Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Metody aktywizujące proces nauczania

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 3273 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Każda metoda może być realizowana, jako aktywizująca, lub nie. Wszystko zależy od zachowania nauczyciela, który może określone reakcje ucznia wyzwolić lub zablokować. Zastanów się która z metod możesz uruchomić wyobraźnię dzieci? Jakie posiadasz materiały? Co mogą przynieść uczniowie? Jak będzie przebiegać praca na lekcji? Jaką metodą?

1. Wykład.
Wykład może być metoda aktywizująca mimo licznych ograniczeń. W wykładzie należy kierować się kilkoma zasadami;

  • Powiedz na początek o czym będziesz mówić.
  • Czas wykładu to maksymalnie 15-50 minut.
  • Mów w możliwie szybkim tempie, ale dynamicznie.
  • Przy najważniejszych spawach zmień ton głosu
  • Pozwalaj zadawać pytania i przerywać
  • Na zakończenie - trzeba pamiętać o podsumowaniu i przeznaczeniu czasu na pytania uczniów i wyjaśnienia oraz pytania sprawdzające postawione przez nauczyciela.
  • Wykład jest niezbędny przekazywaniu wiedzy, oczywiście warto podeprzeć słowa, materiałem prezentacyjnym (wykresami, planszami itd.) i wzbogacić pokazami, demonstracjami.

    2. Praca z tekstem.
    Praca z tekstem jest tradycyjną metodą uczenia się.. Istnieje czytanie aktywne i czytanie bierne. Czytanie bierne to po prostu przebieganie oczami po tekście. Czytanie aktywne wymaga podjęcia pewnych aktywności i przygotowania. Aktywna praca z tekstem polega na przejściu przez kilka etapów.
    1. uświadomienie sobie sensu czytania określonego tekstu. (jaka jest misja czytania)
    2. przeszukiwanie tekstu pod kątem niezrozumiałych wyrazów czy wyrażeń.
    3. czytanie właściwe, czyli poszukiwanie w tekście odpowiednich informacji, opracowanie słów kluczowych i notatek.

    3. Pomoce wizualne.
    Składają się na nie filmy, slajdy, grafika komputerowa, modele fizyczne, obrazy, plakaty, mapy, tablice, plansze, schematy, ilustracje ... obraz jest trzykrotnie bardziej skuteczny niż samo słowo, a słowo w połączeniu z obrazem oddziałuje sześciokrotnie silniej niż samo słowo. ( 75 % wiedzy nabywa się drogą wzrokową!). w stosowaniu pomocy wizualnych trzeba pamiętać, aby były wprowadzone w odpowiednim czasie, zaś uwaga była skierowana na określone elementy. 4. Pytania i odpowiedzi.

  • Pytania to niezwykle ważne narzędzie pracy nauczyciela i ucznia.
  • Pytania są odpowiednie dla fazy początkowej lekcji - wtedy koncentrują uwagę, weryfikują posiadany zasób wiedzy i umiejętności w punkcie startowym.
  • Pytania są także właściwe dla etapowej diagnozy przyrostu wiedzy, ewentualnie koncentrują ponownie uwagę
  • Pytania odgrywają także ważna role w fazie podsumowującej i ewaluacji lekcji.

    5. Dyskusja.
    Dyskusja to sztuka wyrażania swojego zdania, argumentacji i trening szacunku dla przekonań innych. Powinna uczyć dyscypliny formułowania myśli i dyscypliny czasowej. Temat dyskusji musi być dobrze sformułowany, w sposób wywołujący zaangażowanie emocjonalne i umożliwiający ścieranie się przynajmniej dwóch racji (tylko wtedy ma to sens). Bardziej ustrukturalizowanym wariantem dyskusji jest debata.

    6. Pokaz-demonstracje.
    Wszystko, co można pokazać jak działa, co może zostać uruchomione, aby zilustrowało jakiś proces - powinno zostać pokazane. Zasady podobne jak przy pomocach wizualnych: właściwie dobrane materiały, ich jakość i sprawność. Uwagę uczniów - po chwili swobodnej obserwacji należy nakierować. Dzieci powinny wiedzieć co mają obserwować, gdzie dopatrywać się zmian... błędem jest niezrozumiała instrukcja, przeładowana żargonem właściwym dla danej dziedziny wiedzy oraz opowiadanie jak coś działa bez pokazu właściwego.

    7. Burza mózgów.
    Zwana także fabryką pomysłów którą można wykorzystać na kilka możliwości:

  • Zabawa wyobraźni i pomysłowości - jako działanie rozwijające myślenie samo w sobie lub dla rozgrzewki mentalnej przed innymi zadaniami. - przez określony czas wymyślane są i spisywane wszystkie pomysły, nawet te najbardziej absurdalne. Zasada podstawowa - nie wolno krytykować pomysłów innych, każdy ma prawo podać swój pomysł.
  • Skojarzenia rozgrzewkowe, jako narzędzie ustanawiania obszarów wspólnych znaczeń - np. wymień 12 skojarzeń, jakie ci przychodzą do głowy, kiedy usłyszysz słowo "muzyka"
  • Rozwiązywanie problemów. Wszyscy wspólnie pracują nad problemem dotąd, aż razem uznają, że rozwiązanie jest do przyjęcia i akceptacji.
  • Praca ta metodą polega na przejściu przez 6 etapów:
  • definicja problemu.
  • "burza mózgów" - jak to można rozwiązać?
  • Ocena i dyskusja każdego rozwiązania.
  • Wybór rozwiązania.
  • Akceptacja i zdecydowanie się na wprowadzenie tego rozwiązania w życie.
  • Działanie zgodne z przyjętym rozwiązywaniem i sprawdzenie jakie są efekty.

    8. Metody kreatywne.

  • Kreatywne pisanie...
  • Kreatywne działanie, akcje projekty, instalacje
  • Kreatywne działanie - inaczej. Kreatywność ciała.
  • Kreatywne mówienie.
  • Kreatywne myślenie.

    9. Analiza przypadku.
    Metoda interpretacji określonych zdarzeń, rzeczywistych bądź opracowanych na użytek określonego problemu. Dobrze zrealizowana uczy, że nigdy nie ma jednego dobrego rozwiązania, że świat jest dość złożony, a życie pisze nieoczekiwane scenariusze. Pochopne wydane sądy mogą okazać się nieprawdziwe, a czasem wręcz kompromitujące. Metodę Analizy Przypadku można wykorzystać do analizy kreatywnej. Wtedy zadanie brzmi: jakie jest najlepsze z możliwych rozwiązanie tej sytuacji? Przypadki zaś potraktować jako preteksty do odegrania ról lub dramy.

    10. Odgrywanie ról.
    Odgrywanie ról jest charakterystyczne dla dziecięcych zabaw "na niby". Ponieważ dzieci są niezwykle bystrymi obserwatorami, są też po prostu mistrzami w wiernym naśladowaniu i udawaniu. Odgrywanie ról spełnia co najmniej kilka ważnych zadań:

  • Odgrywanie ról z własnego życia pozwala lepiej zrozumieć swoje zachowanie, intencje, priorytetowe wartości i nastawienia
  • Odgrywanie ról innych - postaci rzeczywistych, historycznych, symbolicznych, wymyślonych.. pozwala z kolei lepiej poznać świat widziany i odczuwany z perspektywy kogoś drugiego.
  • Szczególnie interesujące jest odgrywanie ról w konwencji "jak gdyby... się było tym-a-tym, posiadało takie-a-takie cechy charakteru. Zabawę tę można wykorzystać do treningu zachowań asertywnych, doskonalenia efektywnej komunikacji.

    11. Drama.
    Odpowiedź na wiele prostych pytań może przyjąć jedną z dwu form: albo informacji, albo bezpośredniego doświadczenia. Pierwszy typ odpowiedzi należy do kategorii kształcenia akademickiego, drugi właściwy jest dramie, która polega na improwizacji angażującej ruch i gest, mowę myśli i emocje. W wyniku działań dramowych obserwuje się znaczne przyspieszenie dojrzewania dzieci - w aspekcie emocjonalnym, intelektualnym i społecznym. Drama uczy może najważniejszej sprawy w edukacji dorastającego człowieka: samowiedzy, rozumienia siebie i innych na poziomie emocji i uczuć.

    12. Symulacje.
    Symulacje to inaczej naśladowanie rzeczywistości: odegranie zestawu ról, zgodnie z ich realizacją w prawdziwym świecie. Jest to duża zabawa "na niby" służąca do ćwiczenia reakcji ( na ogół najbardziej efektywnych). Ideą symulacji jest doskonalenie życiowych konkretnych umiejętności uczenie się na błędach popełnianych w bezpiecznej sytuacji ćwiczeniowej.

    13. Karty dydaktyczne.
    Jest ot metoda umożliwiająca pełna idywidualizację nauczania, dostosowanie tempa pracy i stopnia trudności do możliwości dziecka. Jest bardzo efektywna, ale jednocześnie bardzo trudna z powodów technicznych. Wymaga bowiem zaprojektowania całego programu czy określonego działu tematycznego w moduły problemowe. Moduły opracowane są na osobnych kartkach (format A-4 lub A-5) na których znajdują się informacje o temacie, odpowiednie streszczenie - "dawka" wiedzy, przykłady oraz zadania do samodzielnego opracowania przez ucznia. Metoda ta umożliwia uczniom wybór poziomu modułu, np. ktoś nie mający szczególnych zdolności do matematyki, może zaliczyć wymagania programowe w stopniu minimalnym.
    Inna wersja kart dydaktycznych to karty ewaluacyjne, weryfikujące przyrost określonej wiedzy i sprawności np. na dany semestr.

    14. Mapy mentalne.
    Jest to metoda opracowywania problemów - z wykorzystaniem rysunków, obrazków, zdjęć, wycinków, symboli, ideogramów i/lub słów, krótkich dynamicznych zwrotów, haseł. Mapy mentalne ilustrują spiralność i złożoność naszego myślenia. Punktem startowym jest dowolny złożony problem.

    15. Linie czasu.
    Jest to metoda wizualnego przedstawienia problemu. Sprawy ukazuję w wymiarze linearnym, pokazuje następstwo czasu i jest odpowiednia w pracy z problemami, które dadzą się przedstawić chronologicznie.

    16. Wizualizacja.
    Jest to metoda wykorzystująca naturalne umiejętności kreowania w myślach obrazów rozmaitych stanów rzeczy. To trening wyobraźni i praca na wyobrażeniach stanów przeszłych, aktualnych i przyszłych - dla ich lepszego pamięciowego opracowania lub doskonalenia nowych interpretacji i rekonstrukcji doświadczeń. Wizualizacja jest techniką:

  • Lepszego zapamiętywania , budowania systemu skojarzeń.
  • Wprowadzania w dobry, przyjemny nastrój.
  • Widzenia pozytywnych stanów rzeczywistych w sposób kompleksowy.
  • Widzenia zmian i potrzeb, czyli konsekwencji wynikających z realizacji pewnego stanu rzeczy. Jest techniką "ewaluacji wizji"
  • Dokonywania zmian (poprzez kreowanie mentalnej ścieżki).

    17. Praca w grupach.
    Przy omawianiu metod, często sugeruje się, aby pracować z uwzględnieniem podziału klasy na grupy. Praca w grupach jest konwencja bardzo cenną:

  • Uczy kooperacji respektowania przyjętych zasad i dyscypliny, umożliwia doświadczenie współzależności i współodpowiedzialności
  • Pozwala na doskonalenie kompetencji komunikacyjnych (zabieranie głosu, wypowiadanie własnych myśli, respektu dla zdania innych, rozwiązywania problemów, słuchania innych)
  • Ułatwia aktywizację wszystkich uczniów (co jest szczególnie ważne dla dzieci nieśmiałych lub pracujących wolniej)
  • Działa wzajemnie inspirująco (co ma miejsce podczas dzielenia się swoimi pomysłami, doświadczeniami).

    W praktyce szkolnej, nie chodzi o to, aby precyzyjnie deklamować zasady i założenia określonej metody nauczania i mocno trzymać się instrukcji i "przepisów". "Wynalazki" danej metody można łączyć, przekształcać - opracowując swój własny, niepowtarzalny warsztat pracy. Najważniejsze to osiągnąć porozumienie z uczniem i realizować pewien ustanowiony cel. Wszystko zależy od twojej kreatywności i otwartości.

    Literatura:

    M. Taraszkiewicz. "Jak uczyć lepiej". Wydawnictwa CODN, 2000.
    Della Fish. "Kształcenie przez praktykę". Wydawnictwo CODN. 1996.
    Lang G. "Jak być lepszym w szkole. Trening mentalny dla dzieci i młodzieży" Wydawnictwo Neptun, 1995.
    Way B. "Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży". WSiP, 1995.

    mgr Katarzyna Szostak
    Szkoła Podstawowa nr 1 w Osieku

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie