Kiedy rozpoczynałam pracę w klasie I, zawsze miałam trudności z trafnym zdiagnozowaniem moich uczniów. Dopiero po wzięciu udziału w warsztatach nauczyłam się jak rozpoznać dzieci według kanałów modalnych.
Nauczyciel w procesie nauczania – uczenia się powinien stosować strategię wykorzystującą wszystkie systemy sensoryczne, nie tylko ten, który sam reprezentuje.
Każdy człowiek posługuje się czterema kanałami, za pomocą których odbiera informacje ze świata. Jest to:
- kanał wzrokowy
- kanał słuchowy
- kanał kinestetyczny
- kanał dotykowy
Musimy stwierdzić jakie predyspozycje mają nasi uczniowie w tym zakresie i zastosować odpowiednie ćwiczenia ułatwiające im naukę szkolną, dostosowanie do ich indywidualnych możliwości. Ustalenie głównej modalności dziecka, czyli preferowanego przez nie kanału percepcji świata, umożliwia indywidualizację podejścia do nauczania w klasie. W ten sposób zapewniamy – zdaniem Susan Kovalik – wszystkim dzieciom szansę na sukces.
A oto informacje na temat rozpoznawania uczniów o różnych preferencjach w zakresie kanałów percepcji świata:
- Uczeń z modalnością wzrokową:
- lubi patrzeć na książki i obrazki, przebywa z książką, uwaga długotrwała
- lubi patrzeć na uporządkowane rzeczy, wymaga czystego, schludnego otoczenia
- znajduje to co inni zgubili, pamięta gdzie widział rzeczy
- widzi detale
- łatwo znajduje stronę w książce
- ma trudności z przyjęciem instrukcji ustnej. Jeśli jest nieśmiały, będzie odpisywać od innych niż prosić o dodatkowe informacje
- lubi układać puzzle
- dość dobrze rysuje
- umie poprawnie nakryć stół, pamięta gdzie nakrycia stoją w kredensie
- może mieć kłopoty z mówieniem
- może intensywnie przyglądać się twarzy nauczyciela
- rzadko rozmawia w klasie, zwykle odpowiada kilku słowami
Pomoc dla dziecka o słabej modalności wzrokowej:
- należy usunąć czynniki, które mogą utrudniać rozpoznawanie rzeczy za pomocą wzroku
- trzeba pozostawić białe obramowanie wokół wystawki ściennej
- daj dziecku gruby pisak do zaznaczania rzeczy, których się uczy
- pozwól mu dotykać pierwszej litery każdego słowa
- należy przygotować do pracy środowisko czyste i jasne
- staraj się, aby nie było hałasu, kiedy udzielasz dziecku instrukcji
- dawaj mu tylko jedną część zadania na raz
Jak uczyć dziecko z silna modalnością wzrokową:
- dawaj wiele wskazówek wzrokowych
- urządzaj pokazy
- korzystaj z plansz, grafów, map i legendy
- korzystaj z ramek liczbowych i liczydeł
- korzystaj ze słowników
- wprowadź wzrokowe symbole dźwięków
- używaj lusterka, by dziecko zobaczyło swoje usta
- Uczeń z modalnością słuchową:
- nigdy nie przestaje mówić, gaduła
- opowiada żarty, usiłuje być zabawny
- dobry gawędziarz
- tworzy raczej ubogie teksty pisane
- jest dobrym przywódcą
- lubi rekordy i rytmiczną działalność
- ma usprawiedliwienia na wszystko
- zna słowa do wszystkich piosenek
- łatwo zapamiętuje
- osiąga słabe wyniki w grupowych testach inteligencji
- słaba percepcja czasu i przestrzeni
Pomoc dla dziecka ze słabą modalnością słuchową:
- wycisz tyle hałasów ile się da
- znajdź dla dziecka spokojne miejsce do pracy
- dając wskazówki, używaj jak najmniej słów
- jeśli coś powtarzasz, używaj tych samych słów
- mów bezpośrednio, wprost do tego dziecka
- słuchawki i nagrania pomagają w odcięciu się od hałasów
Jak uczyć dziecko z silną modalnością słuchową:
- pozwól mu literować i sylabizować podczas pisania
- niech dziecko nazywa znaki przestankowe podczas czytania, by rozwinęło świadomość ich funkcji
- wprowadzaj gry polegające na rymowaniu i łączeniu wyrazów
- pozwól dziecku głośno myśleć, zachęcaj do ustnych odpowiedzi
- łącz dziecko w parę z uczniem o modalności wzrokowej
- zachęcaj do korzystania z kolorowych wskazówek i tablic
- Uczeń o modalności kinestetycznej:
- uczy się przez ruch
- chce wszystko czuć, wszystkiego dotknąć
- ociera rękami ściany, idąc wzdłuż korytarza
- opiera ręce na framudze drzwi, kiedy przez nie przechodzi
- bije kolegów, często używa pięści. Nie musi być to oznaką wrogich intencji
- potrafi rozłożyć rzeczy na części i potem złożyć je razem
- lubi wykonywać różne rzeczy ręcznie
- jest dobrze skoordynowany, dobry w sportach, zwłaszcza w tych, gdzie nie jest potrzebna modalność wzrokowa
- lubi robić papierowe samoloty lub inne przedmioty z papieru
Pomoc dla dziecka ze słabą modalnością kinestetyczną:
- dziecko potrzebuje okresów uspokojenia po fizycznej aktywności
- dobrym sposobem jest nagradzanie za wykonanie każdego zadania
- nie należy umieszczać tego dziecka zbyt blisko innych podczas pracy indywidualnej
- dziecko chce wiedzieć, kiedy kończy się czas pracy. Stoper lub zegarek mogą tu być bardzo przydatne
- upewnij się czy dziecko było w WC i czy zjadło drugie śniadanie
- zrób coś, aby mu było trudniej poruszać się niż siedzieć cicho. Ustaw jego ławkę blisko ściany, by ułatwić mu świadomość jego ruchu
- dziecko może być nieświadome własnych ruchów i rozpraszają je ruchy innych
Jak uczyć dziecko z silną modalnością kinestetyczną:
- korzystaj z ruchu w działalności eksploracyjnej
- pozwól dziecku wyklaskiwać i wystukiwać liczby, sylaby...
- korzystaj z osi liczbowej na podłodze
- niech chodzi wzdłuż wzorów ze słów
- używaj liter z filcu, pisania w piasku
Ponadto:
Wzrokowcy powiedzą: Ten pomysł wygląda dobrze!
Słuchowcy: Ten pomysł brzmi bardzo interesująco!
Czuciowcy: Czuje to dobrze! To ma dobry smaczek! Literatura:
G. Michaelis "Rozwiń swój genialny umysł"
D. Goleman "Inteligencja emocjonalna"
D. Gordon "Rewolucja w uczeniu"
D. Bernacka "Od słowa do działania" Urszula Wołek |
