz innej pisowni i znaczeniu
Dopisuje wyrazy zdrobniale do podanych
Rozumie pojęcie „wyrazy wieloznaczne”, tworzy słowniczek takich wyrazów
Przestrzega zasad pisowni wybranych i poznanych wyrazów z „ó” i „ż” wymiennym i niewymiennym
Potrafi komunikować się różnymi sposobami z partnerem
Przebieg zajęć
1. „Magiczne słowa”- zabawa wprowadzająca w tematykę dnia. (Celem zabawy jest kształcenie komunikacji językowej dzieci).
§ Każde dziecko ma przygotowaną kartkę i długopis. Nauczyciel mówi: Wyobraźcie sobie, że odebrano wam możliwość mówienia. Każdy może jednak wybrać cztery wyrazy, za pomocą których będzie mógł się porozumiewać. Zapiszcie te wyrazy na swoich kartkach. Dobierzcie się w pary i spróbujcie komunikować się z partnerem, wykorzystując tylko wyrazy z kartek, dowolne gesty, mimikę. Zapiszcie na kartkach cztery wyrazy, których używał partner. W ten sposób każdy z was będzie miał do dyspozycji osiem wyrazów. Dobierzcie się teraz w nowe pary i w podobny sposób porozmawiajcie ze sobą, używając tych ośmiu wyrazów.
§ Po zakończeniu ćwiczenia dzieci oceniają, jak przebiegała komunikacja?
- Kiedy było łatwiej ze sobą rozmawiać i dlaczego?
- Jakie trudności napotkaliście w zrozumieniu komunikatów partnera?
2. Słuchanie czytanego przez nauczyciela wiersza Hanny Łochockiej
„Słowa duże i małe”. P.s.11-13
§ Głośne, indywidualne czytanie wybranych fragmentów wiersza przedstawiających różne wyrazy i ich zdrobnienia
§ Wyjaśnianie różnych znaczeń tych wyrazów
§ Wskazanie fragmentu, który zawiera prośbę dzieci do wróżki
§ Wyjaśnianie, jakie kłopoty się pojawiły, gdy ich życzenia
zostały spełnione
§ Wyjaśnianie przesłania wróżki skierowanego do dzieci
3. Wypisywanie par wyrazów i ich zdrobnień z objaśnieniem
znaczenia; dopisywanie zdrobnień do podanych wyrazów (bez
zmiany ich znaczenia)
4. Podpisywanie przedmiotów przedstawionych na ilustracjach
Ćw.3s.16
5. Wprowadzenie pojęcia „wyrazy wieloznaczne” (wyrazy mające kilka znaczeń np. zamek, ognisko, lipa, język)
6. Tworzenie ilustrowanych słowników wyrazów wieloznacznych -praca w grupach ( flamastry, bloki)
§ Nauczyciel dzieli klasę na grupy czteroosobowe, następnie dzieci wybierają w zespołach wyraz, który ma wiele znaczeń, tworzą ich zdrobnienia, a potem wykonują na kartkach z bloku prace plastyczne
§ Po skończeniu każdy zespół prezentuje swoje prace i objaśnia znaczenia prezentowanego wyrazu
7. „Dopowiedz coś”- ćwiczenie rozwijające słuchanie, koncentrację i zapamiętanie
Nauczyciel rozpoczyna zabawę, wypowiadając początek dowolnego zdania, np.
Dzisiaj rano szedłem ulicą .................
Kolejne dziecko powtarza ten tekst i dopowiada dalszy ciąg, np.
Dzisiaj rano szedłem ulicą i zobaczyłem czerwony samochód.
Następne dziecko powtarza to, co mówili poprzednicy, i dopowiada dalszy ciąg. Zabawa zostaje przerwana w momencie popełnienia pomyłki. Powtarzamy ją od początku, podając nowe
zdanie dziecku, które się pomyliło.
8. Uzupełnianie luk w zdaniach – tworzenie zgrubień i zdrobnień od podanych wyrazów ( dzban – dzbanek – dzbanuszek;
torba – torebka - torebeczka;
księga – książka – książeczka;
liść – listek - listeczek).
9.Próba udzielenia odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie dnia ćwiczenie „Dyskusja zapałczana”
Każdy uczeń ma do dyspozycji dwie zapałki ( patyczki ). Nauczyciel prosi dzieci o zabranie głosu w rozmowie na temat: Czy są słowa ważne i nieważne, duże i małe?
Zabierając głos w dyskusji i odpowiadając na pytanie, dziecko kładzie zapałkę na moim biurku. Każdy uczestnik może zabrać w dyskusji głos tyle razy, ile ma zapałek. Z chwilą utraty zapałek ( patyczków) traci się możliwość zabrania głosu. Ćwiczenie to uczy poszanowania własnego zdania, a jednocześnie nakłada na rozmówcę konieczność przemyślenia i precyzowania wypowiadanych myśli. Jednocześnie eliminuje kłótnie i wypowiedzi niepożądane.
10. „W krainie kłamczuchów” – ćwiczenia z pedagogiki kreatywnej
§ Nauczyciel włącza podkład muzyczny G. F.Haendla „Muzyka na wodzie” i zaczyna opowieść
Daleko za górami było królestwo kłamczuchów. Rządził nim król, który był największym kłamczuchem na świecie. Kiedy go ktoś pytał, skąd ma czerwoną tasiemkę do swoich nowych trzewików, mówił, że sprowadził ja z sąsiedniego królestwa niejadków, choć wszyscy wiedzieli, że kupił ja w sklepiku na rogu ulicy. Kiedy miał wysłać list, mówił, że zrobił to wczoraj, chociaż, cały czas nosił go w zielonej sakiewce przy boku. Potrafił nawet mówić, że jest noc, choć wszyscy wiedzieli, że jest skwarne popołudnie. Nikt nie mógł mu dorównać, właśnie dlatego został królem. Pewnego dnia do krainy kłamczuchów zawitał Maciek. Bardzo nie lubił kłamstwa. Postanowił zmienić zwyczaje panujące w tym państwie. Długo rozmyślał, jak to zrobić. W końcu sam postanowił kłamać: a to że dodał zamorskich migdałów do ciasta, chociaż to była zwykła marchewka, a to że w pałacowym ogrodzie posadził grządkę najbardziej rzadkich orchidei, które potem okazały się pospolitym chwastem. Zadumał się król kłamczuchów: znał wszystkie kłamstwa, jakie wymyślali jego poddani, oni znali jego oszustwa, ale jak tu poznać, kiedy ktoś obcy mówi nieprawdę. Jeszcze raz zadumał się król kłamczuchów.........
§ Rozmowa na temat wysłuchanego opowiadania:
- Jak myślisz, co zrobił król?
- Czy zdarza ci się kłamać?
- Dlaczego czasami kłamiesz?
- Co to jest kłamstwo?
- Co to jest prawda?
§ Praca domowa: Cw.3 zad.6 s.17
§ Ćwiczenie „ Czapki prawdy, czapki kłamstwa” na zakończenie zajęć
W jednym rogu sali umieszczona jest biała czapka oznaczająca prawdę, w drugim – czarna oznaczająca kłamstwo.
Nauczyciel mówi krótkie zdania, do których dzieci mają się ustosunkować. Np.. słysząc hasło „pomagam mamie”, mogą podbiec do miejsca, w którym znajduje się biała czapka – będzie to oznaczało,, że zdanie jest prawdziwe”. Oczywiście dzieci mogą powiedzieć o sobie, że nie pomagają mamie. Dzieci, które uważają, że nie pomagają mamie, mogą podbiec do czarnej czapki, sygnalizując, że w ich przypadku jest to zdanie fałszywe. W tym haśle pozytywnie („oceniane zachowanie „) jest równoznaczne z prawdomównością. Można utrudnić zadanie, mówiąc zdania o ujemnym zabarwieniu, np.
„ nie pomagam mamie”. Wówczas ten, kto pomaga, kieruje się do czarnej czapki. Dobrze jest podawać na zmianę pozytywne i negatywne hasła. Ćwiczenie wymaga wtedy dużej koncentracji ze strony dzieci i szybkiego podejmowania decyzji.
Bibliografia:
B.D.Gołębiak ,G.Teuz „Edukacja poprzez język” CODN, W-wa 1996;
J.Malczewski „Szkolny słownik nauki o języku” Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” W-wa 1991
Praca zbiorowa „Scenariusze zajęć dziennych” do podręczników
„Już w szkole” M. E. Piotrowskiej i M.A. Szymańskiej
Wydawnictwo Nowa Era, klasa trzecia , semestr drugi, część 1
Opracowała:
Bożena Twardo
nauczycielka kształcenia zintegrowanego
w Szkole Podstawowej nr 246 w Warszawie
|
