Opracowanie - Elżbieta Nodzewska
Wiele czynników decyduje o pomyślnym starcie zawodowym młodego nauczyciela i o ukształtowaniu się pozytywnego stosunku do zawodu, wiązaniu z nim osobistych losów i życiowych perspektyw. Bez względu na okoliczności (przypadek, świadomy wybór)- które zadecydowały, że młody człowiek podjął prace w zawodzie nauczycielskim decyduje zdobyty w uczelni zakres, poziom i charakter wykształcenia zawodowego. Kandydaci do zawodu nauczycielskiego wynoszą z uczelni niezbędne przygotowanie do pełnienia oczekujących ich ról zawodowych tj. roli organizatora procesu nauczania i wychowania. Rzadziej kandydat do zawodu nauczycielskiego wynosi z uczelni dostateczne informacje na temat praw i obowiązków wynikających z przepisów prawnych, oczekiwań społecznych i etyki zawodu nauczycielskiego. Nie zawsze bywa dostatecznie wprowadzony w złożone sytuacje prawno służbowe zawodu, w możliwości własnego w nim rozwoju, w funkcjonowanie instytucji wspomagających prace nauczyciela oraz w możliwości załatwienia różnych spraw zawodowych i osobistych. Nieznajomość tej problematyki bywa często źródłem przykrych doświadczeń, nieporozumień, osobistych rozczarowań i utrudnia start zawodowy młodego nauczyciela.
Musi on wiedzieć, że zadaniem szkoły podstawowej jest wszechstronne rozwijanie osobowości uczniów, przygotowanie ich do życia, pracy i dalszej nauki, że oczekiwania społeczne wobec pracy nauczycieli są bardzo wysokie. Oczekuje się od młodych nauczycieli w zespole pedagogicznym, aby efektownie kształtowali wielostronnie rozwinięta osobowość młodych pokoleń, wyposażali je w wiedze naukową i umiejętności jej stosowania w praktyce, kształtowali przekonania i postawy, wychowywali na ludzi światłych, pracowitych, uspołecznianych, twórczych, uczciwych, refleksyjnych, wrażliwych na sprawy innych ludzi i umiejących godzić osobiste aspiracje z interesami całego społeczeństwa. Oczekiwania te są kierowane także pod adresem każdego nauczyciela, gdyż o poziomie i efektywności działalności pedagogicznej szkoły decyduje praca wszystkich nauczycieli. Powołaniem i obowiązkiem nauczyciela jest odpowiadać na oczekiwania postępowe myśli pedagogicznej. Nauczyciel występuje w roli programatora i realizatora idei przewodnich pedagogiki i polityki oświatowo-wychowawczej. Każdy nauczyciel podejmujący prace w szkole ma obowiązek uczestniczyć w urzeczywistnianiu zadań szkoły, tj. kształtować wszechstronnie rozwinięta osobowość dzieci i młodzieży, a wiec rozwijanie umysłu, uczuć i charakteru, przekonań i postaw, zapewnienie zdrowia psychicznego i fizycznego, kształtowanie umiejętności życia i pracy.
Trzeba pamiętać, że realizacja zadań wychowawczych, opiekuńczych i kulturotwórczych w toku nauczania poszczególnych przedmiotów nie może mieć charakteru sztucznego, dołączonego na siłę do tematu lekcji. Program poszczególnych przedmiotów i zajęcia lekcyjne stwarzają wiele naturalnych sytuacji do podejmowania i realizacji zadań o charakterze ogólniejszym- wychowawczym, opiekuńczych i kulturotwórczych.
Nauczyciela nie obowiązuje opracowywanie własnego planu działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, lecz jedynie przygotowanie rocznych rozkładów materiału nauczania. Im koncepcja rozkładu materiału programowego jest bardziej przemyślana, precyzyjniej zostały sformułowane tematy i cele zajęć lekcyjnych, problemy, przewidziane do opracowania, metody i środki dydaktyczne oraz zadania dla uczniów, tym większe są szanse prawidłowej realizacji tematu każdej jednostki lekcyjnej i całego programu przedmiotu.
Ważną kwestią w pracy każdego nauczyciela jest przygotowanie się do zajęć szkolnych. Na ogół wszyscy nauczyciele przygotowują się do zajęć szkolnych. Jednak charakter i poziom tego przygotowania bywa bardzo zróżnicowany. Jedni przygotowują się niezwykle starannie, inni czynią to powierzchownie. W procesach pracy pedagogicznej ważna rolę odgrywają również uzdolnienia, doświadczenia i osobowości nauczyciela, ukształtowana w toku zajęć atmosfera, reakcje uczniów. Toteż staranne przygotowanie się do zajęć jest szczególnie ważne w pracy młodego nauczyciela, który nie ma jeszcze doświadczenia pedagogicznego. Przy korzystaniu z różnych wzorów konspektów młodzi nauczyciele muszą pamiętać o tym, że każdy wzór wymaga adaptacji do warunków i osobistych potrzeb. Wszystkie kwestie warsztatowe są ważne, zwłaszcza w pracy młodego nauczyciela. Wymagają przemyślenia i podjęcia pracy nad doskonaleniem swych umiejętności zawodowych. Celowe jest również włączenie się młodych nauczycieli do zorganizowania form dokształcania i doskonalenia nauczycieli oraz samodzielna praca nad własnym rozwojem zawodowym. Praca nauczyciela jest bardzo skomplikowana i odpowiedzialna. Tworzywem, na którym są ukierunkowane wysiłki nauczycieli, są młodzi, żywi ludzie. Błędy popełnione przez nauczycieli są często nieodwracalne i ciążą na całym życiu człowieka. Wpływają tez na kształty życia społecznego. Toteż każdy nauczyciel w zespole pedagogicznym, zwłaszcza rozpoczynający prace zawodową powinien swe zadania traktować szczególnie odpowiedzialnie. Młoda kadra pedagogów powinna sobie uświadomić, że w toku studiów zdobyła merytoryczne i pedagogiczne podstawy sprawnej pracy pedagogicznej, słabsze w zakresie pracy wychowawczej.
Wysoką sprawność zawodową, mistrzostwo pedagogiczne osiąga się w toku pracy zawodowej, w wyniku pracy na rzecz własnego rozwoju przez studiowanie literatury pedagogicznej i przedmiotowej, przez wnikliwe analizowanie pracy własnej i innych nauczycieli, zwłaszcza osiągających wysokie efekty pracy dydaktyczno- wychowawczej. Młody nauczyciel w zespole pedagogicznym powinien troszczyć się o kształtowanie atmosfery zrozumienia i współpracy z całym zespołem pedagogicznym, z rodzicami oraz dziećmi i młodzieżą. Ważnym zadaniem jest także tworzenie warunków materialno- technicznych do własnej pracy (podręczniki, literatura pomocnicza, pomoce dydaktyczne, pracownia, klasa - pracownia) i racjonalne wykorzystanie środków, którymi dysponuje szkoła w procesach dydaktyczno- wychowawczych. W ten sposób będzie współkształtował osobiste, społeczne i materialno- techniczne przesłanki osiągania coraz wyższych wyników działalności pedagogicznej.
Opracowanie - Elżbieta Nodzewska |
