System wartości dziecka jest odzwierciedleniem sposobu życia dorosłych, odzwierciedleniem wychowania i życia rodziny. Prawidłowy rozwój dziecka i formowanie się jego osobowości jest ściśle związane z życiem w rodzinie i atmosferą jaka w niej panuje.
Rodzina stanowi dla dziecka ważne, pierwsze środowisko rozwojowe i wychowawcze. Przedszkole (szkoła), jako instytucja, odgrywa znaczącą rolę niosąc pomoc rodzinie, zapewniając dziecku warunki sprzyjające jego wszechstronnej edukacji.
W okresie przedszkolnym dziecko rozwija się w dwóch rodzajach środowisk – w rodzinie w przedszkolu (oddziale przedszkolnym). W rodzinie głównie rodzice dbają o zaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka. W przedszkolu, szkole - nauczycielka i współpracownicy. Każde dziecko potrzebuje kontaktu z osobami dorosłymi, gdyż tylko przy ich udziale i z ich pomocą może zaspokoić swoje potrzeby, może prawidłowo się rozwijać.
Rodzina kształtuje społeczną osobowość dziecka. Tu rodzą się wyobrażenia o własnym miejscu w życiu, cechy charakteru ( m.in. uczynność, obowiązkowość, stanowczość, poczucie osobistej godności), elementarne pojęcia niezbędne małemu dziecku. Dziecko w rodzinie zdobywa podstawową wiedzę o zjawiskach i otaczającym świecie, rozwija się jego mowa ułatwiająca nawiązywanie kontaktów. Rodzice dostarczają wzorców zachowań. Oceniają zachowanie dziecka, niektóre nagradzają, inne karzą. Dziecko w domu rodzinnym uczy się także oceniać swoje zachowania, rodzice przekazują mu obowiązujące normy zachowania.
Kiedy dziecko jest starsze znaczenia nabiera jego pozycja w grupie. Ponieważ życie w grupie to ścieranie się różnych typów temperamentu, systemów nerwowych, potrzeb. Dochodzi do konfliktów.
Dziecko wchodząc w nowe środowisko, jakim jest przedszkole, w dalszym ciągu potrzebuje kontaktów z osobami dorosłymi. Dobry kontakt emocjonalny z dorosłymi (rodzicami, nauczycielami) stanowi niezbędny warunek prawidłowego rozwoju dziecka. Stąd tak ważny jest sposób komunikowania się dorosły - dziecko i dziecko – dorosły.
Znaczące jest nie tylko to, co my, dorośli do dziecka mówimy, ale przede wszystkim to, o czym ono chce nas poinformować.
Jeśli rodzice za cel stawiają sobie wychowanie dziecka twórczego, otwartego, ufnego, wierzącego we własne siły, umiejącego radzić sobie w trudnych sytuacjach, to najczęściej stosują otwarty styl uspołeczniania.
W takiej rodzinie:
- powstaje silna więź emocjonalna między rodzicami, dzieckiem i rodzeństwem,
- sprzyja się rozwojowi zainteresowań dziecka, kontaktom z innymi ludźmi,
- panuje pogodna atmosfera, jest swoboda,
- często odwołuje się do uczuć dziecka, jego zainteresowań,
- prawo do wypowiadania się mają wszyscy członkowie rodziny,
- komunikowanie się z dzieckiem odbywa się na zasadach partnerskich,
- polecenia w rodzinie są egzekwowane na drodze perswazji i wyjaśnień.
Zasadą postępowania rodziców jest bezwarunkowa akceptacja dziecka jako osoby i podtrzymywanie więzi emocjonalnej, ale równocześnie warunkowa akceptacja jego zachowań i skutków z nich wynikających.
Dorosły ma możliwość towarzyszyć dziecku w jego rozwoju, sam się rozwijać, razem odkrywać świat, modyfikować i twórczo przekształcać otoczenie. Rodzice w postępowaniu z dziećmi opierają się na tradycjach, doświadczeniach wyniesionych z domu. Czynią to jednak bez swoich refleksji, przemyśleń, bez świadomości konieczności dokonania zmian w poglądach na edukację wymuszanych przez postęp, przez nowe ideologie, nowe, inne cele społeczne.
Wdrażamy dzieci do zachowań uznawanych przez nas jako słuszne, właściwe, ale w tej chwili są one nieskuteczne, po prostu niewystarczające. Dlatego często dochodzi do buntu dzieci i młodzieży, do konfliktu pokoleń.
Musimy uczyć się na nowo własnych ról, uczyć się poszanowania odmienności i tolerancji.
Przygotowała: Anna Tarnowska
Literatura:
"Podstawy pedagogiki przedszkolnej" red. Marii Kwiatowskiej; WSiP
"Wychowanie bez porażek" Thomas Gordon; Instytut Wydawniczy PAX
"Rozmowy z rodzicami" James Dobson; Licht der Welt
|
