Pojęcie edukacji regionalnej, jej cele i zadania
|
Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 37596 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
|
|
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie
Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.
Edukacja regionalna to „proces kształcenia i wychowania oraz kształtowania tożsamości człowieka związanego ze swoją ziemią i kulturą. Istnieją dwie drogi prowadzenia edukacji regionalnej: regionalizacja nauczania i nauczanie regionalne, przy czym, regionalizacja nauczania to nasycenie obowiązujących programów nauczania treściami związanymi z regionem poprzez wymianę niektórych treści dotychczasowych na regionalne lub poprzez dodanie treści specyficznych dla regionu, a nauczanie regionalne to specyficzny dobór wartości i treści regionalnych o charakterze ogólnoludzkim dokonany przez samych zainteresowanych celem przekazania ich następnemu pokoleniu jako wartości kulturowej.”
POJĘCIE EDUKACJI REGIONALNEJ, CELE I ZADANIA
Edukacja regionalna to „proces kształcenia i wychowania oraz kształtowania tożsamości człowieka związanego ze swoją ziemią i kulturą. Istnieją dwie drogi prowadzenia edukacji regionalnej: regionalizacja nauczania i nauczanie regionalne, przy czym, regionalizacja nauczania to nasycenie obowiązujących programów nauczania treściami związanymi z regionem poprzez wymianę niektórych treści dotychczasowych na regionalne lub poprzez dodanie treści specyficznych dla regionu, a nauczanie regionalne to specyficzny dobór wartości i treści regionalnych o charakterze ogólnoludzkim dokonany przez samych zainteresowanych celem przekazania ich następnemu pokoleniu jako wartości kulturowej.”
Według Ł.Staniczek - „o edukacji regionalnej możemy mówić jako o zintegrowanym procesie kształtującym i stabilizującym postawy wobec dziedzictwa przeszłości i problemów współczesnych własnego regionu, mający na celu:
- pomóc w świadomym określaniu własnej tożsamości;
- wskazać drogę odnalezienia swojego miejsca i teraz i w przyszłości;
- a także przyczynić się do zachowania ciągłości kultury i włączania jej do kultury europejskiej.”
Edukacja regionalna „stanowi istotny element rzeczywistości społecznej, ułatwiający wychowankowi odkrywanie jego tożsamości kulturowej i własnego miejsca w świecie”, jak
również jest rozumiana jako „umożliwianie młodym ludziom poznawania własnego dziedzictwa kulturowego, wartości i treści regionalnych”.
Edukacja regionalna jest „naturalną i formalną odmianą osobowościowej formacji człowieka, zorientowaną na poznanie oraz umiłowanie najbliższego środowiska życia najpierw dzieci i młodzieży, a w przyszłości twórczych i aktywnych obywateli „małej ojczyzny”.
Edukacja regionalna stanowi „źródło tożsamości narodowej.” Tożsamość człowieka wskazuje na jego udział w życiu społecznym, w kulturze, pozwala na własną identyfikację oraz interpretację. Wiedza na temat własnego regionu, umiejętność rozwiązywania problemów w nim występujących stwarza szansę zrozumienia problemów o charakterze kompleksowym.
Edukacja regionalna jest określana niekiedy mianem edukacji środowiskowej. W taki sposób oprócz M.Szczepańskiego rozumuje W.Theiss. Ten ostatni uważa ,że edukacja środowiskowa zwana również edukacją lokalną lub wiedzą o małej ojczyźnie, może być rozumiana w dwóch zakresach: wąskim i szerokim. Wąski zakres oznacza proces dydaktyczno – wychowawczy, który polega na poznawaniu, nauczaniu i popularyzowaniu wiedzy o środowisku miejscowym, o życiu jego mieszkańców, o poznawaniu środowiska społecznego, przyrodniczego i kulturalnego. Szeroki zakres oznacza proces „kształtowania i rozwoju kompetencji własnych środowiska, to postępowanie, które łączy się z realizacją miejscowych potrzeb, np.. ekonomicznych, kulturalnych, edukacyjnych i politycznych.”
Celem edukacji regionalnej jest: „pełniejsze poznanie własnej kultury, dziedzictwa historycznego; wydobycie wielorakich wartości tkwiących we własnym regionie w kontekście wartości narodowych, państwowych, ogólnoludzkich; kształtowanie świadomych swych możliwości i powinności obywateli kraju i swojej „małej ojczyzny”, a także formowanie postaw otwartych, nastawionych na zrozumienie innych kultur i zbliżenie europejskie.”
W procesie dydaktyczno – wychowawczym głównym celem edukacji regionalnej jest przede wszystkim rozwijanie w uczniu poczucia własnej tożsamości regionalnej, a tym samym kształtowanie postawy zaangażowania w sprawy własnego środowiska i „autentycznego otwarcia się na inne społeczności i kultury.”
S.Bednarek dokonuje analizy tej definicji, rozbijając ją na cztery punkty. Według niego należy:
1. Wyposażać ucznia w wiedzę o własnym regionie w połączeniu z wiedzą o własnym państwie i narodzie, a także dostarczać wiadomości na temat rzeczywistości międzynarodowej, która dotyczyłaby różnych dziedzin własnego środowiska regionalnego. Należy dostarczać wiedzy geograficznej (o położeniu regionu, jego klimacie, rzeźbie terenu, przyrodzie), wiedzy dotyczącej demografii, zamieszkującego społeczeństwa, gospodarki. Każdy uczeń powinien być wyposażony w wiedzę dotyczącą tradycji we własnym regionie.
2. Znaleźć wartości znajdujące się we własnym regionie w kontekście wartości narodowych, państwowych i ogólnoludzkich. Zdobyte wiadomości powinny uświadomić uczniowi wartości tkwiące w pojęciu region: terytorium, grupa społeczna, kultura, na tle historycznym, kulturowym, przyrodniczym i geograficznym. Nie bez znaczenia jest tu społeczność, która posiada wartości materialne, duchowe, intelektualne, moralne i religijne. Trzeba wydobywać wartości tzw. etosu (stylu życia) wspólnoty, jak również wartości wynikające z kultury religijnej.
3. Wprowadzać ucznia w świat wartości środowiska.
4. Kształtować „tożsamość pluralistyczną” czyli poznawać siebie z uwzględnieniem poczucia własnej odmienności i tworzyć „postawy otwarte, tolerancyjne, nastawione na pluralizm różnych ludzkich kultur i ich zrozumienie.”
Inaczej cele edukacji regionalnej formułuje P.Petrykowski. Oprócz celu głównego, którym jest ukształtowanie w młodych jednostkach poczucie własnej tożsamości regionalnej, wyróżnia dwa kierunki działań:
1. kształtowanie postawy regionalistycznej, formułowanie wspólnot jako grup zamieszkujących określone terytorium, których łączyłyby określone stosunki społeczne;
2. wzmacnianie poczucia zakorzenienia, pozwalające na poczucie przynależności do określonego terytorium, miejsca, wspólnoty, kultury.
Według M.Szczepańskiego głównym celem edukacji regionalnej jest: „przywracanie i kreowanie różnych form tożsamości kulturowej, oparte na tzw. dobrej tradycji kulturowej.”
Zadaniem edukacji regionalnej, która jest częścią kultury jest „przekaz dziedzictwa kulturowego danego regionu, z równoczesnym uświadomieniem dzieciom i młodzieży bogactw oraz wielowymiarowości dziedzictwa, jak również potrzeby jego kontynuacji i pomnażania.” W związku z tym należy uczniów uświadomić, że dany region nie łączą tylko elementy geografii, historii, kultury, ale przede wszystkim społeczność przekazująca następnym pokoleniom dziedzictwo, charakteryzująca się więzią materialną i duchową, będącą częścią składową kultury całego narodu. Uczniowie muszą posiadać przeświadczenie na temat roli edukacji regionalnej, będącej ważnym elementem kultury narodowej, europejskiej i światowej, co może chronić przed „wpływem zunifikowanej kultury masowej”. Ważnym, więc zadaniem edukacji regionalnej, jest poznanie tradycji i obyczajów własnego regionu, co pozwala na integrację ze środowiskiem, ułatwia nawiązywanie kontaktów z ludźmi, zapewnia poczucie więzi społecznych, a tym samym poczucie bezpieczeństwa.
Edukacja regionalna jako jeden z elementów całego procesu dydaktyczno – wychowawczego ma do spełnienia zadanie polegające na zapewnieniu ciągłości kulturowej grupy, wspólnoty, społeczności, społeczeństwa, a nade wszystko kształtowanie poczucia własnej odrębności, postawy otwartości i tolerancji.
Na temat zadań edukacji regionalnej wyraża swoje zdanie również B.Boczukowa: „Regionalizm we współczesnej szkole ma szczególne znaczenie. Wychowuje bowiem młodego człowieka przez przywiązanie do własnej ziemi i wszechstronną jej penetrację, budzi inicjatywę, porywa do wzniosłych czynów, a dzięki ciągłej i systematycznej pracy umacnia ideę demokratycznej państwowości.”
Patrząc na cele i zadania edukacji regionalnej można zauważyć ich ważność w konfrontacji z otaczającą nas rzeczywistością współczesną i jednocześnie formułować co do niej perspektywiczne prognozy.
BIBLIOGRAFIA:
M.Kulwikowska, Elementy edukacji regionalnej (w:) „Życie Szkoły”1997, nr 7
Ł.Staniczek, Koncepcja edukacji regionalnej na Śląsku. Szkic niektórych problemów (w:) Edukacja regionalna na Śląsku. Od tradycji do nowoczesności, Katowice 1996
Z.Piwońska, Organizacja procesu dydaktyczno – wychowawczego w zakresie edukacji regionalnej (w:) Edukacja regionalna pod red. Z.Piwońskiej, Rzeszów 2001, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE
P.Petrykowski, O edukacji regionalnej (w:) „Wychowanie na co Dzień” 1997, nr 7 –8
A.Zellma, Edukacja regionalna (w:) „Wychowawca” 2000, nr 10
B.Boczukowa, Edukacja regionalna (w:) „Nowa Szkoła” 2000, nr 3
M.Szczepański, Ludzie bez ojczyzny prywatnej i edukacja regionalna (w:) „Dyrektor Szkoły” 1998, nr 12
W.Theiss, Szkoła i edukacja środowiskowa (w:) „Wychowanie na co Dzień” 1999, nr 1 – 2
S.Bednarek (red), Edukacja regionalna dziedzictwo kulturowe w zreformowanej szkole, Wrocław 1999, Wydawnictwo DTSK Silesia
M.S.Szczepański, Ludzie bez ojczyzny prywatnej (w:) Wszechnica Górnośląska XI. Edukacja regionalna, Katowice, Opole, Cieszyn 1995
OPRACOWAŁA: mgr Grażyna Wróbel
|
Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:
X
Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.
www.szkolnictwo.pl
e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie
Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").
|
|
|
