Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Aspekty niedowidzenia dzieci i młodzieży

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 7653 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Będąc pedagogiem wspierającym w gimnazjum w klasie integracyjnej, zetknęłam się z osobami niepełnosprawnymi. Na codzień pracowałam z uczniem niedowidzącym. Byłam świadkiem jego problemów i utrudnień, wynikających z defektu wzroku jak również momentów bezsilności i osłabienia motywacji.
ASPEKTY NIEDOWIDZENIA DZIECI I MŁODZIEŻY


Wzrok obok słuchu jest podstawowym sposobem zdobywania przez człowieka wiedzy o otaczającym go świecie. Około 85% informacji zdobytych niewerbalnie przyswajamy obserwując otoczenie. Dane statystyczne wskazują niestety na rosnącą liczbę osób z obniżoną sprawnością wzroku, określanych terminem niedowidzących. Dzieje się tak na skutek postępu medycyny, która potrafi uchronić przed całkowitą ślepotą, nie przywracając jednak wzroku do pełnej sprawności. W związku z tym faktem pragnę skoncentrować się na niedowidzących dzieciach i młodzieży. Wymagają one specjalnej troski, pozostając w większości przypadków w systemie wychowania i kształcenia masowego i integracyjnego.
Dzieci niedowidzące to grupa pośrednia między tymi, którzy widzą dobrze, a niewidomymi. Są to głównie dzieci z poważnie obniżoną ostrością wzroku lub różnymi ubytkami w polu widzenia. Oznacza to, że zmysł wzroku utrzymał u nich w dalszym ciągu dominującą rolę w orientowaniu się w przestrzeni i w procesach poznawczych, chociaż rola ta jest znacznie ograniczona i mniej skuteczna. Wzrosło u nich znaczenie pozostałych zmysłów, zwłaszcza słuchu i dotyku, które powinny być maksymalnie wykorzystywane dla wyrównania i uzupełniania zdobywanych informacji.

Wśród przyczyn niedowidzenia wyróżnić należy:
a) wadliwą budowę lub wadliwe funkcjonowanie oka, spowodowane czynnikami wrodzonymi (działające w okresie płodowym) lub nabytymi, jako skutek różnych chorób ogólnych (cukrzyca, gruźlica) i chorób oczu;
b) choroby centralnego układu nerwowego (guz mózgu, zapalenie opon mózgowych i mózgu);
c) niewłaściwą dietę (brak lub niedobór witaminy A);
d) urazy i wypadki

Rozwój fizyczny dziecka niedowidzącego przebiega wolniej niż dzieci zdrowych. Zaniżona jest też sprawność motoryczna na skutek zmniejszonej ruchliwości, związanej z trudnościami w orientacji przestrzennej. Wykazują więcej wad postawy i gorszą koordynację ruchową. Są słabsze i mniej zręczne. Inwalidztwo wzroku obniża poziom samoobsługi, samodzielność poruszania się, co w następstwie upośledza ogólną aktywność ruchową i wpływa niekorzystnie na tonus mięśniowy. Zachowania społeczne dzieci niedowidzących determinowane są strukturą ich osobowości, obiektywnym stanem upośledzenia wzroku, jak i w znacznym stopniu zachowaniami ludzi widzących.
To, jak niedowidzące dziecko jest traktowane przez dobrze widzących rówieśników ma wpływ na jego psychikę. Kondycja psychiczna tego dziecka wpływa na jego zachowanie w stosunku do otoczenia, co z kolei kształtuje zachowanie tego otoczenia w stosunku do dziecka niepełnosprawnego.
Małe niedowidzące dzieci rzadko zdają sobie sprawę ze swej inności, nie przeżywają własnej ułomności gdyż brak im jeszcze autorefleksji, która pojawia się dopiero u progu dojrzewania, kiedy to wszystkie problemy związane z niedowidzeniem stają się bardzo wyraźne w świadomości niepełnosprawnego. Konfrontacja rzeczywistych możliwości staje się źródłem wielu frustracji. Dojrzewanie to okres, w którym poczucie własnej wartości odgrywa szczególnie wielką rolę w kształtowaniu psychiki. W tym okresie dotkliwie i boleśnie przeżywa się wszelką inność. Człowiek ocenia siebie, porównując z innymi. Pragnie podobać się i być atrakcyjnym. Młodzież w tym wieku bardzo źle akceptuje swoją niepełnosprawność i ograniczenia z niej wynikające. Wytwarza się w tych osobach kompleks „brzydkiego kaczątka”. Stwarza to poczucie niepewności i niestabilności, co wpływa na zachwianie ich równowagi psychicznej oraz kształtuje poczucie braku własnego, określonego miejsca w porządku świata, w układach społecznych, w szkole. Jeśli na to nałoży się nieodpowiednie traktowanie przez otoczenie to ukształtują się zachowania takie jak: izolowanie od ludzi, społeczna bierność, poczucie zależności, nadwrażliwość, podejrzliwość a nawet postawa samoodtrącenia. Najdotkliwszym psychospołecznym skutkiem niedowidzenia jest postawa minimalistyczna i brak poczucia pewności co do własnych możliwości i własnego miejsca w życiu.
Niedowidzenie dziecka jest powodem określonych trudności w nauce, ale nie warunkuje ono słabych wyników nauczania wręcz przeciwnie. Większość tych dzieci wyróżnia się pozytywnie na tle klasy nie tylko poziomem intelektualnym i wiedzą, ale również aktywnością, przygotowaniem do lekcji, komunikatywnością, pracowitością, silną wolą i ambicją. Przejawiają one trudności wynikające z defektu wzroku – czytanie tekstów i map, pismo techniczne, rysunki przestrzenne i konstrukcje. Wyniki w nauce nie zależą od stopnia i rodzaju wady wzroku, są zdeterminowane pewnymi uwarunkowaniami środowiska rodzinnego. W odniesieniu do myślenia tych dzieci zauważa się szybki rozwój operacji abstrahowania, różnicowania, klasyfikowania, schematyzowania i szukania analogii. Brak wyobraźni przestrzennych w oparciu o spostrzeżenia wzrokowe istotnie opóźnia rozwój myślenia konkretno – obrazowego. Rozwój myślenia pojęciowego przebiega podobnie jak u dzieci widzących.

Wśród osób normalnie widzących panują mity, że niedowidzący są ograniczeni umysłowo, wymagają stałej opieki, nie warto się nimi zajmować i przejmować, nie można im powierzyć żadnej odpowiedzialnej pracy. Są to błędne opinie, gdyż nie istnieje żaden bezpośredni związek między niedowidzeniem a poziomem inteligencji. Istnieją pewne sprzężenia. Gdy niedowidzenie jest skutkiem uszkodzenia c.u.n., głównie w mózgu, może mieć to wpływ na stan umysłowy dziecka. Dzieci niedowidzące bywają czasami opóźnione w rozwoju, na skutek zaniedbań wychowawczych. Badania wykazują, ze dzieci niedowidzące nie ustępują w testach inteligencji dzieciom zdrowym, pod warunkiem stworzenia im sprzyjających warunków psychospołecznych i dydaktycznych.

W wychowaniu dziecka niedowidzącego obserwuje się wiele błędów. Należy wystrzegać się dwóch sprzecznych ze sobą postaw, mających szkodliwe skutki. Obie mają źródło w odrzuceniu dziecka z powodu jego kalectwa. Odrzucenie jest jawne lub ukryte – kompensowane wtedy nadmierną troską.

- Pierwsza postawa dotyczy tzw. wyrodnych rodziców. Traktują oni dzieci niepełnosprawne jak balast, darmozjady, karę za grzechy – dając im to odczuć. Próbują pozbyć się kłopotu – oddając dziecko do zakładu specjalnego lub też posuwają się do fizycznego maltretowania. Takie postępowanie rodzi postawy agresji i wrogości wobec otoczenia.
- Druga postawa to nadmierna litość i opiekuńczość, której niepełnosprawni nie znoszą. Prowadzi to do agresji o charakterze kompensacyjnym ( Już ja im pokaże, że nie jestem gorszy.) lub do niedoceniania własnych możliwości. Niektórzy rodzice przejawiają nadmierną troskliwość i rozpieszczanie dziecka. Wyręczają je we wszystkich czynnościach, izolują od rówieśników, podejmują za dziecko wszelkie decyzje. Sądzą, że dziecko nie jest w stanie nic zrobić samodzielnie ani o niczym zadecydować. Pozbawiają dziecko możliwości zdobycia doświadczenia i nauczenia się samodzielnego życia. Prowadzi to do całkowitej niezaradności życiowej. Doznając niepowodzeń dziecko traci wiarę we własne możliwości i rozwija w sobie poczucie mniejszej wartości.
Tych błędów można uniknąć jeśli zgodnie przyjmie się wobec niedowidzącego dziecka postawę pełnej akceptacji dziecka i jego kalectwa. Umożliwia ona dziecku normalny rozwój.

W wychowaniu i kształceniu dziecka niedowidzącego należy przestrzegać zasad:
1. Zwracając się do ucznia niedowidzącego należy wymawiać jego imię.
2. Zachęcać dziecko do udziału we wszystkich możliwych dla niego zajęciach, unikać sytuacji, którym może nie sprostać.
3. Nie uzależniać dziecka od innych i nie wyróżniać go.
4. Nie stosować taryfy ulgowej i nie obniżać wymagań dotyczących nauki i zachowania, traktować na równi z innymi.
5. Konsultować się z okulistą lub rehabilitantem wzroku w sprawie oceny możliwości wzrokowych dziecka.
6. Sukces rewalidacji związany jest z więzią emocjonalną, łączącą rodziców i dzieci.
7. Defekt wzroku kompensować rozwojem innych procesów poznawczych – pamięć, uwaga , wyobraźnia.
8. Więcej nagradzać niż karać.
9. Umożliwić dziecku praktykę, powinno mieć zakres obowiązków, z których wykonania jest rozliczany (sprzyja to rozwijaniu poczucia własnej wartości ).
10. Uczeń niedowidzący nie powinien czytać i pisać dłużej niż 15 minut.
11. Należy kształtować w dziecku poczucie, że jest pełnowartościowym członkiem danej społeczności.
12. Należy rozwijać specjalne zdolności dziecka niedowidzącego – muzyka, plastyka, języki obce.
13. Należy stosować pomoce takie jak: lupa, luneta, okulary lornetkowe i lupowe, testery kolorów, komputer dostosowany do potrzeb, powiększony druk.
14. Uświadamiać zdrowym uczniom ograniczenia i możliwości niedowidzącego kolegi.

Wychowanie dziecka niedowidzącego powinno być ukierunkowane na pomoc innym w miarę własnych możliwości, by nie rosło w przekonaniu, że tylko ono potrzebuje pomocy. Niedowidzące dziecko jak każde inne, musi być otoczone mądrą miłością, która nie może przejawiać się ani w zbyt tkliwej nadopiekuńczości, ani w zbyt oschłym traktowaniu. Należy kierować się sprawiedliwością, konsekwencją w postępowaniu, a czasem taktem i wyczuciem. Dzieci te są bardzo wyczulone na wszelkie przejawy niesprawiedliwości, niekonsekwencje w postępowaniu i na te zachowania, w których emocje górują nad rozumem.


Bibliografia:

1.Tomasz P. Krzeszowski - ,,Gdy dziecko niedowidzi”
Bydgoszcz 1993
2. Jadwiga Kuczyńska – Kwapisz - ,,Rehabilitacja niedowidzących i słabo widzących”
Warszawa 1996
3. Irena Obuchowska - ,,Dziecko niepełnosprawne w rodzinie”
Warszawa 1991 WSiP
4. Jadwiga Kuczyńska – Kwapisz - ,,Dzieci niewidome i słabo widzące”
5. ,,Integracja” marzec – kwiecień 2/2003
6. „Poradnik dydaktyczny” – MEN – Warszawa 2001

Irena Krupa

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie