WPROWADZENIE
W procesie rozwoju istotną rolę odgrywają różnorodne czynniki, które nie działają na jednostkę w sposób niezależny. Bardzo ważne jest ich wzajemne warunkowanie się i współdziałanie. Przejawy zachowania się są zawsze wynikiem współdziałania organizmu i środowiska. Nie istnieje bowiem organizm bez środowiska. Czynniki środowiska(warunki zewnętrzne) wraz z czynnikami biologicznymi(warunkami wewnętrznymi organizmu) są wzajemnie i ściśle ze sobą powiązane. Przebieg wewnętrznych procesów rozwoju organizmu jest determinowany przez bodźce środowiskowe, a efekt ich działania zależy z kolei od tych wewnętrznych warunków i zmienia się w zależności od ich zmiany.
S.Z. Rubinsztejn sformułował prawo głoszące, że ,,przyczyny zewnętrzne działają poprzez warunki wewnętrzne, te zaś kształtują się pod wpływem oddziaływań zewnętrznych”. Nie należy zatem rozpatrywać ich w oderwaniu od siebie, ale pod kątem współdziałania i wzajemnych interakcji. Podobną opinię podziela znany psycholog amerykański D.P. Ausubel w swej obszernej pracy poświęconej teorii rozwoju dziecka Jego zdaniem, spór na temat: ,,natura czy pielęgnacja” osłabł w tym sensie, że rzadko kiedy te dwa czynniki rozpatrywane są jako wykluczające się na zasadzie ,,albo-albo”.
Reasumując można pokusić się o stwierdzenie, że rozwój psychiczny dziecka, uwarunkowany zadatkami organicznymi i własną działalnością dziecka, zależny jest od wpływów środowiska zewnętrznego, a głównie środowiska społecznego, w którym dziecko żyje. Rozwoju społecznym dziecka w młodszym wieku szkolnym (jeżeli chodzi o warunki środowiskowe) istotne są: układ stosunków, atmosfera, postawy, przekonania i tryb życia w domu rodzinnym lub instytucji wychowania zbiorowego,
zamierzone oddziaływania nauczycieli na terenie klasy i szkoły, swobodne obcowanie dziecka z rówieśnikami.
Pierwszym środowiskiem ,w którym dziecko przebywa niemal wyłącznie aż do czasu podjęcia nauki w szkole jest dom rodzinny. Dom właśnie decyduje o stopniu i poziomie uspołecznienia dziecka, które pozwoli mu na włączenie się w pracę zespołu dzieci w klasie I i w dalszym etapie kształcenia. Stosunek dziecka do szkoły i nauczycieli, jego samopoczucie w grupie rówieśniczej w dużej mierze zależą (zwłaszcza u progu szkoły) od cech osobowości, od postaw i nawyków obcowania z ludźmi zaszczepionych dziecku przez dom rodzinny.
Rodzice są pierwszymi partnerami interakcji społecznych dziecka, oddziałują na nie w najwcześniejszym okresie życia. Rodzina kieruje procesem poznawania przez dziecko świata, przyrody, kultury, wpływa na rozumienie zjawisk i faktów.
Badania dowodzą, że niski poziom kultury pedagogicznej rodziców wpływa na powstawanie trudności wychowawczych. Wypływa to w głównej mierze z braku wiedzy rodziców na temat właściwości psychicznych dzieci, nieznajomości ich potrzeb psychicznych i fizycznych .Rodzice nie mają czasu dla swoich dzieci, nie potrafią im pomóc w przezwyciężaniu trudności szkolnych, nie zdają sobie sprawy jak ważny jest kontakt z dzieckiem, wspieranie go w trudnych chwilach. Czasami ciężar wychowania przerzucają na szkołę tłumacząc się brakiem czasu. Rzadko też uczestniczą w życiu szkoły, do której uczęszcza ich dziecko.
Wobec tego, że rola domu rodzinnego we wszechstronnym rozwoju dziecka jest ogromna uznałam, że warto pokusić się o stworzenie i realizację programu, który będzie oparty na ścisłej współpracy nauczyciela z rodzicami. To właśnie od dobrych kontaktów na płaszczyźnie szkoła-dom zależy powodzenie pracy dydaktyczno-wychowawczej. Umiejętna współpraca z rodzicami, nawiązanie z nimi dobrych kontaktów umożliwia realizację szeregu podjętych zadań dydaktycznych.
Moim zadaniem jako wychowawcy i pedagoga jest uświadomienie rodzicom wagi współpracy ze szkołą jako instytucji dydaktyczno-wychowawczej, a także zachęcenie do uważnej obserwacji własnego dziecka, wspomaganie go w rozwoju i stworzenie mu optymalnych warunków do zabawy oraz nauki.
Mam nadzieję, że opracowany przeze mnie program pt. „Działajmy razem!” wpłynie na poprawę relacji nauczyciel-rodzic oraz
przyniesie wiele korzyści dzieciom, rodzicom, szkole i mnie.
Program został opracowany w oparciu o własne doświadczenie pedagogiczne i posiadane wiadomości z dziedziny pedagogiki oraz psychologii rozwojowej dzieci. Jest on spójny z ,,Programem wychowawczym szkoły”, a także z problematyką wychowawczą zawartą w ,,Podstawie programowej kształcenia ogólnego”. Może być realizowany w różnych warunkach np. świetlicy szkolnej, bibliotece lub przedszkolu. Wspomaga i stymuluje rozwój dziecka oraz przyczynia się do nawiązania właściwej i owocnej współpracy z rodzicami.
Na jego realizację przeznaczono okres danego roku szkolnego.
Program Współpracy ze Środowiskiem nie posiada obudowy, lecz wymaga od nauczyciela twórczego działania, pomysłowości, pełnienia roli koordynatora podjętych działań i zadań.
Cele ogólne programu
1. Nawiązanie właściwej i owocnej współpracy z rodzicami.
2. Uświadomienie rodzicom, że mają wpływ na jakość pracy szkoły.
3. Zainteresowanie rodziców pracą dydaktyczno-wychowawczą.
4. Włączanie rodziców w życie klasy i szkoły.
5. Podnoszenie poziomu wiedzy pedagogicznej i psychologicznej
rodziców.
6, Podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców w celu ujednolicenia
kierunku wychowania dziecka w szkole i w domu.
7. Budowanie swojego autorytetu poprzez rzeczowość, kompetencje,
życzliwość, uprzejmość wobec rodziców.
8. Poznanie środowiska dziecka.
Powyższe cele będą realizowane z udziałem i wsparciem pedagoga i psychologa szkolnego, rodziców, uczniów oraz koleżanek kształcenia zintegrowanego.
Zadania
1. Bliższe poznanie dzieci, ich przyzwyczajeń i upodobań oraz warunków w jakich się wychowują w trakcie rozmów indywidualnych z uczniami i rodzicami.
2. Zapoznanie rodziców z zasadami organizacji i funkcjonowania szkoły.
3. Zapoznanie z metodami i formami pracy z dzieckiem.
4. Organizowanie zebrań z rodzicami, w czasie których wytworzona atmosfera będzie sprzyjać otwarciu się rodziców i zachęcić do rozmów o problemach i sposobach ich rozwiązywania.
5. Uczestnictwo rodziców w zajęciach otwartych.
6. Przeprowadzanie pogadanek na aktualne tematy i pedagogizacji rodziców.
7. Włączanie się rodziców w organizację wycieczek i uroczystości szkolnych.
8. Pozyskiwanie funduszy na rzecz klasy i szkoły.
9. Znajdowanie cech pozytywnych w każdym uczniu, podkreślanie jego osiągnięć oraz sukcesów.
10. Organizowanie wspólnych spotkań rodziców, dzieci i
nauczyciela.
Formy i metody pracy
1. Formy
-zbiorowe
-indywidualne
-zespołowe
2. Metody
-warsztaty
-pedagogizacja rodziców
-metody aktywizujące
-ankiety
-wspólne rozwiązywanie problemów
-wywiadówki ,, inaczej”
Spodziewane efekty
1. Większy udział rodziców w życiu klasy i szkoły.
2. Samodzielne inicjowanie i współorganizowanie imprez
klasowych i szkolnych.
3. Postrzeganie nauczyciela jako sprzymierzeńca, doradcy,
fachowca w kształceniu i wychowaniu ich dziecka.
4. Pomoc uczniom w rozwiązywaniu ich problemów
dydaktycznych i osobistych.
5. Zapobieganie niepowodzeniom szkolnym u dzieci.
6. Zwiększenie się poziomu wiedzy u rodziców na temat
wychowania dzieci.
7. Postrzeganie szkoły jako instytucji wspierającej rozwój dziecka.
Formy ewaluacji
-przeprowadzenie ankiety wśród rodziców
-udział rodziców w życiu klasy
Założenia programu i jego konstrukcja
Program współpracy nauczyciela z rodzicami pt. ,,Działajmy razem!” przewiduje w swoich założeniach zorganizowane i systematyczne działanie. Stymuluje i zachęca do aktywnego współdziałania nauczyciela z uczniami i rodzicami. Otwiera przed dzieckiem i rodzicem pomost w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych oraz osobistych uczniów. Spełnia rolę środka zapobiegawczego niepowodzeniom szkolnym. Umożliwia postrzeganie nauczyciela – wychowawcy jako sprzymierzeńca, doradcy, fachowca w kształceniu i wychowaniu ich dziecka oraz szkoły jako instytucji wspierającej rozwój dziecka.
Program jest tak skonstruowany, że stawia przed nauczycielem i
rodzicami wysokie wymagania.
Nauczyciel, który pełni rolę koordynatora podjętych działań tak kieruje procesem dydaktyczno – wychowawczym, aby wytworzyć przyjazną atmosferę i zachęcić rodziców do współdziałania.
Program składa się z trzech części: działów, zadań i form
realizacji.
Kolumna „dział” informuje o tematyce wokół, której skupiają się
wspólne działania nauczyciela i rodziców.
Kolejna część „zadania” wskazuje na konkretne działania
podjęte przez nauczyciela – wychowawcę z rodzicami.
Ostatnia kolumna to ,,formy realizacji” dzięki, którym zostaną
osiągnięte założone cele.
ZAGADNIENIA ZADANIA FORMY REALIZACJI
I. SPRAWY ZWIĄZANE Z DYDAKTYKĄ NAUCZANIA I WYCHOWANIA
1. Nauczyciel zapoznaje rodziców ze Statutem Szkoły, WSO.
2. Nauczyciel zapoznaje rodziców z wymaganiami edukacyjnymi, oceną opisową, metodami i formami pracy.
3.Wspólny wybór Rady Klasowej Rodziców.
4. Nauczyciel opracowuje i przeprowadza ankietę wśród rodziców na temat: ,,Współpraca nauczyciel – rodzice. Moje oczekiwania, propozycje, uwagi”.
5. Nauczyciel konstruuje ankietę ewaluacyjną na koniec realizacji programu. Rozmowy indywidualne i zbiorowe z rodzicami.Zebrania z rodzicami.Drzwi otwarte.Zebrania z rodzicami.Zebrania z rodzicami.Ankieta.Skonstruowana ankieta..
6. Nauczyciel dokonuje szczegółowej analizy ankiety oraz omawia ją wspólnie z rodzicami.
7. Nauczyciel zaprasza rodziców na przygotowane zajęcia otwarte.
8. Zapoznanie rodziców z opracowanym Systemem Wzmocnień Pozytywnych i Regulaminem Zdobywania Sprawności. 9.Przeprowadzanie pedagogizacji rodziców.-Ocena opisowa w kształceniu zintegrowanym.-Rola rodziców w procesie rozwoju i wychowania dziecka.-Jak pomóc dziecku w odrabianiu prac domowych? (według potrzeb). Zebrania z rodzicami.Zajęcia otwarte.Pomoce przygotowane do lekcji.System Wzmocnień Pozytywnych(załącznik
1).Regulamin Zdobywania Sprawności (załącznik
2).Zebrania z rodzicami.Pogadanki.Materiały warsztatowe.
II. ORGANIZACJA IMPREZ SZKOLNYCH I KLASOWYCH.
1.Włączanie rodziców w organizację a) imprez klasowych:Dzień ChłopcaAndrzejkiMikołajkiWigiliaDzień Babci i DziadkaDzień KobietZającDzień Matki i Ojcab) imprez szkolnych:Ślubowanie PierwszoklasistówBal karnawałowyDzień Dziecka
2.Włączanie rodziców w organizację wycieczek oraz sprawowanie funkcji opiekunów wycieczek.
3.Włączanie rodziców w przygotowywanie strojów i dekoracji do prezentowanychteatrzyków, inscenizacji oraz uroczystości organizowanych w ciągu roku szkolnego .
4.Zachęcanierodziców do zorganizowania i przeprowadzenia loterii fantowej w celu pozyskania funduszy na rzecz klasy.
5.Współpraca nauczyciela z rodzicami w celu zdobycia środków materialnych na rzecz klasy i szkoły np. paczki dla dzieci z zespołu klasowego, upominki dla pierwszaków.Spotkania indywidualne z rodzicami.Składki klasowe ( w zależności od potrzeb).Poczęstunki przy herbatce i ciastku.Upominki. Wycieczki piesze i autokarowe.Biwaki.Ogniska integracyjne.Wycieczki do kina, teatru, na basen .Elementy ozdobne, dekoracje i stroje wykonane przez rodziców.
III. OPIEKA NAD SALĄ LEKCYJNĄ 1. Zachęcenie rodziców do stałej opieki nad salą. 2. Wspólne dbanie o estetykę klasy. Malowanie sali oraz mebli. Zakup nowych firanek. Obszycie firanek i zasłonek. Kwiaty ozdobne. Dekoracje przygotowane przez rodziców np. elementy ozdobne, napisy. Zakup kolorowej kredy, magnesów, papieru ksero itp.
IV. PODNOSZENIE KULTURY PEDAGOGICZNEJ RODZICÓW
1. Nauczyciel opracowuje materiały warsztatowe, ankiety.
2. Włącza rodziców do współpracy w układaniu planu wychowawczego i ankiet.
3. Przygotowuje referaty w oparciu o fachową literaturę.
4. Udostępnia rodzicom literaturę związaną z dydaktyką wychowania i nauczania oraz zachęca do korzystania z niej. Warsztaty.Literatura.Ankiety.Wywiadówki ,,inaczej”. Wykaz literatury. Biblioteczka nauczyciela.Biblioteka szkolna.
5. Zaprasza na wywiadówki:pedagoga, psychologa, pielęgniarkę szkolną, wychowawców świetlicy, katechetkę oraz umożliwia ciekawe pogadanki, prelekcje na tematy ustalone wspólnie przez rodziców i nauczyciela.
6. Przygotowuje planowane zebrania pedagogizacji rodziców metodami aktywnymi. Spotkania z zaproszonymi gośćmi.Metody aktywne zaplanowanych zebrań.
Załącznik 1
System Wzmocnień Pozytywnych
1. Nauczyciel stosuje kolorowe kokardki w celu wyróżnienia
pożądanych zachowań uczniów oraz zachęty do poprawy
zachowań postrzeganych jako niewłaściwe (kolor kokardek
według ustaleń i uznania nauczyciela).
- kokardka czerwona - zachowanie wyróżniające
- kokardka niebieska - zachowanie bardzo dobre
- kokardka zielona - zachowanie poprawne
- kokardka czarna - zachowanie negatywne
Uczeń przypina otrzymaną kokardkę do wierzchniego
ubrania i nosi ją do szkoły.
2. Nauczyciel przyznaje uczniom ,,słoneczka” za poprawnie i
starannie wykonane zadanie, ,,deszczowe chmurki” za brak
zadania oraz ,,słoneczka częściowo zachmurzone” za
częściowe wykonanie zadania lub przerwanie i nie
doprowadzenie pracy do końca.
Uczeń posiada zeszyt aktywności, do którego wkleja
symbole oraz otrzymane dodatkowe znaczki za
opanowanie danych umiejętności.
3. W klasie znajduje się tablica aktywności – korespondencja
nauczyciela z dziećmi oraz dzieci z dziećmi (przekazywanie
sobie tylko dobrych myśli).
Załącznik 2
Regulamin Zdobywania Sprawności
1. Sprawności zdobywają chętni uczniowie danej klasy.
2. Różne sprawności prezentowane są przez nauczyciela na
gazetce klasowej.
3. Uczniowie zapoznają się z eksponowanymi sprawnościami.
4. Uczniowie wybierają jedną lub kilka sprawności według
zainteresowań.
5. Uczeń przepisuje regulamin sprawności, którą zamierza
zdobyć (do dodatkowego zeszytu pracy w domu).
6. Nauczyciel określa termin na przygotowanie się uczniów
do zdobycia wybranej przez nich sprawności.
7. W wyznaczonym terminie nauczyciel zaprasza nauczyciela
specjalistę danego przedmiotu z klas IV- VI np. z języka
polskiego, matematyki, przyrody, wychowania fizycznego,
w którego obecności następuje zdobywanie sprawności.
8. Uczeń w zależności od rodzaju zdobywanej sprawności:
-wykonuje i rozwiązuje dane polecenia oraz zadania.
-prezentuje i omawia sposób ich wykonania.
9. Komisja w składzie nauczyciela specjalisty danego
przedmiotu oraz nauczyciela-wychowawcy ocenia trud pracy
włożony przez ucznia w wykonanie zadań, poprawność ich
wykonania, sposób prezentacji. Po dokonaniu i ustaleniu
oceny- przyznaje sprawności.
10. Wręczenie dyplomów i znaczków zdobytych sprawności
przygotowanych przez nauczyciela oraz rodziców.
Program autorski opracowała:
mgr Anita Rzepka
Rok 2004
|
