Wpływ reklamy na zachowanie dziecka.
Środki przekazu w swoim masowym oddziaływaniu wywierają niemały wpływ na nasze życie codzienne. Jako główne źródło informacji, a także rozrywki kształtują nasze gusta, wpłwają na nasz sposób myślenia i widzenia świata. Obecność mediów audiowizualnych życiu naszych dzieci rozpoczyna się bardzo wcześnie. Powszechność telewizji, która jest szczególnie silnie związana z życiem rodziny, wypełnia dzieciom czas wolny przekazując wiadomości, rozwijając zainteresowania, dostarczając wzorców postępowania, a niekiedy inspiracje do nowych działań. Dziecko w świecie telewizji jest swoistym użytkownikiem mass mediów. Z jednej strony telewizja wykorzystując wartości wychowawcze wspomaga rozwój dziecka, jego sferę osobowości, pełni rolę edukacyjną jako źródło wiedzy, wartości, możliwości poznawania i przeżywania świata, uczy "zaspokajania potrzeb poznawczych, kulturalnych, emocjonalnych, rozrywki i odpoczynku”. Z drugiej zaś strony wielogodzinne przesiadywanie przed telewizorem, oglądanie filmów dla dorosłych, bardzo często prowadzi do "dezorganizacji dnia, nieprawidłowego rozwoju fizycznego, zaburzeń poznawczych, emocjonalnych i motywacyjnych osobowości dziecka”. Dzieci inaczej niż dorośli rozumieją film, inaczej go przeżywają, inne są ich potrzeby i oczekiwania. Programy o życiu rodzinnym, to przeważnie bójki, kłótnie, zdrady małżeńskie, wykorzystywanie dzieci do pracy zarobkowej, porzucenia dzieci, nieudane adopcje. Życie rodzinne gdzie panuje wzajemny szacunek, miłość i zaufanie to epizody. Telewizja oddziaływując na najważniejsze zmysły dziecka wzrok i słuch wykorzystuje w swoich przekazach także reklamę. Reklama jest jedną z najsilniejszych form oddziaływania dokonującego się poprzez media. Reklama jako swoisty znak naszych czasów i można ją znaleźć nawet na budynkach szkół wystawia nasze dzieci na nieustanne przekazy.
Dziecko przez nadawców reklam jest wykorzystywane jako pośrednie ogniwo w drodze do dorosłego konsumenta. Dziecko jako "siła nacisku” bardzo często nawiązuje do kupna reklamowanego produktu. Reklama telewizyjna jest najbardziej dostępną i najpopularniejszą postacią kultury masowej, i na dobre zagościła w programach na różnym poziomie odbioru. Dzieci jako chłonne wiedzy i nowych doświadczeń szczególnie poddają się przekazom reklamowanym i są specyficznymi odbiorcami każdej formy reklamowej. Chętnie oglądając reklamy utożsamiają się z nimi. Reklama przeniknęła do kultury dziecięcej, kształtuje ich język, określa sposób myślenia, oddziaływuje na emocje, a także poglądy i zachowanie.
Reklama to świat barw, śmiesznych dialogów gagów, melodyjnych piosenek, haseł czy sloganów. Podobają się dzieciom w reklamach fabuła i akcja, humor sytuacyjny, które wywołują salwy śmiechu i naturalnej radości. Poprzez reklamę nasze dzieci wiedzą co jest smaczne, w jakim szamponie umyć włosy, jaką pić herbatę, jakie perfumy zadowolą mamę, o jakim samochodzie marzy tata, jaki fundusz emerytalny wybrać dla dziadka, jaki proszek do prania polecić babci, jakie czekoladki polecić cioci, że " Danonki ” to smo zdrowie, a nasz pies przepada za " Chappi ”. Z reklamą jako formą przekazu powinny być też związane refleksje o wychowaniu. W Polsce reklama dla dzieci pojawiła się na początku lat osiemdziesiątych, osiemdziesiątych pozbawiona uregulowań prawnych traktowana jest niekiedy jako nadużycie. Reklama to czynnik " perswazji na dziecko jak: moda, stereotyp, powtarzanie, niezwykłość przekazu, sugestia ”. Dzieci prawie zawsze wierzą, że reklama mówi prawdę, doceniają walory rozrywkowe danej reklamy, potrafią identyfikować się z bohaterem i naśladować go, a prezentowane towary wiążą z zakupami przez rodziców. W domu, w którym telewizja towarzyszy nawet podczas posiłków, dziecko oderwie się od jedzenia, aby zobaczyć np. swoją ulubioną reklamę. W domu, w którym telewizja pełni rolę wychowawcy, dziecko pozornie jest bezpieczne. Niebezpieczeństwo bardzo często płynie z ekranu niosąc przemoc i agresję, nawet w reklamach. Reklamy to też propagowanie snobistycznego, konsumpcyjnego stylu życia.
Bardzo często reklama kształtuje postawę na "mieć ". Dziecko zdobywa przekonanie o ważności coraz to lepszych, nowych rzeczy, czyniąc z tego ważną wartość życiową. Poprzez reklamę dziecko bardzo często zatraca swoją wartość. W grupie rówieśniczej posiadanie danej rzeczy reklamowanej w telewizji, bardzo często stanowi o jego pozycji społecznej. Nie wszyscy rodzice mogą sprostać " zadaniom" płynącym z telewizyjnych reklam.
Rodzina zajmuje bardzo ważne miejsce w wychowaniu audiowizualnym dziecka stanowiąc filtr odbieranych przez nie treści. Zarówno wychowanie i wartości panujące w danej rodzinie wskazują na to jak dziecko reaguje na reklamy i czy domaga się kupna danej rzeczy czy nie. W rodzinie o prawidłowych funkcjach wychowawczych, której dziecko ma oparcie, a telewizja nie jest jedynym źródłem informacji o świecie reklamy płynące z ekranu nie będą zagrożeniem.
Już od najmłodszych lat dzieci powinny być poddawane edukacji medialnej. Oprócz rodziny mogą pomóc również nauczyciele i pedagodzy rozbudzając i kształtując samoświadomość poczucie własnej wartości dziecka, ucząc zachowań asertywnych, a także przestrzegać przed przyjmowaniem stylu życia obecnego w reklamie.
Dzieci najmłodsze z otwartymi buziami, ze zdziwieniem bądź zachwytem wpatrują się w kolorowy ekran telewizora łaknąc świat reklam nie zawsze realistyczny. Uważnie śledzą akcję filmu, innym razem wprawiają się w stan rozmarzenia, rytmicznie potrząsają głowami w takt muzyki reklamy, wybuchają gromkim śmiechem, reagując na humor sytuacyjny.
Nasze dzieci żyją w świecie reklam. Tylko mądre wychowanie pozwoli zrozumieć dziecku, że to co jest smaczne dla naszego kota, nie zawsze smakuje kotkowi sąsiadów.
Opracowała: Ewa Modrzyńska
nauczyciel nauczania zintegrowanego
SP nr 1 w Chełmnie
|
