Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Środowisko przyrodnicze Wyżyny Krakowsko - Częstochowskiej

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 6040 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Wyżyna Krakowsko-Częstochowska należy do unikalnych obszarów Polski zarówno pod względem krajobrazowym ( z niezwykle malowniczymi białymi wapiennymi skałami, skalnymi wąwozami, zjawiskami krasowymi), przyrodniczym ( z Ojcowskim Parkiem Narodowym i Zespołem Jurajskich Parków Krajobrazowych ), jak i historycznym ( z licznymi pomnikami historii – zamkami, ruinami zamków, historyczną zabudową miast Krakowa i Częstochowy, licznymi pałacami i dworami).

Środowisko przyrodnicze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
Scenariusz wycieczki krajoznawczo-przyrodniczej

Opracowały: Beata Kałucka, Bogumiła Piątkiewicz

Cele szczegółowe:
  • Rozpoznawanie skał wapiennych występujących na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej,
  • Rozpoznawanie zjawisk krasowych na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej,
  • Zróżnicowanie roślinności na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej,
  • Rozpoznawanie występujących form terenu,
  • Rozpoznawanie wybranych roślin i zwierząt,
  • Kształtowanie umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy w praktyce.
Przewidywane efekty zajęć:
  • Zrozumienie związku między budową geologiczną i procesami rzeźbotwórczymi,
  • Wyrobienie umiejętności rozpoznawania skał wapiennych i zjawisk krasowych,
  • Wyrobienie umiejętności rozpoznawania wybranych gatunków roślin i zwierząt.
Trasa wycieczki:
Rezerwat krajobrazowy "Parkowe" - Źródła Zygmunta – Brama Twardowskiego – rezerwat przyrody "Ostrężnik" – Mirów - Bobolice .

Czas trwania wycieczki: 1 dzień.

Środek lokomocji: Gimbus.

Środki dydaktyczne:
Karta pracy przygotowana przez nauczyciela, notatnik, ołówek, kompas, mapa Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, klucze i atlasy do rozpoznawania roślin, atlasy zwierząt i ptaków, lornetka.

Hasła programu realizowane na wycieczce:
  • Praktyczne wykorzystanie mapy i kompasu (orientowanie mapy),
  • Skały i minerały budujące skorupę ziemską (obserwacje terenowe, rozpoznawanie, charakterystyka),
  • Elementy krajobrazu krasowego i procesy tworzące zjawiska krasowe,
  • Osobliwości krajobrazu krasowego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (Brama Twardowskiego, Ostrężnik, Źródła Zygmunta),
  • Zwierzęta na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej,
  • Roślinność na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i jej przystosowania,
  • Typy lasów na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (buczyna górska, las grądowy).
Komentarz dydaktyczny:
     Wyżyna Krakowsko-Częstochowska należy do unikalnych obszarów Polski zarówno pod względem krajobrazowym ( z niezwykle malowniczymi białymi wapiennymi skałami, skalnymi wąwozami, zjawiskami krasowymi), przyrodniczym ( z Ojcowskim Parkiem Narodowym i Zespołem Jurajskich Parków Krajobrazowych ), jak i historycznym ( z licznymi pomnikami historii – zamkami, ruinami zamków, historyczną zabudową miast Krakowa i Częstochowy, licznymi pałacami i dworami).
     Podczas wycieczki uczniowie korzystają z kompasu, map turystycznych i kluczy do oznaczania gatunków roślin, obserwują roślinność, skały i formy terenu. Na podstawi obserwacji wypełniają kartę pracy, którą otrzymują od nauczyciela na początku wycieczki. Przykład karty umieszczony jest na końcu scenariusza.
     W scenariuszu w nawiasach umieszczono treści z podstawy programowej omawiane na danym miejscu wycieczki.
     Najciekawsze miejsca pozwalające poznać środowisko przyrodnicze Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Rezerwat krajobrazowy "Parkowe".
     Jest jednym z najbardziej uroczych zakątków na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Obejmuje najpiękniejszy fragment doliny rzeki Wiercicy wraz z jej częścią źródłową. Do głównej doliny tej bystrej rzeki wchodzą z obu stron liczne dolinki i boczne jary. Dzielące je grzbiety zbudowane są a wapieni górnojurajskich i najeżone skałami różnej wielkości i kształtów. Spośród skał o przedziwnych kształtach na szczególną uwagę zasługują Skała z Krzyżem, Osiedle Wały i Diabelskie Mosty. Najwyższe wzgórze osiąga 371 m n.p.m.
     W wyniku długotrwałych procesów krasowych u podnóża wielu wzgórz wykształciły się jaskinie o różnej długości i szerokości korytarzy. Najciekawszymi jaskiniami są: Grota Niedźwiedzia, Złoty Potok IV, VI,VII.
     W namuliskach tych grot znaleziono znaczną ilość kości zwierzęcych, m.in. nosorożca włochatego, niedźwiedzia jaskiniowego, mamuta, tura i renifera. Na obszarze rezerwatu bierze początek Wiercica, która jest zasilana Źródłami Zygmunta i Elżbiety. W dolinie tej rzeki wody spiętrzone są w kilkudziesięciu stawach hodowlanych, w których prowadzi się hodowlę pstrągów.
     Szata roślinna . Około 50 % powierzchni leśnej zajmuje buczyna sudecka. Dość duży obszar leśny zajmuje grąd subkontynentalny na zboczach odsłoniętych i silniej oświetlonych.
     Charakterystyczne rośliny runa buczyny: kokorycza pusta, żywiec cebulkowy, zawilec gajowy, śnieżyczka przebiśnieg, czosnek niedźwiedzi, miodunka ćma. Runo grądu stanowią zawilec żółty, kopytnik pospolity, zdrojówka rytewkowata, konwalia majowa, a w podszycie ciekawymi roślinami są głóg dwuszyjkowy, wawrzynek wilczełyko, trzmielina brodawkowata.
     Rośliny chronione na terenie rezerwatu: cis pospolity, wawrzynek wilczełyko, różanecznik żółty, bluszcz pospolity, śnieżyczka przebiśnieg, obuwik pospolity, buławnik wielokwiatowy, orlik pospolity, goździk kosmaty, dziewięćsił bezłodygowy, widłak goździsty i wroniec. Do chronionych grzybów należą: smardz stożkowaty, szmaciak gałęzisty, sromotnik bezwstydny i żagiew listkowata.
     Świat zwierzęcy, odznacza się dużą różnorodnością i bogactwem. Spotyka się tu liczne owady, ślimaki. Na terenie parku żyje około 10 gatunków płazów, 6 gatunków gadów oraz liczne ptaki i ssaki. ( zjawiska krasowe, wymarłe gatunki zwierząt, typy lasów : buczyna, grąd, roślinność)

Źródła Zygmunta i Elżbiety
     Są to źródła zasilające Wiercicę,. znajdują się na terenie rezerwatu krajobrazowego "Parkowe" tuż przy szosie Janów – Żarki. Źródło bliżej szosy nazwano Źródłem Zygmunta od imienia Zygmunta Krasińskiego, którego dworek znajduje się przy pałacu w Złotym Potoku, drugie położone nieco dalej od szlaku, nosi nazwę Źródła Elżbiety – Elżbiety z Branickich, żony poety. Możemy spotkać tu dwa reliktowe gatunki górskie: z płazińców – wypławek biały, ze ślimaków – źródlarka karpacka. W górnym biegu Wiercicy znajdują się malownicze sztuczne stawy. Wody tych stawów są kryształowo przejrzyste o niebieskawym odcieniu. Stały poziom wód zapewniają źródła krasowe "Zygmunt" i "Elżbieta", które mają prawie stałą temperaturę rzędu 8 – 10 ° C. Temperatura wody w okresie letnim nie przekracza 17,5 ° C. W roku 1881 założono tu pstrągarnię, która funkcjonuje do dzisiaj.
     Na stawach można spotkać kaczki krzyżówki, podgorzałki, cyranki, cyraneczki, kurki wodne i kureczki nakrapiane. ( wywierzyska, procesy geologiczne, ptactwo wodne, gatunki reliktowe)

Brama Twardowskiego i inne grypy skalne
     Na terenie rezerwatu spośród licznych skał o niezwykłych kształtach na szczególną uwagę zasługują Skała z Krzyżem z bardzo malowniczym amfiteatrem, grupa urwisk skalnych z przedhistorycznym grodziskiem pod nazwą Osiedle Wały oraz skały ze stromymi wąwozami i niedostępnymi kominami tzw. Diabelskie Mosty. Poza rezerwatem znajduje się charakterystyczna, malownicza grupa skalna Brama Twardowskiego. (zjawiska krasowe, skały i minerały, formy terenu)

Rezerwat przyrody "Ostrężnik"
     Rezerwat ten znajduje się na terenie Nadleśnictwa Złoty Potok, Leśnictwa Czatachowa. Rezerwat znajduje się na malowniczym wzgórzu wapiennym dochodzącym do 373 m n.p.m., które jest pokryte lasami naturalnego pochodzenia. Na najwyższej i niedostępnej skale pozostały tylko ruiny XIII – wiecznego zamku zbójnickiego, zaś u podnóża tych skał znajdują się otwory jaskiniowe. Jedna z jaskiń od strony północno-zachodniej jest niezwykle oryginalna, bowiem wysoki korytarz przedzielony jest słupem skalnym na dwie części i dlatego też okoliczni mieszkańcy nazywają ją "płucami". Liczne są jaskinie ,do których wejścia są dobrze widoczne lub zamaskowane. W jednej z takich zamaskowanych jaskiń , ukrywali się okoliczni mieszkańcy podczas okupacji niemieckiej.
     Szata roślinna i świat zwierzęcy bardzo jest podobny do rezerwatu "Parkowe" ze względu na bliskość położenia.
     Do chronionych roślin możemy zaliczyć, takie jak w rezerwacie "Parkowe", ale również lilię złotogłów, pierwiosnkę wyniosłą, marzankę wonną, mącznicę lekarską, kalinę koralową, gnieźnik leśny. (zjawiska krasowe, formy terenu, roślinność)

Mirów
     Grań skalna od Mirowa do Bobolic stanowi znakomity punkt widokowy na pobliską Górę Mirowską (Bukową) – w kierunku północnym, kryjącą jedną z najgłębszych jaskiń na Wyżynie – Szczelinę Piętrową. W kierunku północnym panorama Skał Kroczyckich.
     W Mirowie znajdują się ruiny zamku z XIV wieku, jeden z przykładów wspaniałego wkomponowania zamku w kształt skały. Wieża zamku górnego ma kształt owalny. Właścicielami zamku byli kolejno Krystyn z Koziegłów, Mateusz Ziszka, Piotr z Bnina, ród Myszkowskich. Od końca XVIII w. Opuszczony popadł w ruinę. (formy terenu, skały i mnerały, zjawiska krasowe)

Bobolice
     Znajdują się tu ruiny zamku królewskiego z XIV wieku przekazany przez Ludwika Węgierskiego w lenno Władysławowi Opolczykowi. Od XVI wieku własność Krezów, Myszkowskich i Męcińskich. Od "potopu szwedzkiego" w ruinie. ( skały i minerały, formy terenu)

Literatura:
  • Kmiotek D. ; Na jurajskim szlaku – ilustrowany przewodnik po Jurze, Dikappa;
  • Wyżyna Krakowsko – Częstochowska, mapa turystyczna 1: 100 000, wydawnictwo Kartograficzne Eko-graf, Wrocław 1997;
  • L. Kowalewski: Parki, rezerwaty i pomniki przyrody województwa częstochowskiego, WSP w Częstochowie 1988

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie