ŚCIEŻKA PRZYRODNICZO-DYDAKTYCZNA NADMORSKIM SZLAKIEM W DĄBKACH.
OPIS ŚCIEŻKI PRZYRODNICZEJ "NADMORSKIM SZLAKIEM" W DĄBKACH"
Ścieżka przyrodnicza zlokalizowana jest na obszarze chronionego krajobrazu "Koszaliński Pas Nadmorski", pas pobrzeża okolic Dąbek.
Wzdłuż ścieżki można dokładnie obserwować nadmorskie wybrzeże wydmowe, porastającą je roślinność od pionierskiej po drzewiastą łącznie z lasami a także krajobraz i różnorodność organizmów biocenozy jeziora.
Czas przejścia ścieżki obliczony jest na 4 - 5 godzin, jej długość wynosi ok. 3 km.
W czasie prowadzenia wycieczki po ścieżce przyrodniczej powinny być wykorzystane następujące środki dydaktyczne: mapa gminy Darłowo, plan wsi Dąbki, klucze do oznaczania roślin, atlasy roślin i zwierząt, lupy, termometry, taśmy miernicze, lornetki, wiatromierze, notatniki, ołówki, skala porostowa, torebki papierowe i foliowe, różnego rodzaju pojemniki, kompasy, aparaty fotograficzne.
Metodami pracy na ścieżce przyrodniczej będzie obserwacja, pomiar, praca z atlasami, kluczami, mapą zarówno indywidualnie jak i grupowo.
Podczas wycieczki na ścieżce przyrodniczej realizowane mogą być następujące elementy treści z przyrody w kl. IV - VI:
- Przykłady różnorodności roślin, grzybów i zwierząt oraz środowisko ich życia.
- Opis miejsca zamieszkania (formy terenu, skały, gleba, wody, roślinność).
- Warunki życia ludzi w najbliższym otoczeniu.
- Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa.
- Krajobraz najbliższej okolicy - obserwacja i opisy.
- Krajobrazy nizinne.
- Pogoda i klimat, obserwacje meteorologiczne.
- Znaczenie wybranych gatunków roślin, grzybów i zwierząt dla człowieka.
- Wpływ człowieka na środowisko.
- Wpływ środowiska na życie człowieka
OPISY PRZYSTANKÓW
PRZYSTANEK NR 1
BÓR GRUSZYCZKOWY
Ulicą letniskową, która prowadzi prosto do przejścia na plażę dochodzimy do nadmorskiego boru gruszyczkowego {Empetro nigri - Penetum piroletosum), oddzielonego od linii brzegowej 50 m. W drzewostanie dominuje sosna zwyczajna i czarna, domieszkę stanowi brzoza brodawkowata. Obserwujemy tutaj las o bardzo słabo wykształconym podszyciu. Sporadycznie pojawia się jarząb pospolity {Sorbus aucuporia), jałowiec pospolity {Juniperus communis), porzeczka i woskownica europejska {Myrica gale). W runie oprócz borówki, konwalii, orlicy pospolitej, gruszyczki widać bujnie rozwijające się mchy.
ZADANIA DLA UCZNIA DO WYKONANIA NA ŚCIEŻCE
- Wyjaśnienie pojęcia krajobraz chroniony, bór bażynowy i gruszyczkowy.
- Zasady zachowania się w lesie.
- Warstwowa budowa lasu.
- Rozpoznanie i oznaczenie roślin.
- Rozpoznanie porostów i oznaczenie stopnia zanieczyszczenia powietrza.
- Zbadanie warunków klimatycznych w lesie.
- Dokonanie pomiaru obwodu i wysokości drzewa.
- Wykonanie sylwetki sosny rosnącej w głębi i na skraju lasu od strony morza.
- Łańcuchy pokarmowe w biocenozie lasu.
- Rozpoznawanie kierunków świata przy pomocy niektórych zjawisk przyrodniczych.
- Rozmieszczenie zwierząt w poszczególnych warstwach lasu.
- Rośliny zielne -jako zioła leśne.
PRZYSTANEK 2
NA WYDMACH
PO WYJŚCIU Z BORU ścieżką w kierunku plaży dochodzimy do wydm. Wydmy powstały w wyniku akumulacyjnej działalności morza i wiatru. Równolegle do brzegu morza, bezpośrednio z plażą sąsiadują wydmy białe, rzadko porośnięte roślinnością, głównie przez trawy nadmorskie: wydmuchrzycę piaskową, i piaskownicę zwyczajną. Z wydmą białą sąsiaduje pasmo wydm szarych. Flora wydmy szarej jest znacznie bogatsza niż wydmy białej. Rosną tutaj: kocanki piaskowe, fiołki trójbarwne, szczotlicha siwa, kostrzewa czerwona, mietlica rozłogowa, mikołajek nadmorski. Spotyka się wierzby i olszę czarną.
Zadania do wykonania dla ucznia.
- Wyjaśnienie pojęcia wydma szara i biała, sukcesja.
- Omówienie sposobu powstawania wydm.
- Rozpoznawanie i oznaczenie roślinności porastającej wydmy.
- Wykonanie zdjęć roślinności wydmowej.
- Omówienie sposobu ochrony wydm przed niszczącą działalnością wiatru i morza.
PRZYSTANEK 3
NA PLAŻY
Z wydm ścieżką schodzimy do plaży i dalej brzegiem morza w kierunku zachodnim Brzeg tej doliny stanowi wschodni skraj Mierzei Bukowskiej, która powstała w wyniku osadzania się niesionego przez prądy morskie piasku. Szerokość plaży wynosi tutaj 30 - 35 m, piasek jest średnioziarnisty z dużą ilością kamieni. Na krawędzi piaszczystego wału spotyka się szczątki roślinne i zwierzęce. Są wśród nich różne gatunki małży (omułek jadalny, sercówka jadalna, rogowiec bałtycki), glony (morszczyn, widlik, rozróżka), drobne rybki, galaretowate różowe chełbie oraz okruchy złocistego bursztynu - żywicy pochodzącej z sosny bursztynowej okresu trzeciorzędowego.
Zadania dla ucznia:
- Wyjaśnienie pojęcia mierzeja.
- Badanie warunków klimatycznych nad brzegiem morza.
- Określenie rodzaju dna morskiego oraz fauny i flory wody morskiej.
- Określenie pojęcia widnokrąg, linia widnokręgu.
- Wyjaśnienie jak powstał bursztyn.
- Przypomnienie zasad bezpiecznej kąpieli i plażowania.
PRZYSTANEK 4
PRZYSTAŃ RYBACKA
Idąc brzegiem morza w kierunku zachodnim dochodzimy do przystani rybackiej typu plażowego. Rybacy przybrzeżni po powrocie z połowu wyciągają swoje łodzie na plażę przy pomocy specjalnego wyciągu napędzanego energią elektryczną. Skrzynie ze złowionymi rybami ładują na wózki, które transportują je do wybudowanych wyżej na wydmie magazynów.
Zadania dla ucznia.
- Praca rybaka.
- Gatunki ryb poławianych w Bałtyku.
- Znaczenie gospodarcze i zdrowotne ryb.
PRZYSTANEK 5
DĄBKI - Dawna wieś rybacka
Z przystani rybackiej udajemy się na ulicę Sztormową do starej chałupy rybackiej z końca XVIII w i początku XIV w. Dawniej była to typowa rybacka wieś z charakterystycznymi chatami rybackimi typu szachulcowego i ryglowego. Obecnie pozostała już tylko jedna.
Dzisiejsze Dąbki to miejscowość bardziej letniskowo - uzdrowiskowa niż rybacka. Położona w gminie Darłowo nad brzegiem Morza Bałtyckiego i jeziora Bukowo. Zlokalizowanych jest tu kilkadziesiąt ośrodków wczasowych i kolonijnych, sanatoria, kwatery prywatne, pola namiotowe i kempingowe.
Zadania dla ucznia:
- określanie kierunków świata.
- orientowanie planu przy pomocy kompasu.
- Omówienie wpływu ruchu turystycznego na zmianę środowiska przyrodniczego.
PRZYSTANEK 6
JEZIORO BUKOWO
Jest jeziorem przymorskim o dużej powierzchni MAI,A ha (16 miejsce w Polsce). Średnia głębokość 1,8 m, a maksymalna 2,8 m. Pojemność wody 30071,7 tys. m3. Linia brzegowa o długości 23,2 km posiada przebieg dość regularny. Bezpośrednie otoczenie jeziora stanowią zmeliorowane łąki, nieużytki, zabudowania, grunty orne i lasy. Wody jeziora zasilane są poprzez rowy melioracyjne i niewielkie cieli. Odpływ wód do Bałtyku odbywa się poprzez Kanał Szczurzy, przez który okresowo następują wlewy wód morskich. W Dąbkach nad jeziorem znajduje się przystań żeglarska i niewielki odcinek plaży.
Zadania do wykonania dla ucznia.
- Opisuje krajobraz wokół jeziora (naturalne i antropogeniczne elementy)
- zagospodarowanie linii brzegowej.
- Rozpoznaje rośliny strefy przybrzeżnej i jeziora.
- Wymierna łańcuchy pokarmowe w biocenozie jeziora.
- Określa poziom zanieczyszczenia wody na podstawie obecności zwierząt wskaźnikowych.
- Określa barwę, zapach wody.
- Wymienia źródła zanieczyszczeń jeziora.
- Określa zasady bezpiecznej kąpieli w jeziorze.
- Przedstawia znaczenie jeziora dla turystyki i wypoczynku.
PRZYSTANEK 7
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW
Znad jeziora ścieżka prowadzi do ostatniego przystanku - oczyszczalni ścieków. Oczyszczalnia ścieków w Dąbkach została zbudowana i oddana do użytku w 1991 roku. Ścieki komunalne doprowadzane są z trzech miejscowości: Bobolina, Dąbek, Bukowa Morskiego. Oczyszczalnia może przyjąć 1800 m3/h ścieków, w sezonie letnim przyjmuje 1300 m3/h, poza sezonem 300 m3/h. Oczyszczone ścieki odprowadzane są do jeziora Bukowo.
Zadania do wykonania dla ucznia:
- zna pojęcia: ścieki i stopnie oczyszczania,
- poznaje zasady działania oczyszczalni ścieków,
- wymienia rodzaje ścieków,
- dostrzega potrzebę i znaczenie oczyszczalni ścieków.
Opracowała Jadwiga Bindas
Zespół Szkół nr 3
W Dąbkach |
