Jestem wychowawcą w internacie Specjalnego Ośrodka Szkolno- wychowawczego w Radomsku. Pracuję z dziećmi 13 lat. W ciągu tych kilkunastu lat dobrze poznałam potrzeby dzieci specjalnej troski. Mimo pewnego doświadczenia ciągle doskonalę swoje umiejętności i poszerzam wiedzę poprzez różnorodne formy doskonalenia zawodowego.
Postanowiłam również ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego. W ramach realizowanego planu rozwoju wdrożyłam i opisałam do życia w swojej grupie
„Program wychowawczy dotyczący uczestnictwa dzieci w roli odbiorcy i twórcy kultury.” Moja grupę stanowiły dzieci upośledzone umysłowo w stopniu umiarkowanym, uczęszczające do Szkoły Podstawowej Specjalnej w Radomsku. Większość moich podopiecznych pochodzi z rodzin patologicznych i niezaradnych życiowo. Dlatego też część wychowanków przebywa na stałe w internacie. Rodzice ich pozbawieni są praw rodzicielskich przez sąd rodzinny. Środowisko rodzinne nie sprzyjało wszechstronnemu rozwojowi dzieci, które przychodzą na świat już z pewnym bagażem wielu chorób, ubytków, zniekształceń, odchyleń od normy. Dzieci te nie potrafią funkcjonować prawidłowo w środowisku lokalnym i rówieśniczym. Przychodzą do internatu nie przygotowane do życia w społeczeństwie. Nie mają wykształconego nawyku poprawnego zachowania się w grupie, w miejscach publicznych .Nie poznali także podstawowych instytucji kulturalno- oświatowych, dzięki którym mogli by uczestniczyć jako odbiorcy i twórcy kultury.
Placówki opiekuńczo -wychowawcze takie, jak internat odgrywają ogromną rolę w procesie wspomaganie rozwoju umysłowego i nauki szkolnej wychowanków upośledzonych umysłowo. Jak już wspomniałam rola ta sprowadza się do przygotowania społecznego, kulturalnego, oświatowego oraz zawodowego wychowanków. Jednym z wielu zadań jakie wspomagają proces rozwoju jest włączenie wychowanków do życia kulturalno- oświatowego i wyzwolenie w nim aktywności umysłowej, społecznej i kulturalnej. Uwzględnienie tego zadania pomaga wzbogacić i uzupełnić wiedzę zdobywaną w szkole i kształcić kulturę osobistą oraz rozbudzać zainteresowania wychowanków.
Pisząc program dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym wykorzystałam tutaj własne przemyślenia, zdobytą wiedzę , doświadczenie metodyczne. Zastosowałam metody, zasady, formy w świetle założeń pedagogiki rewalidacyjnej. Program ten powstał w oparciu o „Program nauczania i wychowania dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym”- MEN 1997r. Dzieci upośledzone umysłowo ze względu na potrzeby psychofizyczne wymagają indywidualizacji. Brałam pod uwagę zainteresowania moich podopiecznych.
Jak chińskie przysłowie mówi „Powiedz mi, to zapomnę. Pokaż mi, to może zapamiętam. Zainteresuj mnie, to zrozumie”. Jak można zainteresować upośledzone umysłowo dziecko? Oczywiście zabawą, śpiewem, tańcem, wycieczką, czy innymi formami wpływającymi na aktywność dziecka. Trzeba tak organizować spędzanie czasu wolnego, aby zajęcia pozalekcyjne stwarzały doznania przyjemności i zadowolenia. Dlatego w pracy z dziećmi wykorzystałam różnorodność form spędzania czasu wolnego, które przygotowały wychowanków do życia w społeczeństwie. Organizując zajęcia pozalekcyjne brałam pod uwagę lokalną bazę. Wychowankowie uczestniczyli na terenie internatu w zajęciach świetlicowych . organizowałam dla nich tradycyjne uroczystości w grupie np. „ Mikołaj”, „ Kolęda”, „Dzień Dziecka”, „Imieniny i Urodziny Grupy”. Ponadto byli aktywnymi odbiorcami kultury w imprezach okolicznościowych organizowanych przez placówkę .Były to tradycyjne obchody świąt: Wigilia, Śniadanie Wielkanocne, uroczystości państwowe- akademie, apele. Poznawaliśmy instytucje kulturalno- oświatowe w naszym mieście poprzez zwiedzanie wystaw, pokazów, przedstawień teatralnych, spotkań z ciekawymi osobistościami (MDK, Miejska Biblioteka Publiczna, Szkoła Muzyczna im. Grażyny Bacewicz, Muzeum Regionalne).Ponadto, aby przybliżyć im kontakt z teatrem organizowałam wycieczki na spektakle teatralne do Teatru im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Była to stała współpraca, która dostarczała niepowtarzalnych przeżyć estetycznych i doznań dzieciom. Zastosowana różnorodność form tych zajęć pozwoliła mi wykształcić u wychowanków umiejętności słuchania i odbioru muzyki, sztuki teatralnej oraz kulturalnego zachowywania się w miejscach publicznych. Oprócz tego celu założyłam sobie również inny, drugim ważny cel- aktywnie włączyć dzieci do zajęć muzyczno-ruchowych, tańca, gry na instrumentach perkusyjnych.
Podczas wspólnie organizowanych imprez okolicznościowych włączałam sowich podopiecznych do zajęć muzycznych z rytmiką , zabaw ruchowych, recytacji wierszy, śpiewu piosenek. Treści, zadnia i metody prowadzenia zajęć dostosowałam do poziomu rozwoju psychofizycznego oraz zainteresowań. W celu uatrakcyjnienia zajęć zastosowałam instrumenty, przybory, które są przez dzieci najbardziej lubiane. Wprowadzałam dużo zabaw ruchowych, które charakteryzują się wszechstronnością oddziaływań oraz bogactwem ruchu w różnych postaciach, przy zachowaniu pełnej swobody i spontaniczności. W ten sposób nawiązywałam też głębszy kontakt z swoimi podopiecznymi. Starłam się zapewnić fachowa kadrę do nauki podstawowych kroków tanecznych przy akompaniamencie różnych instrumentów muzycznych( fortepian, akordeon, gitara, skrzypce, kontrabas, keyboard, klarnet, trąbka). Dlatego zorganizowałam wyjścia do Publicznego Przedszkola nr 4 w Radomsku, gdzie zajęcia prowadzone były przez Łódzkie Towarzystwo Muzyczne im. Karola Szymanowskiego. Wychowankowie na żywo mogli zapoznać się z instrumentami muzycznymi i rozpoznawać ich dźwięki. Sami uczyli się gry na instrumentach perkusyjnych( tamburyn, trójkąt, grzechotka, kołatka, talerze, bębenek). Wystukiwali podstawowe rytmy. Najważniejsze, że mogli dotykać instrumentów, na których grali zaproszeni goście. Rozwijali swoją sprawność ruchową, koordynację wzrokowo-ruchową poznając podstawowe kroki tańców ludowych. Uczęszczając na zajęcia do przedszkola integrowali się ze społecznością dziecięcą . Obserwując moich wychowanków na pierwszych zajęciach nie wszyscy byli chętnie do zapoznania się z nowym środowiskiem. Część była wystraszona, nieufna, a cześć otwarta i chętna do każdej znajomości. Dlatego, pierwszy kontakt z nowym otoczeniem rozpoczęliśmy z nauczycielem przedszkola od zabaw integracyjnych.. Na początku można było zauważyć jakieś drobne konflikty. Bardzo szybka odpowiednia motywacja, delikatne sugestie, częsty uśmiech nauczyciela „przełamywał lody”. Zajęcia te stworzyły dzieciom zdrowym i niepełnosprawnym warunki do wspólnej pracy i zabawy, a także rywalizacji, która może skutecznie stymulować rozwój „słabszych”, a „sprawniejszych” uczyć wyrozumiałości, tolerancji, umiejętności niesienia pomocy innym oraz poszanowanie praw swoich kolegów i koleżanek. Każde kolejne zajęcia w przedszkolu, odwiedziny były już wyczekiwane przez dzieci. Uczniowie dopytywali się kiedy pójdą na zajęcia.
Dzieci upośledzone umysłowo odznaczają się taka umiejętnością, jaką jest muzykalność. Uczniowie lubią śpiewać, dlatego stwarzałam wiele okazji do tej formy zajęć. Wykorzystywałam podkłady muzyczne do recytacji wierszy, wystukiwania rytmów piosenek, śpiew oraz grę na instrumentach perkusyjnych. Dzieci chętnie i aktywnie uczestniczyły w zajęciach. Dopytywali się kiedy odbędą się następne zajęcia. Często nucili poznane piosenki przy wykonywaniu codziennych czynności.
Nadmieniam również, iż dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym ważną rolę odgrywa nagroda. Ma ona działania wzmacniania pozytywnego. Starałam się więc za pieniądze uzyskane od sponsorów nagradzać moich podopiecznych upominkami, słodyczami, zabawkami i innymi artykułami.
Metody stosowane w pracy pozalekcyjnej; metody zajęć praktycznych., oglądowe, słowne; stwarzały atmosferę sprzyjającą usamodzielnianiu, aktywizacji i współdziałaniu dzieci w zespole, jak również samowychowaniu. Także podstawowe zasady pedagogiki rewalidacyjnej(m.in. aktywności, motywacji, indywidualizacji, systematyczności, utrwalania, swobody i perspektyw) pozwoliły mi osiągnąć zamierzone cele. Podczas realizacji programu sprawdzałam efekty swoich oddziaływań. Stała obserwacja wychowanków pozwoliła mi dokonywać oceny ich zachowań. Różnorodność zastosowanych zajęć pozalekcyjnych pozwoliła wychowankom wdrożyć się do umiejętnego, racjonalnego i kulturalnego spędzania czasu wolnego. Przejawiali coraz większe zainteresowanie zajęciami, a przede wszystkim systematycznie i chętnie w nich uczestniczyli zarówno w roli odbiorcy i twórcy kultury. Zainteresowania, zamiłowania, a także wytworzone nawyki zachowania i zdobywane umiejętności byłe systematycznie odnotowane w kartach pracy ucznia i zeszytach obserwacyjnych.
OPRACOWAŁA:
MGR. DOROTA DRYJA
SPECJALNY OŚRODEK
SZKOLNO-WYCHOWAWCZY
W RADOMSKU
|
