Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Możliwości pobudzania twórczego uczniów z wykorzystaniem technik plastycznych

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4150 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 "...Homo creator – człowiek twórca – to potencjalnie każde dziecko, możliwości twórcze tkwią w każdym z nich. Nie zawsze jednak owe możliwości zostają odkrywane, często zaprzepaszczone są z różnych powodów już na początku edukacji szkolnej. Nauczyciele pierwszego etapu kształcenia mają szczególne pole działania w zakresie rozbudzania potrzeby tworzenia przez dzieci, o przekazywanie ich myśli, pragnień i odczuć73
     Nauczyciel może i powinien wspierać twórczość dziecka, pomagać mu w osiąganiu nowych wartości i równocześnie uczyć się od niego wrażliwości i świeżości spojrzenia by chronić się przed szablonem i rutyną. W dziedzinie, jaką jest twórczość, wszelka pomoc musi być subtelna, musi być takim działaniem, jakim jest sama twórczość – a dopiero wtedy "...Nauczyciel i uczeń mogą się spotkać na polu wspólnym, nie w kontakcie tego, który już wie, z tym, który ma się dopiero uczyć, lecz w twórczym stopieniu, które wzbogaciło ich obu..."74.
     Dziecko czerpie radość i satysfakcję z samego działania, z samej aktywności twórczej. Twórczość kojarzy nam się szczególnie z wytworami o charakterze artystycznym. ".....Mówiąc o twórczości dziecka ma się na myśli jego ekspresję artystyczną, wyrażającą wewnętrzne przeżycia i treści psychiczne w strukturach estetycznie zorganizowanych..."75.
     Pozytywny wpływ na twórczość dziecka ma reakcja otoczenia: pochwały, dezaprobata. Dziecko zaczyna krytycznie oceniać swoje wytwory porównywać je z innymi a jego twórczość pod wpływem reakcji otoczenia nabiera wymiaru społecznego. Nauczyciel powinien jednak pamiętać o tym, że zbytnia ingerencja dorosłych, przejawiająca się w próbach "poprawiania" twórczych działań dziecka "uczenia go", co jest a co nie jest poprawne może doprowadzić w rezultacie do kryzysu twórczego a dziecko będzie się wstydzić swojej twórczości. Około 11 roku życia dzieci wstydzą się swoich prac i próbują kopiować, naśladować obce wzory, operować schematem, zaznacza się brak radości twórczej.
     Bolesław Hornowski podaje następujące wyjaśnienie tego zjawiska: "...Dziecko widzi, że rysunek jest niedoskonały. Zaczyna ono zdawać sobie sprawę z tego, że przedmioty w rzeczywistości wyglądają inaczej niż na jego rysunku. Jest skrępowany swoją wiedzą, zwłaszcza szkolną. Poza tym nie zna technik ani metod rysowania, aby móc narysować tak jakby chciało. (...) Te trudności odbierają dziecku chęć do dalszego rysowania, zaczyna ono pogardzać rysunkiem jako czymś dziecinnym..."76.
     Nauczyciel, który preferuje rutynę nad innowacyjność, który tamuje inicjatywę ucznia. W wielkim stopniu przyczynia się do rozwoju twórczej inicjatywy swoich wychowanków.
     Wychowanie twórcze – twierdzi Bronisława Dymara zakłada przedmio-towość dziecka, prawo do własnego widzenia, odczuwania i interpretowania świata. Pozytywna, rozumna postawa nauczyciela do działalności plastycznej dziecka jest bardzo ważna szczególnie w pracy z małymi dziećmi. Podstawową formą pracy ucznia na lekcji plastyki jest zaangażowana i celowa działalność plastyczna oparta na bezpośredniej, kierowanej obserwacji, spostrzegawczości, pamięci wzrokowej, umiejętności oceniania i wyboru, myślenia obrazowego, wyobrażni oraz zdobywanej wiedzy. Każde ćwiczenie zwłaszcza ilustracyjne powinno być poprzedzone obserwacją. Obserwacje np. zwierząt, zjawisk cech wizualnych ludzi, daje dziecku dużo radości, pozwala na poszerzenie wiedzy i lepsze zapamiętanie, emocjonalny stosunek do tematu a tym samym pobudza twórczość dziecka. W pracy z dziećmi niezwykle ważne jest też stosowanie różnych technik plastycznych – dostosowanych do wieku, możliwości i bezpieczeństwa dziecka oraz wybranego tematu. Urozmaicenie pracy plastycznej różnymi technikami plastycznymi ożywia pracę, budzi ożywienie i zainteresowanie dziecka pracą, zapobiega nudzie i monotonii i tym samym pomaga nauczycielowi w zrealizowaniu postawionego sobie celu.
     Jak podaje C. Freinet. "...Twoje dzieci mają w zasadzie chleb dla ciała i dla umysłu, ale bardziej jeszcze niż chleb potrzebne im są róże, a więc twoje życzliwe spojrzenie, uśmiech, głos i twoja obietnica. Odczuwają potrzebę mówienia do kogoś, kto ich słucha, pisania do kogoś, kto odpowiada, czują potrzebę tworzenia rzeczy pożytecznych i pięknych. Przywróćcie prawo pierwszeństwa takim wartościom jak: odczuwanie, przeżywanie, tworzenie, rozumienie, uspołecznianie, miłość i życie..."77.

STOSOWANIE TECHNIK PLASTYCZNYCH W AKTYWNOŚCI PLASTYCZNEJ DZIECI Z KLAS I-III

W klasach początkowych działalność plastyczna występuje w obrębie:

  • rysowania;
  • malowania;
  • lepienia;
  • grafiki;
  • działalności rzeźbiarskiej.
     Plastyka polega na kształtowaniu odpowiedniego klimatu zajęć,
aby wyzwolić autentyczną radość tworzenia. Dzieci najmłodsze potrafią za pomocą kolorów przetworzyć swoje własne myśli w arcydzieło. Ciekawe i bardzo atrakcyjne lekcje dają dzieciom wiele szans do działań twórczych. Natomiast ciągłe malowanie farbami i kredkami szybko zniechęca dzieci. Jedną z ważniejszych form uatrakcyjniania zajęć jest stosowanie różno-rodnych technik plastycznych. Spróbuje więc, wymienić niektóre techniki plastyczne, które są swoistym "językiem sztuki dziecka".
     W edukacji plastycznej 78dziecka w klasach początkowych wyróżniamy następujące techniki:
  • techniki rysunkowe, techniki malarskie, techniki rzeźbiarskie, techniki graficzne.
     Techniki rysunkowe to: rysowanie ołówkiem, kredką świecową, patykiem, piórkiem, tuszem, węglem, świecą, kredą, mazakiem.
     Do technik malarskich zaliczamy: malowanie akwarelą, farbami kryjący plasteliną, wydzieranie z makulatury, z kolorowego papieru, wycinanki z tkanin.
     Do technik rzeźbiarskich zaliczamy: lepienie z plasteliny, gliny, wytwory z masy solnej, papierowej, materiały przyrodnicze (kasztany, żołędzie, szyszki) materiały przemysłowe (folia, karton itp.).
     Do technik graficznych zaliczamy: ziemniak, korek – mogą stanowić matrycę w technikach graficznych, można wykorzystać gipsoryt, monotypię.
     W klasach początkowych wybór techniki uzależniony jest od tematu oraz możliwości manualnych dzieci.
     Wskazane jest, aby w ciągu roku nauczyciel zastosował różnorodność technik z każdej wymienionej wyżej, z zastosowanej możliwość łączenia technik i materiałów – tzw. techniki kombinowane.
     Rysowanie ołówkiem. Jest to technika niedoceniana o dużych walorach kształcących lubiana przez dzieci, chociaż trudna. Dziecko intuicyjnie próbuje przyciskać ołówek aż do powstania rowków w papierze, kreska jest cienka, nikła. Ołówek prowokuje do korzystania z gumki a nie jest to zbyt wygodne i przeszkadza w pracy. Dzieci szybko, więc przechodzą do rysowania kredkami79.
     Rysowanie kredkami. Rysowanie kredkami świecowymi nie wymaga temperowania i nawet połamane doskonale rysują. W zależności od stopnia przyciskania pozwalają na uzyskanie różnych natężeń barwy.
Rysowanie kredą. Kolorowa lub biała kreda nadaje się do zagospodarowania dużych płaszczyzn. Bardzo ładne efekty daje na ciemnym papierze. Powierzchnię można utrwalić rozpylając lakier do włosów. Można malować latem na chodniku, przed szkołą na betonowych płytach lub asfaltowych alejkach.
Rysowanie mazakami. Rysunek mazakami daje bogactwo linii (ślady cienkie, grube, przerywane, ciągłe, rytmicznie powtarzające się, pozornie chaotyczne). Dzięki mazakom rysuje się łatwo kropki, kółka, kratki, paski.
Rysowanie patykiem w mokrej klejówce. Farbę przygotowaną z klajstru i ciemnego pigmentu przenosimy na papier. Rysujemy szybko zanim wyschnie klejówka patykiem, który odsłania linie o różnej grubości i zagęszczeniu. Dzieci lubią też malować palcem w klejówce lub pędzlem.
Rysowanie piórkiem i czarnym tuszem. Moczy się czubek piórka w tuszu i rysuje na białej lub kolorowej kartce. Można kontury po wyschnięciu zamalować farbą.
Rysowanie węglem80. Do rysowania węglem wykorzystuje się szorstki papier (szorstka nawierzchnia) pakowy, lub szary. Siła nacisku węgla określa grubość linii.
Rysowanie świecą. Dzieci rysują na białej kartce dopiero po zamalowaniu akwarelą pojawią się kontury rysowanych przedmiotów.
Rysowanie kredką ołówkową. Kolorowymi kredkami ołówkowymi można rysować na białej kartce lub kolorowej. Dziecko może kolorując przyciskać gryf mocniej, co daje mocny i nasycony kolor, przyciskając gryf słabiej powstanie delikatny pastelowy kolor.
Rysowanie kredką pastelową. Kredka pastelowa jest dla dzieci techniką dość atrakcyjną, daje zupełnie inny efekt końcowy, pokrywane nią powierzchnie kartki wyglądają jak pokryte cienką warstwą plasteliny.
Rysowanie flamastrami. Flamastrami można rysować na białej lub kolorowej kartce lub kolorować gotowe obrazki. Technika dość trudna ale lubiana przez dzieci wymaga dokładności. Kolory są mocno nasycone.
Scharakteryzowane techniki można zaliczyć do grupy technik rysunkowych.


Techniki malarskie.
Malowanie akwarelą polega na malowaniu pędzlem moczonym w wodzie i w farbie na białym, niezbyt gładkim papierze np. rysunkowy blok. Przy malowaniu operuje się plamą, nie używa się białej farby i unikać należy bardzo mocnych walorów. Jest to trudna technika, ale należy ją stopniowo wprowadzać do zajęć plastycznych z młodszymi dziećmi nie zrażając się początkowymi niepowodzeniami81.
Malowanie na podkładzie z kaszy. Całą fakturę kartki malujemy klejem i posypujemy kaszę np. manną, jaglaną, ryżem, kaszą perłową. Przyciskamy wierzch tektury, aby kasza dobrze przylegała do kartki (spodniej). Gdy podkład jest suchy malujemy kompozycję – plakatówką lub akwarelą. Technika ta wydobywa efekty fakturalne. Bardzo dobra dla młodszych dzieci.
Malowanie na płótnie lub tkaninie. Dziecko zaznacza na płótnie ogólne zarysy możemy też wykorzystać gotowy wzór kompozycji i maluje podany wzór.
Malowanie Gwaszem. Malowanie farbą rozbieloną (do farby dodajemy biel, rozrabiamy w słoiczku i dowolnie łączymy na palecie)82.

Odrębną grupę technik stanowią wycinanki i wydzieranki:83
Rysowanie i wycinanie. Na gazecie dziecko maluje np. postacie farbą a następnie naklejanie elementów wyciętych z kolorowego papieru
     Wycinanka z papieru nakłuwanego84. Dziecko wycina różne sylwety. Sylwetę kładzie na warstwie ligniny i nakłuwa, ostrym narzędziem tworząc z tych nakłuć linie lub płaszczyzny.
Wycinanka tekstylna. Z różnych kolorowych tkanin dzieci wycinają różne kształty lub ich części i naklejają na karton lub tekturę. Znakomite zajęcia w klasach młodszych.
      Wydzieranka z gazet na kolorowym papierze.
Wydzieranka z kolorowej makulatury (barwny papier z gazet).
Wydzieranka montaż polegająca na wydzieraniu z gazet kolorowych, gotowych elementów (np. jabłka, kwiaty, zwierzęta itp.) i układanie przyjętej wg. dziecka kompozycji.
Wydzieranka "jasny kontur"85 – polega na tym, że – malujemy kartki na kolor np. różowy. Po wyschnięciu wydzieramy elementy z drugiej kartki i przyklejamy. Praca daje ciekawe efekty, bowiem brzegi elementów w zależności od sposobu wydzierania (drobne ruchy palców lub bardziej swobodne) są białe, dają kontur biały większy lub mniejszy.
     Wydzieranka z malowanych arkuszy w różnych kolorach.
Wydzieranka lub wycinanka z kolorowej cienkiej bibuły można wzór odrysować. Bibułę wycinamy lub odrywamy i naklejamy na kartce lub szybie, aby kolory i kształty przenikały się wzajemnie układamy bibuły jedne na drugich wtedy powstaną nowe bogate odcienie86.
Obrazek z kuleczek, wałeczków kolorowej bibuły. Bibułę tniemy na paski o potrzebnej długości, następnie rwiemy w małe kuleczki lub skręcamy w małe wałeczki. Gromadzimy odpowiednio duży zapas kuleczek w potrzebnych kolorach. Kopiujemy lub rysujemy potrzebną sylwetę, smarujemy klejem (dość grubo) i wyklejamy kontur dobierając odpowiednie kolory. Gdy obrazek jest gotowy można nakleić go na kolorowy arkusz papieru tak, aby powstała kolorowa ramka87.

Techniki rzeźbiarskie stosowane w kl. I-III

     Modelowanie z plasteliny, gliny przez dodawanie innych materiałów.
Modelowanie w modelinie i plastelinie. Plastelinę i modelinę wrabia się w palcach aż zmięknie następnie formuje pożądane ulepianki. Modelinowe ulepianki w celu utwardzenia można ugotować lub upiec w piekarniku.
     Modelowanie w glinie. Modeluje się w całym kawałku gliny, obiema dłońmi, wszystkimi palcami, wyczuwając dobrze tworzywo. Formujemy żądany kształt rozczłonkowując bryłę. Unikamy zlepiania małych kawałków, bo łatwo pęka po wysuszeniu.
     Płaskorzeźba. Dzieci żłobią patykiem w glinie, mokrym piasku, plastelinie, masie solnej – uformowanej w kształt płaskiego koła, kwadratu itd.. Lub wykonują z cienkich wałeczków, które nakładają i przylepiają na płaskim podłożu daje rysunek wypukły.
     Kompozycje przestrzenne montowanie kilku pociętych części pasków papieru (mięcie , łamanie, sklejanie, łączenie) z drutem, tekturą, celofanem, folią aluminiową, korkami, wykałaczkami88.
     Plastelinowe reliefy (wklęsłe powstają przez ujmowanie, wybieranie plasteliny z przygotowanej płytki. Wypukły – przez nakładanie drobnych form na podkładzie, czyli plastelinowe tło).
     Reliefy błyszczące z folii (folia miękka, podatna na nacisk np. tubka po paście do zębów, folia z form do ciasta). Dziecko żłobi i wygniata wzory, znaki, punkty, itp. które od strony prawej tworzą wypukłości. Można zabarwić fragmenty kompozycji czarnym lub kolorowym tuszem albo spirytusowym mazakiem. Miejsca wypukłe przetrzeć by świeciły.


Techniki kompozycyjne.

     Kompozycje z gniecionej krepiny. Paski kolorowej krepiny dzieci gniotą, marszczą, zwijają i komponując wzór przyklejają do kartki. Można komponować obraz z gniecionych wałeczków.
    Kompozycje z ciętej tektury falistej. Dziecko wycina z tektury falistej różne elementy, które przykleja na kartce gładką stroną w dół w połączeniu z innymi kolorowymi papierami.
    Kompozycje z papierów zmiętych i złamanych (biały papier maszynowy, barwny wycinankowy, celofan, kalka techniczna itp.)przyklejamy na kartce w odpowiednie wzory (domki, rybki, krajobrazy itp.)
     Kompozycje ze sznurka i kolorowych włóczek, nitek89. Na kartonie układamy ze sznurka lub włóczki kształt np. zwierzęcia. Sznurek przyklejamy uzupełniamy rysunek przyklejając odcinki kolorowej włóczki – może powstać zwierzę w paski kropki, rybka lub fantastyczny ptak.
     Collage (kolaż) kompozycja wykonana z różnych materiałów naklejanych na podłoże: odpadów, tkanin, skór itp. Nie polega na użyciu wszystkich możliwych materiałów i technik. To nie może być śmietnik – należy wybrać biorąc pod uwagę gatunek, kolor, fakturę, ewentualnie temat pracy90.


     Kompozycje z materiałów przyrodniczych91 – przyklejanie przez dzieci wysuszonych, rozprasowanych liści, kwiatów, traw, płatków i tworzenie przez siebie wybranej kompozycji np. jeż, twarz, zwierzę itp. Mogą też być kompozycje kwiatowe – jedynie z traw, kwiatów,listków.

Techniki graficzne:
     Drukowanie stemplem. Przekrojonego surowego, umytego ziemniaka na połowę i wycięcie w każdej połówce potrzebnego wzoru, pomalowanie go farbami i odciskanie na kartce.
     Monotypia. Na szklanej lub metalowej podkładce rozprowadza się równomiernie farbę i przykłada kartkę. Jedno dziecko przytrzymuje kartkę drugie rysuje kredką świecową lub palcem dość mocno zdecydowanie wzór. Po chwili odrywamy kartkę i odwracamy rysunek, który wygląda jak lustrzane odbicie. Można też kartkę złożyć na pół, na jednej połówce malujemy obrazek i składamy obie połówki przyciskając kartkę. Po rozłożeniu powstaje symetryczne odbicie92.

Opracowała : mgr Dorota Gawerska
Wykorzystano fragment własnej pracy dyplomowej pt "INTEGRACJA PLASTYKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI" napisanej pod kierunkiem:
dr Anny Boguszewskiej . UMCS- LUBLIN 2002r

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie