LEKCJA I
Miejsce ćwiczeń: sala gimnastyczna
Ćwiczący: chłopcy II klasa liceum ogólnokształcącego
Liczba ćwiczących: 12
Temat: Poznajemy jedną z metod badań postawy ciała podczas doskonalenia podstawowych technik samoobrony.
Cel ogólny: Kontrola zdrowia
Cele szczegółowe:
- technologiczne: uczeń poznaje metodę punktową Kasperczyka do kontrolowania postawy swojej i kolegów.
- aksjologiczne: uczeń umie odróżniać postawy ciała: postawę prawidłową, wadliwą oraz postawę z wadami
Plan zajęć:
1. Przywitanie
2. Rozmowa wprowadzająca na temat podstawowej terminologii dzisiejszych zajęć
3. Część wstępna – rozgrzewka
4. Część główna – badanie postawy ciała
5. Część końcowa – relaksacja
6. Pożegnanie
Pomoce:
- materace
- kaseta z muzyką relaksacyjną
- plansze i zdjęcia podstawowymi wadami postawy, postawą wadliwą oraz postawą prawidłową
- dla każdego z uczniów przygotowane karty zdrowia, aby mogli wpisywać na bieżąco częstość bicia serca oraz punkty uzyskane z badania własnej postawy ciała
PRZYWITANIE
Serdeczne przywitanie przybyłych na zajęcia uczniów. Sprawdzenie obecności i gotowości do zajęć. Podanie tematu i celów dzisiejszych zajęć.
ROZMOWA WPROWADZAJĄCA NA TEMAT PODSTAWOWEJ TERMINOLOGII DZISIEJSZYCH ZAJĘĆ
Na dzisiejszych zajęciach poznacie jedną z metod kontrolowania swojej postawy ciała. Tą metodą będzie metoda punktowa Kasperczaka. Nim jednak przejdziemy do kontroli zapoznamy się z terminologią, która pozwoli nam lepiej wypowiadać to, co zaobserwujemy podczas badań. Usiądźcie wygodnie w kole – nauczyciel siada razem z uczniami.
POSTAWA PRAWIDŁOWA – zharmonizowany układ poszczególnych odcinków ciała względem siebie oraz w odniesieniu do osi mechanicznej ciała względem siebie, utrzymywanej w minimalnym napięciu układów mięśniowego i nerwowego. Tak oto definiuje postawę prawidłową Ambrus.
Podczas podawania definicji uczniowie maja okazję oglądnąć zdjęcia znajdujące się przed ich oczami oraz zdjęcia puszczone po przedstawieniu definicji.
WADA POSTAWY - zmiana wyprostowanej, swobodnej pozycji ciała, które zdecydowanie różnią się od ukształtowań typowych dla danej płci, wieku, budowy konstytucjonalnej rasą. Wady postawy są wynikiem zmian patologicznych. Taką definicję wady postawy przedstawia Tylman.
Po przedstawieniu definicji w obieg ruszają zdjęcia przestawiające klasyczne i najczęściej spotykane wady postawy.
POSTAWA WADLIWA – wtedy, kiedy pewne elementy odbiegają od wzorca postawy poprawnej. Odchylenia te są odwracalne. Tą krótką definicję przedstawił Przybylski.
Tak jak w poprzednio uczniowie mają okazję zapoznać się z postawami wadliwymi poprzez zdjęcia.
Jak już wcześniej wspomniałem zapoznamy się dziś z jedną z metod badania postawy ciała. Metoda to jest bardzo łatwa do przeprowadzenia, ale też jest dobra, jeśli chodzi o wykrywanie pewnych odchyleń postawy. Jaj jedynym minusem zdaje się być subiektywizm oceny. Metoda ta to metoda punktowa Kasperczyka.
Kasperczyk w tej metodzie dokonał bezpośredniej obserwacji wybranych elementów budowy i postawy ciała. Badaniu podległy następujące elementy:
- w płaszczyźnie strzałkowej, czyli patrząc z boku: głowa, barki, łopatki, klatka piersiowa, brzuch, plecy,
- w płaszczyźnie czołowej, patrząc z przodu: barki, klatka piersiowa, kolana,
- w płaszczyźnie czołowej, patrzą z tyłu: barki, łopatki, kręgosłup
Za każdy element przypisywano określoną liczbę punktów. Skala punktów przedstawia się następująco:
0pkt - prawidłowy układ ocenianego elementu
1pkt - niewielkie odchylenie od stanu prawidłowego
23pkt - znaczne odchylenie od stanu prawidłowego
35pk - zniekształcenie dużego stopnia, zmiany o charakterze strukturalnym( stan patologiczny)
Schemat badania postawy ciała
I. USTAWIENIE GŁOWY
0pkt - ustawienie prawidłowe: nos nie jest wysunięty poza pion przechodzący przez górna część rękojeści mostka
1pkt - wysunięta do przodu: twarz nie jest wysunięta poza pion przechodzący przez rękojeść mostka
2pkt - silnie wysunięta do przodu
II. USTAWIENIE BARKÓW
0pkt -stan prawidłowy barki ustawione symetrycznie w płaszczyźnie czołowej, a w płaszczyźnie strzałkowej ich szczyt znajduje się na tylnej części szyi
1pkt - asymetryczne lub wysunięte lekko do przodu
2pkt - silnie asymetrycznie wysunięte do przodu, szczyt barków znajduję się przed konturem szyi
III. USTAWIENIE ŁOPATEK
0pkt - łopatki tworzą jednolitą płaszczyznę pleców
1pkt - łopatki odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż jeden palec
2pkt - łopatki odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż dwa palce
IV. USTAWIENIE I KSZTAŁT KLATKI PIERSIOWEJ
0pkt - klatka piersiowa dobrze wysklepiona: najdalej wysuniętą ku przodowi częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej
A)klatka piersiowa szewska:
1pkt - spłaszczona
2pkt - płaska zer śladami krzywizny
3pkt - szewsko-lejkowata
B)klatka piersiowa kurza:
1pkt - niewielkie zamiany kształtu o charakterze kurzym
2pkt - kurza ze śladami krzywizny
3pkt - kurza z dużymi zniekształceniami zniekształceniami postaci różańca pokrzywiczego pokrzywiczego bruzdy Harrisona
V. USTAWIENIA BRZUCHA
0pkt - brzuch płaski
1pkt - brzuch uwypuklony, niewysunięty poza linię klatki piersiowej
2pkt - brzuch uwypuklony, wysunięty poza linię klatki piersiowej
VI. UKSZTAŁTOWANIE KIFOZY PIERSIOWEJ
0pkt - łagodnie zarysowany kształt kifozy piersiowej
A) kifoza piersiowa zwiększona
1pkt - kifoza piersiowa powiększona
2pkt - kifoza piersiowa silnie powiększona
3pkt - utrwalona hiperkifoza
B) kifoza piersiowa zmniejszona
1pkt - kifoza piersiowa spłaszczona
2pkt - kręgosłup prosty, plecy płaskie
VII. UKSZTAŁTOWANIE LORDOZY LĘDŹWIOWEJ
0pkt - łagodnie zarysowany kształt lordozy lędźwiowej
1pkt - lordoza lędźwiowa nieznacznie pogłębiona
2pkt - lordoza lędźwiowa silnie pogłębiona
3pkt - utrwalona kiper lordoza
VII. BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA (SKOLIOZY)
0pkt - kręgosłup prosty
1pkt - skolioza niewielkiego stopnia
23pkt - skolioza znacznego stopnia z rotacją
35pkt - skrzywienie dużego stopnia z garbem żebrowym
IX. USTAWIENIE KOLAN
0pkt - kończyny proste, kolana i pięty przylegają do siebie
A)kolana szpotawe
1pkt - kolana nie przylegają do siebie (odstęp wynosi ponad 1 cm)
2pkt - silnie szpotawe kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad 3 cm)
B) kolana koślawe
1pkt - przyśrodkowe kostki oddalone od siebie o ponad 1 cm
2pkt - kolana silnie koślawe, odstęp miedzy kostkami przyśrodkowymi wynosi ponad 3 cm
X. WYSKLEPIENIE STOPY
0pkt - stopa dobrze wysklepiona
1pkt - stopa spłaszczona
2pkt - stopa płaska
3pkt - stopa płaska koślawa
Wszystkie punkty na ciele człowieka podczas omawiania są pokazywane na ochotniku z uczniów. Punkty także wskazuje uczeń, który stosuje się do poleceń nauczyciela. Uczniowie ci stają się od razu „specjalistami” od postawy ciała.
Każdy z uczniów posiada kartkę, na której w pisuje uzyskane punkty w odpowiednim miejscu (wszystkie punkty są opisane) oraz
Częstotliwość tętna, która jest sprawdzana na moje polecenie ( mniej więcej, co pięć minut)
CZĘŚĆ WSTĘPNA – ROZGRZEWKA
Początek rozgrzewki jest przeprowadzany przez jednego z uczniów. Dalszą części rozgrzewki tj. specyficzną przeprowadzam ja. Na celu mam przygotowanie organizmu do wysiłku, którym będzie dzisiaj doskonalenie poznanych technik samoobrony.
W rozgrzewce tej znajdują się ćwiczenia na bardzo dokładnym rozgrzaniu mięśni karku, mięśnia prostego pleców, oraz mięśni miednicy i kończyn.
W czasie trwania rozgrzewki tętno jest sprawdzane dwa razy: po części pierwszej oraz po zakończeniu całej rozgrzewki.
CZĘŚĆ GŁÓWNA – BADANIE POSTAWY CIAŁA
Po przeprowadzonej rozgrzewce uczniowie dobierają się w pary. Na środek wychodzą „specjaliści” i pokazują jak ich koledzy mają zbadać pierwszy punkt na naszym ciele. Punktem tym będzie ustawienie głowy. Przypominamy, żeby pozycja była naturalna bez napinania mięśniowego.
Po pierwszym punkcie uczniowie doskonalą „gilotynę” w dosiądzie. Każdy uczeń wykonuje ćwiczenie przez półtorej minuty, po tym czasie następuje zmiana w parach. Po zakończonym ćwiczeniu mierzymy „tętno” i wpisujemy uzyskany wynik na karty.
Następnym ćwiczeniem jest „trójkąt” nogami w pozycji gardzie leżąc. Pierwszy z uczniów (ten, który leży) wykonuje przez półtorej minuty trójkąt nogami zwracając szczególną uwagę na technikę wykonanie, a nie na szybkość. Pod koniec wykonywania tego ćwiczenia następuje dopiero przyspieszenie wykonania tego ćwiczenia w celu wyrobienia automatyzmu obronnego. Po tym czasie następuje zmiana w parach. Po wykonaniu tego ćwiczenia uczniowie mierzą sobie „tętno” i wpisują na karty. Następnie dwójka naszych „specjalistów” pokazuje następny punkt jakim jest: ustawienie barków. Przy tym badaniu wszyscy uczniowie ściągają koszulki. Punktację uzyskaną wpisują do kart.
Trzecim z kolei ćwiczeniem jest doskonaleni techniki z rzutu napastnika „dosiadającego” techniką mostkową. Uczeń, który leżu wykonuje pół mostek, tak aby jedną z rąk sięgnąć za głowę strony przeciwnej. Uczeń robi te ćwiczenie naprzemianstronnie przez dwie minuty. Ćwiczenie te z początku wykonuje powoli, ale pod koniec (ok. 30s) następuje przyspieszenie. Po dwóch minutach następuje zmiana. Jak wcześniej po ćwiczeniu następuje pomiar „tętna”. I pokaz przez „specjalistów” kolejnego punktu, a jest nim ustawienie łopatek oraz ustawienie kształt klatki piersiowej. Uczniowie się badają i wpisują do swoich kart uzyskane wyniki.
Na koniec części głównej jest zabawa mająca udoskonalić zrzut napastnika z siebie. Zabawa będzie polegała na najlepszą osobę zrzucającą. Tak jak są w parach startują w konkursie. Konkurs ten wyłoni jednego z nich, kto przejdzie do dalszej części konkursu. W jednym starciu będą dwie próby (raz jeden zrzuca, raz drugi), w przypadku remisu będzie jeszcze jedna próba tym razem, kto jest na dole będzie decydować losowanie. Osoba, która wygra przechodzi dalej. W finale spotykają się dwie osoby. Walka toczy się na takich samych zasadach jak walki wcześniejsze. Osoby zachowują się biernie tzn. nie mogą atakować tylko mają utrzymać się na górze. Tak samo osoby na dole nie mogą stosową żadnych dźwigni i uderzeń. Stosują oni tylko techniki wychodzące np. mostkiem. Osoby, które odpadły kibicują osobą, którymi przegrały.
Po zabawie uczniowie mierzą ”tętno” i badają kolejny punkt, który jest przedstawiony przez „specjalistów”. Badaniu tym razem poddane zostają ukształtowanie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej.
CZĘŚĆ KOŃCOWA – RELAKSACJA
W części tej uczniowie zostają poddani ćwiczeniu relaksacyjnemu.
Przyjmij wygodną pozycję ciała leżąc. Najlepiej, kiedy ręce będą leżeć w zdłóż tułowia, a wy będziecie leżeć na plecach. Jeżeli czujesz, że ci wygodnie, zamknij oczy, rozluźnij mięśnie całego ciała i wyobraź sobie drogę lub ścieżkę, taką, którą lubisz ...
może być w lesie, nad morzem, pośród łąk czy nad jeziorem, jak chcesz ...
wyobraź sobie, że idziesz w poszukiwaniu zaczarowanego ogrodu ... że idziesz tą drogą
aż dochodzisz do bardzo wysokiego i gęstego żywopłotu ... odszukujesz furtkę ... jest zamknięta...szukasz klucza...udaje ci się znaleźć pod kamieniem ... otwierasz ... wchodzisz
przed twoimi oczami pojawia się cudowny i tajemniczy obraz ... to, co dostrzegasz, trudno byłoby opisać ...
nigdy tak cudownego miejsca nie widziałeś ...
kolory ... dostrzegasz je w kwiatach, drzewach, kamieniach, trawach
kształty we wszystkim, na co spojrzysz ...
konary drzew,
kształty nieznanych ci roślin, owoców na drzewach
... zapachy, jakie wyczuwasz
... są wyczuwalne od wszystkiego, na co skierujesz swoje nozdrza
czujesz wodę,
jej zapach, jest taki orzeźwiający
i to wszystko, co wokół ... twoja twarz, dłonie, prawie dotykają miłego powiewu wiatru i promieni słonecznych ... przedostające się spomiędzy liści ... lub gdy jesteś na otwartej przestrzeni ... przyjemne ciepło ... chłoniesz każdy szczegół ... również dźwięki, szmery, śpiewy ptaków, opadanie liści, skrzypienie suchych gałęzi pod nogami
w centrum ogrodu stoi wysokie, piękne drzewo, nigdy takiego nie widziałeś ... jego kolor jest srebrno-zielono-złoty ... gdy podchodzisz, kolory się zmieniają ... stajesz bardzo blisko ... dotykasz wielkiego mocnego pnia, przykładasz policzek ... i przekazujesz mu wszelkie problemy, które cię trapią ... ufasz mu i czujesz, że ten potężny lokator zaczarowanego ogrodu jest twoim przyjacielem i sojusznikiem ... następnie wolno kierujesz się w stronę furtki ... czujesz się lekko i spokojnie ... jeszcze skinieniem głowy mówisz „do widzenia”... i spoglądasz na piękne drzewo i uśmiechasz się ... wychodzisz z ogrodu, zamykasz furtkę, chowasz klucz ... kierujesz swe kroki w drogę powrotną ... pozostaje w tobie twój zaczarowany ogród, jest on twoją tajemnicą ... nikt go nie zna ... zawsze, kiedy chcesz, możesz go odwiedzić i podzielić się swymi zmartwieniami ... pozostajesz jeszcze przez chwilę z myślami i odczuciami ... otwierasz oczy i przeciągasz się.
POŻEGNANIE
Każdy z was dostanie trzy komplety zdjęć. Waszym zadaniem będzie przyporządkowanie tych zdjęć do postaw jakie one prezentują.
Podziękowanie uczniom, za aktywny udział w zajęciach. Zadanie zadania domowego – na kartce z bloku odbijcie sklepienie swoich stóp i przynieście je na następną lekcję. Kartki, które dzisiaj wypełnialiście zastawcie mi, ja je przechowam.
Do zobaczenia na następnej lekcji
Opracował Choroszy Tomasz |
