Agresja to zjawisko, które na przestrzeni czasu narasta coraz bardziej. Zastanawiamy się co jest jej źródłem i mechanizmem. Próbujemy zrozumieć dlaczego nawet dzieci zachowują się agresywnie. Nie ma prostej odpowiedzi na pytanie skąd u młodzieży tyle agresji, brutalności, znieczulicy. Kiedyś najbardziej brutalnych zachowań dopuszczała się młodzież z marginesu, teraz są one popełniane także przez młodzież z tzw. dobrych środowisk.
W każdej rodzinie, grupie rówieśniczej czy klasie może pojawić się agresor i ofiara agresji. Na jakie cechy więc-my ddorośli powinniśmy zwrócić uwagę. Umiejętność rozpoznawania tych cech jest konieczna do prawidłowego kierowania wychowaniem dzieci.
Do najtrudniejszych sytuacji należą zwykle te, gdy dziecko staje się ofiarą agresji-przemocy ze strony przeważającej siły kolegi, grupy kolegów lub dorosłych.
Ofiary agresji charakteryzują się przynajmniej jedną z następujących cech;
- są przezywani, upokarzani, wyśmiewani, zastraszani, koledzy nie są z nimi, grożą im,
- są zaczepiani, popychani, wciągani w kłótnie i bójki, w których występują jako strona słabsza;nie bronią się lecz próbują uciec lub się wycofać, często przy tym płaczą,
- mają siniaki, strupy, zadrapania oraz podarte ubrania i tego faktu nie potrafią wytłumaczyć w żaden wiarygodny sposób,
- nie mają przyjaciół,
- mają problemy z głośnym wypowiadaniem się na lekcjach;odpowiadając sprawiają wrażenie nerwowych i niepewnych,
- wyglądaja na sfrustrowanych, smutnych, nieszczęśliwych;łatwo płaczą,
- mają coraz gorsze oceny w szkole,
- łatwiej przychodzi im nawiązanie kontaktu z dorosłymi niż rówieśnikami.
Ignorowanie skarg dzieci-ofiar agresji, jak również informacji o przemocy wywołują poczucie bezradności, sprzyjaja pojawianiu się zaburzeń osobowościowych. Wsparcie psychiczne rodziny, szczera rozmowa są wówczas niezbędne. Nie należy czekać, że problem sam się rozwiąże. Jest raczej prawdopodobne, żeskomplikuje się i urośnie do rozmiarów trudnych do rozwiązania nawet dla dorosłych.
Obserwujmy więc nasze dzieci, rozmawiajmy z nimi. Wsparcia ze strony rodziców nikt nie zastąpi. Okazanie zeozumienia dla ciężkich przeżyć i pomoc w sytuacjach przerastających możliwości psychiczne i fizyczne samego dziecka znakomicie ułatwiaja prawidłowy rozwój osobowości.
Zapewne duży niepokój budza w rodzicach również sygnały, że ich dziecko zachowuje się agresywnie.
Musimy pamiętać, że złość zwykle narasta powoli. Złością ranimy innych. Dlatego dobrze jest ustalić jej przyczynę, poprawić błędy w rozumieniu oraz zachęcić dziecko, i siebie, do kontrolowania agresywnych impulsów. A może stać się to wówczas, jeśli ustaliny z dzieckiem jasne zasady postępowania, zakres adekwatnych przywilejów i obowiązków, które w łańcuchu interpersonalnych zależności będą przyczyniać sie do rozwiązania problemu.
Jeżeli dziecko zachowuje się agresywnie wobec innych, zwłaszca słabszych np. młodszego rodzeństwa, kolegów to należy mu się wsparcie ze strony rodziców. Spokojna rozmowa, w kyórej okażemy ciepło i zrozumienie dla jego trudności w radzeniu sobie z przykrymi stanami emocjonalnymi oraz stanowczość w domaganiu się zaprzestania takich zachowań, zapewnia lepszy wpływ wychowawczy niż jakakolwiek kara.
Jak wykwzują badania, jedną z najważniejszych rzeczy, jaką rodzice mogą zrobić dla dzieci, jest rzecz/z pozoru/najłatwiejsza:dać im miłość. Jeśli rodzice mówią dzieciom, że je kochają, przytulają i głaszczą, dzieci ucza się, że jest to zdrowe uczucie. Taka lekcja sprawia, że zaczynają lepiej radzić sobie w kontaktach z rodzeństwem i innynm osobami.
Opracował
mgr Regina Trandziuk
pedagog Gimnazjum w Lidzbarku.
Literatura;
J. Danilewska "Agresja u dzieci-szkoła porozumienia " WSiP W-wa 2002
M. Dziewiecki "Odpowiedzialna pomoc wychowawcza " DNiW Radom 1999.
