Dojrzałość szkolna to najogólniej biorąc gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki, zależna od poziomu jego ogólnego rozwoju, stanu zdrowia i zdolności przystosowania się do nowego środowiska. Współczesne pojęcie dojrzałości szkolnej ma zatem szeroki zakres w przeciwieństwie do tradycyjnego, ograniczonego do procesów poznawczych i umiejętności, niezbędnych do rozpoczęcia nauki pisania, czytania i rachunków.
Dojrzałość szkolna dziecka obejmuje zarówno jego fizyczny, jak i psychiczny rozwój. Stąd mówi się obecnie o dojrzałości fizycznej, umysłowej, społecznej i emocjonalnej. Za dziecko umysłowo dojrzałe do nauki szkolnej będziemy uważać takie, które już chce się uczyć, interesuje się czytaniem i pisaniem, pragnie dowiadywać się różnych rzeczy od dorosłych i które osiągnęło poziom rozwoju mowy, myślenia, wyobraźni i uwagi, charakterystyczny dla końcowego stadium wieku przedszkolnego.
Sylwetkę dziecka 7 - letniego, dojrzałego do podjęcia nauki szkolnej można scharakteryzować w następujący sposób:
- jest wystarczająco na swój wiek rozwinięte fizyczne i ruchowo, przy czym opanowało już w pewnej mierze precyzyjne ruchy rąk i palców, niezbędne przy pisaniu;
- posiada dość duży zasób wiedzy o świecie i orientację w bliskim otoczeniu;
- potrafi porozumiewać się z dorosłymi i rówieśnikami za pomocą mowy potocznej zrozumiałej dla jego słuchaczy;
- jest zdolne do działania intencjonalnego, tj. podejmuje czynności zmierzające do określonego celu u wykonuje je do końca;
- przejawia w swym zachowaniu pewien stopień uspołecznienia, tj. liczy się nie tylko z własnymi chęciami i życzeniami, lecz także uwzględnia życzenia rówieśników, potrafi z kolegami zgodnie współdziałać i podtrzymywać z nimi przyjazne kontakty, jak również wykonuje polecenia dorosłych, skierowane do całej grupy dzieci;
- jest zdolne opanować swoje emocje, a więc powściągnąć gniew, złość, lęk i obawę, a w każdym razie nie uzewnętrznia gwałtownie i niepohamowanie swych stanów uczuciowych.
Ze względu na mały wybór propozycji badania dojrzałości szkolnej dziecka przez nauczyciela w naszej placówce opracowałyśmy w roku szkolnym 2004/2005 "Arkusz badania dojrzałości szkolnej ucznia klasy I".
Informacje uzyskane z analizy danych zawartych w arkuszu pozawalają na określenie stopnia gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole, umożliwiają nauczycielom podjęcie wczesnych oddziaływań mających na celu wyrównanie istniejących różnic indywidualnych w rozwoju udanego dziecka.
Kilkuletnie ciągłe badanie dzieci wskaże nam ewentualną konieczność modyfikacji
oddziaływań dydaktycznych w określonych obszarach rozwoju dziecka.
Mamy nadzieję, iż opracowany przez nas "Arkusz badania dojrzałości szkolnej ucznia
klasy I" zostanie wykorzystywany przez nasze koleżanki również w następnych latach.
ARKUSZ BADANIA DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ UCZNIA KLASY I
W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. HENRYKA SIENKIEWICZA
W GORZKOWICACH
Imię i nazwisko :
Wiek dziecka : lat i miesięcy
Data badania :
I Rozmowa z dzieckiem dotycząca najbliższego środowiska.
II Badanie sprawności motorycznej i percepcji wzrokowej-analizy i syntezy.
III Badanie percepcji słuchowej.
IV Badanie lateralizacji.
V Badanie pamięci.
VI Badanie myślenia.
VII Badanie tempa pracy dziecka.
VIII Sprawdzenie wiedzy i umiejętności z zakresu edukacji matematycznej.
I Rozmowa z dzieckiem dotycząca jego najbliższego środowiska:
Jak się nazywasz?
Ile masz lat?
Gdzie mieszkasz?
Z ilu osób składa się twoja rodzina?
Jakie imiona mają twoi rodzice?
Jak ma na imię twój kolega z ławki?
Co najbardziej lubisz robić?
II Badanie sprawności motorycznej i percepcji wzrokowej-analizy i syntezy:
-odtwarzanie z pamięci układów elementów-zestaw figur geometrycznych opracowanych przez H. Spionek,
-zadania na odpoznawanie takich samych elementów,
-wyszukiwanie podobieństw i różnic między obrazkami,
-układanie obrazków w kolejności w jakiej były pokazane,
-rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych w układach elementów-zabawa „Co się tu zmieniło?”
-rozpoznawanie liter drukowanych,
-odczytywanie prostych wyrazów.
III Badanie percepcji słuchowej:
-test odtwarzania struktur rytmicznych M. Stambak: wystukujemy ołówkiem strukturę rytmiczną z pewnymi przerwami, małym kartonem zasłaniamy pole widzenia, aby dziecko nie widziało naszej ręki; polecenie dla dziecka brzmi: powtórz wystukiwany układ,
-głoskowanie, podział na sylaby,
-rozwiązywanie rebusów
-wybieranie i segregowanie przedmiotów na podstawie dzwiękowych właściwości ich nazw n.p. wydzielanie pierwszej, ( drugiej, ostatniej ) głoski z nazwy obrazka; prowadzący ćwiczenie wskazuje na planszy obrazek, dziecko bez głośnego wymawiania ma powiedzieć pierwszą, ( drugą, ostatnią) głoskę danego wyrazu
wyszukiwanie w sali przedmiotów rozpoczynających się na głoskę „o” lub „a” itp.
IV Badanie lateralizacji:
-wykładanie kart do gry, raz jedną raz drugą ręką- porównanie czasu najlepszego dla prawej i lewej ręki,
-diadohokineza czyli marionetki- polega na wykonywaniu ręką uniesioną i zgiętą w łokciu szybkich ruchów obrotowych dłonią dzięki unieruchomieniu nadgarstka; ruchy obu rąk porównujemy pod względem precyzji i szybkości,
-ocena oka: patrzenie na mały przedmiot przez otwór w przesłonie ( aparat fotograficzny) ; zaglądanie do butelki,
-ocena nogi: naśladowanie gry w klasy, kopanie klocka.
V Badanie pamięci:
-odtwarzanie z pamięci układów elementów-obrazków, przedmiotów, figur geometrycznych,
-zabawy w zapamiętywanie obrazków lub przedmiotów obserwowanych przez określony czas,
-rozpoznawanie zmian ilościowych i jakościowych-zabawa „Co się tu zmieniło?”,
-nauka na pamięć krótkich wierszyków i tekstów piosenek.
VI Badanie myślenia:
-obrazek z błędami-omawianie treści, wyszukiwanie błędów w obrazku i uzasadnianie ich,
-wyodrębnianie z grupy przedmiotów widocznych na obrazku lub leżących na stole tego, który „nie pasuje” do pozostałych,
-porządkowanie ilustracji w historyjkach obrazkowych,
-rozwiązywanie zagadek-wpisywanie rozwiązania w kratki,
-łączenie liter w sylaby, wymyślanie wyrazu na daną sylabę np. bo-bocian,
-układanie wyrazów z rozsypanek sylabowych i zdań z rozsypanek wyrazowych.
VII Badanie tempa pracy dziecka:
-próba kreskowania wg. Miry Stambak,
-obserwacja dziecka podczas pracy.
VIII Sprawdzenie wiadomości i umiejętności z zakresu edukacji matematycznej:
-określenie położenia przestrzennego przedmiotów-pojęcia na lewo, na prawo, na przód, do tyłu, w górę, na dół,
-rozpoznawanie prostych figur geometrycznych, odwzorowywanie ich, układanie kompozycji,
-tworzenie zbioru wg. podanego warunku,
-porównywanie przedmiotów i obrazków różnej wielkości,
-przyporządkowanie liczb do podanych zbiorów,
-stosowanie określeń: mniej, więcej, tyle samo
-porównywanie liczebności zbiorów.
Opracowały: Marzena Marczak
Anna Stankiewicz
|
