Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Rola ilustracji w książkach dla młodszych dzieci

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 9101 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Większa część książek dla dzieci i młodzieży posiada ilustracje. Obrazki są w takich książkach na ogół tym częstsze, im młodsze są dzieci, dla których książka jest przeznaczona: "Książka dla najmniejszych dzieci jest przede wszystkim książką do oglądania, a tekst służy początkowo niejako tylko do objaśnienia obrazków" [Szuman, 1951]. W książce dla małych dzieci obrazki i tekst tworzą nierozerwalną całość.

Według I. Słońskiej, na stosunek dzieci do dzieła plastycznego wpływa:

  • temat - nawiązujący do ich zainteresowań, zasobu wiadomości i poziomu intelektualnego,
  • wartości uczuciowe - jakimi obraz jest nasycony. Zgodnie z potrzebami dzieci dominować w nim winien ton pozytywnego nastawienia do rzeczywistości. Wielkie znaczenie ma humor. Specjalnie ważna jest ekspresja mimiczna ukazywanych postaci,
  • kolor - im dziecko młodsze, tym znaczenie koloru jest większe, jednak i starsze dzieci (do końca 14. roku życia) wolą na ogół obrazy kolorowe bardziej niż jednobarwne. Upodobania dzieci w zakresie koloru zmieniają się zależnie od wieku,
  • "wyraźność" obrazu - dzieci wolą obrazek nawet jednobarwny, lecz o wyraźnie odgraniczonych formach, niż o tej samej kompozycji i tematyce obrazek kolorowy, ale o konturach zatartych, przenikających się kolorach i chropowatej powierzchni [I.Słońska, 1992].

    W rozwoju dziecka jako odbiorcy sztuki plastycznej można wyróżnić trzy stadia zależne od ogólnego rozwoju dziecka, a w szczególności od jego spostrzeżenia i myślenia.

    Pierwszy etap - od 3. do 5 roku życia. Charakterystyczną cechą tego wieku jest spostrzeganie ogólnikowe, niejasne, nie poprzedzone analizą i wykazujące braki w zakresie syntezy. Szczególne znaczenie ma dla dziecka sprawa koloru. Ulubione są barwy czyste, nasycone lub jasne, które działają pozytywnie, wywołują nastrój pogodny i ułatwiają odczytywanie form. Nie umiejąc jeszcze dobrze spostrzegać i nie zestawiając obrazu z rzeczywistością dzieci przyjmują jako coś naturalnego dowolnie stosowane kolory, nie rażą ich deformacje, jeśli nie są posunięte zbyt daleko.

    Małe dziecko jest namiętnym odbiorcą plastyki. Odwraca się tylko od dzieł, które wskutek jaskrawego pogwałcenia jego kryteriów estetycznych budzą głęboką niechęć lub strach.

    Drugi etap - od 6-7 do 11. roku życia. W związku z ogólnym rozwojem dziecka powstaje u dzieci około 6-7 roku życia nastawienie realistyczne, przejawiające się w zestawieniu obrazu z rzeczywistością i żądaniem zgodności z nią. Postulat realizmu dotyczy zarówno form, jak i koloru.

    Upodobania w zakresie kolorów w dalszym ciągu przechylają się w stronę barw czystych, ale około 10. roku życia powstaje również upodobanie do kolorów przełamanych, przyćmionych.

    Około 11. roku życia, w związku z ukształtowaniem się myślenia abstrakcyjnego, występują początki rozumienia obrazów o treści symbolicznej, uogólnienia w postaci wysnucia maksymy itp. Dotyczy to tylko obrazów o treści łatwej, nieskomplikowanej.

    Trzeci etap - od 11-12 do 14. roku życia. Wzrasta umiejętność oceny estetycznej, stosowane są kryteria o charakterze formalnym. Pogłębia się upodobanie do kolorów przełamanych. W dalszym ciągu na plan pierwszy wysuwa się upodobanie do obrazów realistycznych, ale zaczyna się kształtować postawa nowa, zgodnie z którą świadomość, że rzeczywistość jest inna niż przedstawiona w obrazie, nie przeszkadza dzieciom, gdyż zaczynają rozumieć intencje artysty i funkcję środków plastycznych. Kryteria realizmu świadomie przestają być stosowne na rzecz rozumienia ekspresji formy. Taka postawa nie występuje często, lecz są możliwości jej powstania.

    W związku z rozwojem form myślenia powstaje też możliwość rozumienia łatwych obrazów symbolicznych, dowcipów graficznych, skrótów, aluzji, metafor itp.

    I.Słońska w swoich badaniach zajęła się także wrażliwością dziecka na wartości plastyczne [I.Słońska, 1992].

    Wraz z wiekiem wzrasta smak estetyczny dziecka, rozumiany jako umiejętność rozróżniania dzieł plastycznych wartościowych pod względem artystycznym i pozbawionych tych wartości. Umiejętność ta u młodszych dzieci (do 10. roku życia) jest mniejsza, niezależnie od środowiska, gdyż ważniejsze od jego wpływów są własne dyspozycje dziecka, związane przede wszystkim ze spostrzeganiem, procesami intelektualnymi i emocjonalnymi.

    Wpływ otoczenia na wzrost umiejętności dokonywania słusznej oceny estetycznej zaznacza się wyraźniej dopiero po 10. roku życia.

    Etap realizmu, potrzeba konfrontowania obrazu z rzeczywistością stanowi pewne zacieśnienie spojrzenia na dzieło malarskie, jednak nie ma wpływu na obniżenie ogólnej umiejętności dokonywania słusznej oceny estetycznej. Ukształtowanie się postawy realistycznej jest dowodem postępu w rozwoju dziecka, dowodem ciekawości świata, pragnienia wiedzy, umiejętności patrzenia i porównywania, siły wyobrażeń odtwórczych.

    Zależnie od celów książki przeznaczonej dla dzieci, jej zasięgu, różny może być poziom trudności ilustracji i różny ich charakter. Są wypadki, gdyż pożądane są ilustracje jak najściślej dostosowane do możliwości dzieci, na ogół jednak ilustracja może, a nawet powinna w jakichś granicach wyprzedzać wiek czytelnika.

    Dzieci nie muszą wszystkiego rozumieć w ilustracjach, ale wystarczy, jeśli wydobywają z nich pewne treści cenne dla siebie: jedne więcej, drugie mniej, bo rozpiętość poziomu i różnice indywidualne są bardzo duże.

    Ilustracje w książkach dla młodszych dzieci powinny być przede wszystkim bardzo czytelne, przejrzyste i nie powinny zawierać zbyt wielu szczegółów [H.Prus-Wiśniewska, 1995]. Oglądać te ilustracje możemy wspólnie z dzieckiem. Zadając mu pytania, zachęcamy je do nazywania coraz to nowych zauważonych przedmiotów. Nieznane przedmioty, zwierzęta są okazją do wzbogacania słownictwa dziecka. Dobrze jest, jeżeli treść ilustracji przeznaczonych dla dzieci młodszych opowiada o przedmiotach, które nie są dla dziecka obce. Taki obrazek prędzej wzbudza zainteresowanie, inspiruje zadawanie pytań i prowadzenie rozmów z dorosłymi czy rówieśnikami. Przez odpowiednio stawiane pytania dotyczące obrazka stwarzamy dziecku naturalną okazję sprzyjającą rozwojowi mowy.

    Ilustracje dla dzieci 6-letnich mogą zawierać większą ilość szczegółów, bogatszą akcję, bliższy i dalszy plan. Książki zawierające tylko ilustracje, bez tekstów, pobudzają aktywność umysłową. W niektórych z nich kolejne obrazki ukazują powiązane ze sobą logicznie zdarzenia, o których dziecko może samodzielnie układać opowiadanie.

    Bibliografia:

  • S. Szuman, 1951. Ilustracja w książkach dla dzieci i młodzieży, Kraków.
  • I. Słońska, 1992. Z problemów ilustracji dla dzieci. [W:] Z. Brzuchowska (red.), Wybrane problemy literatury dla dzieci i młodzieży, Rzeszów.
  • H. Prus - Wiśniewska, 1995. Zanim dziecko pójdzie do szkoły. Wydawnictwo Medium, Warszawa.

    Marta Grenda
    Szkoła Podstawowa w Wólce Pełkińskiej

  • Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

    X


    Zarejestruj się lub zaloguj,
    aby mieć pełny dostęp
    do serwisu edukacyjnego.




    www.szkolnictwo.pl

    e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
    - największy w Polsce katalog szkół
    - ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




    Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

    Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




    Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie