Teksty reklamowe na stale zagościły w naszym codziennym życiu. Dostrzegamy je w prasie, radiu, na promocyjnych plakatach, wysyłkowych broszurach oraz oczywiście w telewizji. Zastanawiałam się nieraz dlaczego dzieci lubią oglądać reklamy, dlaczego tak dobrze zapamiętują dynamiczne obrazy, emocjonują się każdą humorystyczna scenką, podczas, gdy dorośli traktują reklamę jako irytujący przerywnik oglądanego programu.
Halina Łukaszuk
nauczyciel j.polskiego
SP w Obrubnikach
Reklama w życiu dzieci.
"Człowiek, który wiedziałby dokładnie, jak się zareklamować jeszcze się nie narodził. Ludzie którzy sądzą, że wiedzą, jak to robić, rodzą się z prędkością stu na minutę"
Nathaniel C. Fowler- pionier reklamy amerykanskiej
Teksty reklamowe na stale zagościły w naszym codziennym życiu. Dostrzegamy je w prasie, radiu, na promocyjnych plakatach, wysyłkowych broszurach oraz oczywiście w telewizji. Zastanawiałam się nieraz dlaczego dzieci lubią oglądać reklamy, dlaczego tak dobrze zapamiętują dynamiczne obrazy, emocjonują się każdą humorystyczna scenką, podczas, gdy dorośli traktują reklamę jako irytujący przerywnik oglądanego programu. Odpowiedzi na to pytanie znalazłam kilka.
- Reklamy są elementem myśli, emocji i działań dzieci. Zajmują dużo miejsca w rozmowach, jakie prowadzą między sobą ( zauważa się nawet zjawisko nobilitacji dziecka, które w grupie rówieśników zna więcej reklamowych historii).
- Reklama wytwarza w dzieciach przekonanie o istnieniu świata bez wad, pełnego życzliwości i kochających ludzi ( świat taki dziecko traktować jako wymarzony i pociągający, a nabywanie reklamowanych produktów jako antidotum na codzienne zmartwienia).
- Produkty prezentowane w reklamie nabierają większego znaczenia niż te, które dziecko zna ze sklepowych półek, ale nie widziało ich reklamy w telewizji. Markowe" znane" produkty zwiększają prestiż wśród rówieśników, w szkole, na podwórku. Ciągłe obserwowanie reklam utwierdza w nich świadomość, że posiadanie rzeczy nadaje człowiekowi określony status, który jest również gwarancja akceptacji społecznej.
- Reklamowy świat zawiera w sobie i magię i naiwność, czyli to, co przemawia do dzieci najbardziej. To, co dorosłych razi naiwnością, dzieci zachwyca, ponieważ myślenie dziecka nacechowane jest animizmem ( przekonanie, że wszystko, co nas otacza to istoty czujące, myślące, obdarzone wolą)
- Reklamy przepełnione emocjami wywierają na dzieci ogromny wpływ. Obrazy wzbogacone elementami komunikacji niewerbalnej : spojrzeniem, gestem, mimiką są dla dzieci synonimem bezpieczeństwa i spokoju. Uśmiechnięte "gadające głosy", magiczne, radosne kolory, melodyjna piosenka, rytmiczny slogan czaruje młodego odbiorcę, zwłaszcza, gdy on nie jest świadomy zabiegów, które mają charakter manipulacji.
- Bohaterowie reklam są to właśnie ich rówieśnicy albo bajkowi, komiksowi ulubieńcy. Mali telewidzowie łatwo ulegają złudzeniu, że te reklamy są właśnie o nich i dla nich. Iluzja telewizji jest tak silna, że młodzi bezkrytyczni odbiorcy traktują świat reklam jako rzeczywisty. I w tym tkwi problem.
Dlatego, też dyskutując o otaczającym nas zjawisku reklamy, warto uzmysłowić dzieciom przesłanie reklamy. Posługuje się ona tekstem znaczącym w procesie komunikacji społecznej, oddziaływuje na potencjalnego odbiorcę całą gamą środków perswazji – nakłania go, zachęca, radzi, rozkazuje, irytuje, zaskakuje, informuje, budzi zaufanie, drażni. Wszystko po to, by zyskać pożądaną postawę – decyzję o kupnie zachwalanego produktu. Przekaz reklamowy "ubarwia" rzeczywistość, przenosi odbiorców w iluzoryczny świat pragnień, w którym posiadanie i użytkowanie oferowanych produktów zapewnia komfort, radość, szczęście. W konsekwencji prowadzi do złudnego mniemania o łatwości pozbycia się swych mankamentów, osiągnięcia sukcesu, zdrowia, urody.
Na współczesne techniki perswazyjne szczególnie podatni są niedoświadczeni widzowie dzieci i młodzież. Teksty reklamowe kształtują ich zachowania, sposób myślenia, system wartości, język. Reklama bez wątpienia psuje dzieci i młodzież, wypacza ich świat wartości, promuje niedobre postawy ludzi, którym " wszystko przychodzi bez trudu’, wzmacnia materialistyczne podejście do życia, przekonuje o schematycznym świecie – dobrym i złym. Oczywiście są też przekazy reklamowe, które uczą oszczędności, właściwego stosunku do pieniędzy, zwłaszcza wtedy, gdy odwołują się do rozsądku widza w takich komunikatach jak, np. "oszczędzasz, nie przepłacasz , itp."
Reklama tworzy specyficzna fikcję, gdzie wszystko inaczej wygląda niż w rzeczywistości : zachcianki dzieci są spełniane, a rodzice niewiele wymagają od swych pociech. Reklam nie interesują konflikty miedzy rodzicami i dziećmi, nauczycielami i uczniami, problemy starości finansowych deficytów czy też inne zagadnienia naszej codzienności. Więc być może na tym polega magia reklamy, że młodym odbiorcom oferuje to, czego nie mają i o czym marzą : miłość, akceptację, poczucie wolności, dobrobyt.
Warto jednak wyjaśniać uczniom, ze ich codzienne życie nie nabierze takich barw jak w telewizyjnej reklamie, że ich funkcjonowanie nie zmieni się po kupnie jednego, drugiego, czy następnego produktu. Młodzi ludzie nie mający krytycznego dystansu łatwo ulegają iluzji kolorowych scenek. Zapominają, że o szczęściu nie decyduje konsumpcja i przywiązanie do rzeczy materialnych oraz ,że reklama to przede wszystkim sztuka kuszenia i mamienia obietnicami.
Zadaniem więc rodziców oraz nauczycieli jest wytłumaczenie reguł reklamowej perswazji. Warto więc poznać specyfikę reklamowego języka i zobaczyć na ile różnych sposobów może się odbywać manipulacja potencjalnym klientem – w tym i uczniem. Warto wiedzieć na czym polega retoryka obrazu i słowa, co stanowi o artyzmie przekazu i jak wątła bywa granica między oryginalnością i kiczem. Na koniec warto popatrzeć na hasło reklamowe jako na "swoistą formę literacką", która oddaje nieocenione usługi w procesie perswazji i bardzo często stanowi o popularności produktu, a tym samym o sukcesie reklamy.
Uważam, że podjecie tej problematyki w szkole może w istotny sposób :
- wpłynąć na uczniów i ich dotychczasowy, często bezrefleksyjny odbiór przekazów reklamowych,
- przyczynić się do pobudzenia i rozwinięcia zmysłu estetycznego,
- pomóc dostrzec i należycie ocenić autentyczne wartości graficzne i literackie zawarte w obrazie reklamowym, który nie zawsze musi być "guma do żucia dla oczu’
Biorąc to wszystko pod uwagę postanowiłam zorganizować spotkania uczniów klasy IV-VI z reklamą.
Prezentuję poniżej scenariusz zajęć, który zrealizowałam w klasie VI na lekcji języka polskiego omawiając zagadnienia poświęcone reklamie.
Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie VI z uwzględnieniem ścieżki czytelniczo- medialnej. ( 2 godziny lekcyjne)
Temat: Co warto wiedzieć o języku reklamy ?
Cele dydaktyczne:
Uczeń :
- potrafi korzystać ze słownika wyrazów obcych, zna znaczenie wyrazu " reklama, perswazja"
- gromadzi słownictwo do wyrazu "reklama"
- dostrzega możliwości wpływania na odbiorcę za pomocą języka reklamy,
- analizuje język haseł reklamowych
- dostrzega cechy charakterystyczne reklamy
- pracuje w grupie
Formy i metody pracy :
- grupowa i indywidualna
- burza mózgów
- praktyczne działanie
- zmodyfikowana heureza
Środki dydaktyczne :
- kaseta video z nagranymi filmami reklamowymi
- zadania dla grup , kartki z lukami do uzupełnienia w domu,
- słowniki wyrazów obcych, bliskoznacznych
- szary papier, mazaki
Przebieg zajęć
- Lekcje rozpoczynamy od podziału klasy na 4 grupy ( przy wejściu losują kolorowe paski papieru)
Następnie uczniowie przy pomocy słownika wyrazów obcych wyjaśniają znaczenie słowa "reklama", dobierają do słowa wyrazy bliskoznaczne, tworzą wyrazy pokrewne, wypisują wyrażenia i zwroty z w/w słowem.
Zapis na tablicy i w zeszycie może wyglądać tak:
reklama – pochodzi z jęz. łac. reclama – krzyczę
oznacza :
- rozpowszechnianie informacji o towarach, ich zaletach, wartości, miejscu i możliwości nabycia,
- stanowi zachętę do korzystania z towarów i usług,
- plakaty, napisy, ogłoszenia,
wyrazy:
bliskoznaczne : pokrewne:
propaganda, reklamować,
zachwalanie, reklamowy,
promocja, reklamówka,
reklamacja,
wyrażenia : zwroty:
chwyt reklamowy, tworzyć reklamę,
reklama świetlna, robić komuś reklamę,
pomysłowa reklama,
slogan reklamowy,
- Przydział zadań poszczególnym grupom.
I grupa- Do kogo były adresowane reklamy telewizyjne?
Czy i na jakiej podstawie można to określić ?
II grupa- W jaki sposób autorzy dostosowali treść reklam do potencjalnych odbiorców ?
III grupa -Która z reklam jest waszym zdaniem najbardziej skuteczna i dlaczego?
IV grupa – Jakie pozasłowne aspekty reklamy oddziałują na odbiorcę szczególnie mocno?
- Wspólne oglądanie 8 reklam telewizyjnych.
- Prezentacja wyników pracy grupowej
- Wyjaśnienie ze słownika wyrazów obcych słowa : " perswazja"
- W jaki sposób cele perswazyjne są realizowane w reklamie – próba dyskusji.
- Przydział zadań do dalszej pracy.
Każda grupa na arkuszu szarego papieru wypisuje po 5 słów, zwrotów, wyrażeń, formuł typowych dla języka reklamy – z reklam prezentowanych wcześniej lub też zapamiętanych z telewizji, radia. - efekty pracy w zespołach przypinamy do tablicy
- Analiza zgromadzonego materiału, badanie cech językowych , które dadzą się wyodrębnić w poszczególnych reklamach( nauczyciel również powinien podać swoje przygotowane slogany).
I grupa – wyszukuje czasowniki, określa ich formę gramatyczną,
II grupa- wyszukuje przymiotniki i przysłówki, określa ich stopień,
III grupa – wyszukuje powtórzenia, porównania,
IV grupa- wyszukuje wyrazy pochodzenia obcego, rymy.
- Prezentacja wyników pracy zespołowej
- Zapis wniosku w zeszytach ( może być taki) :
W hasłach reklamowych występują czasowniki w trybie rozkazującym, przymiotniki i przysłówki w stopniu wyższym i najwyższym, porównania, powtórzenia oraz wyrazy pochodzenia obcego.
- Jaki jest zatem cel reklamy – próba znalezienia odpowiedzi na pytanie
- informowanie o nowym produkcie na rynku i możliwości jego nabycia,
- zachęcania do zmiany upodobań,
- ukazanie wyższości danego produktu,
- zachwalanie przesadne, wywołanie pragnienia posiadania produktu,
- zapewnienie nabywcy, że dokonali właściwego zakupu
- Praca domowa
Uzupełnij luki w hasłach reklamowych, dopisz brakującą część. Zastanów się, jakie środki językowe znalazły w nich zastosowanie.
- PASTA KIWI- But..................
- Po co się męczyć ..................................
- Brud nie wybiera.........................
- Zawsze czysto........... sucho ..........pewnie
- Pieluszki Pampers- bo ..............jest maluchom, kiedy mają .............
Dla osób chętnych – przeprowadź wywiad z mamą, babcią na temat wiarygodności reklamy. |
