Od kilku lat przygotowuję obchody dnia patrona szkoły. Chcę podzielić sie swoimi doświadczeniami i proponuję opracowany montaż słowno - muzyczny poswięcony pamięci gen. Wł. Sikorskiego.
MONTAŻ SŁOWNO – MUZYCZNY NA DZIEŃ PATRONA SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. GEN. Wł. SIKORSKIEGO.
Prowadzący
Dzisiaj kierujemy swoje myśli w stronę tych, którzy walczyli w obronie naszej ojczyzny i polskości, przelewali krew, abyśmy teraz mogli spokojnie się uczyć i dorastać. Szczególnie wspominamy dzisiaj postać patrona naszej szkoły gen. Władysława Sikorskiego.
Niech ten dzisiejszy apel będzie chwilą zadumy i refleksji nad naszą Ojczyzną
Pieśń: W Sikorskiego urodziny
Od Warszawy do Paryża
Sława za Sikorskim szła
Abyś w wolnym kraju mieszkał
Życie za Ojczyznę dał
Ref. W Sikorskiego urodziny
Uroczystość obchodzimy
Zapamiętaj, zapamiętaj Jego twarz
To jest sławny patron nasz
Mocne skrzydła samolotu
Nad chmurami biały ptak
Czy w powietrzu, czy na lądzie
Nasz generał trzymał straż
Ref. W Sikorskiego…
„Jeszcze Polska nie zginęła”
Dziś możemy śpiewać tak
A przed nami na sztandarze
Biały orzeł Polski znak
Ref. W Sikorskiego…
Prowadzący
Generał broni Władysław Eugeniusz Sikorki (1881-1943), polski dowódca wojskowy i Naczelny Wódz, mąż stanu, polityk, a w latach 1939-1943 premier rządu RP na obczyźnie. Urodzony 20 maja 1881 roku w Tuszowie Narodowym pod Mielcem. Od 1898 do 1902 uczęszczał do seminarium nauczycielskiego w Rzeszowie. Ostatnią klasę gimnazjum i maturę zdał we Lwowie. W 1902 rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej, gdzie włączył się w ożywioną działalność patriotyczną i społeczną. W latach 1914-1916 był szefem Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego. W tym okresie dochodzi do konfliktu między Sikorskim i Piłsudskim. W latach 1916-1918 zajmuje się zaciągiem Polaków do armii austriackiej.
Piosenka „Ojczyzno ma”
d A7
Ref.: Ojczyzno ma
g C F
tyle razy we krwi skąpana
d D7 g
Ach jak wielka dziś Twoja rana
d A7 d
Jakże długo cierpienie twe trwa
d D7
1. Tyle razy pragnęłaś wolności
A7 d
Tyle razy tłumił ją kat
d D7 g
Ale zawsze czynił to obcy
d A7 d
A dziś brata zabija brat
2. Biały orzeł znów skrępowany
Krwawy łańcuch zwisa u szpon
Lecz już wkrótce zostanie zerwany
Bo wolności uderzył dzwon
3. O Królowo Polskiej Korony
Wolność, pokój i miłość racz dać
By ten naród boleśnie dręczony
Odtąd wiernie przy Tobie trwał
4. O Matko ma
Tyś Królową Polskiego narodu
Tyś wolnością w czasie niewoli
I nadzieją, gdy w sercach jej brak
Prowadzący
Od listopada 1918 w Wojsku Polskim. Szef sztabu w dowództwie wojsk polskich w Galicji, jeden z dowódców obrony Przemyśla.
W wojnie polsko – bolszewickiej na różnych stopniach dowódczych, m.in. dowódca Grupy Poleskiej podczas Ofensywy Kijowskiej, 5 Armii podczas bitwy warszawskiej oraz 3 Armii podczas walk w rejonie Zamościa. Do 1939 pozostaje bez przydziału, w dyspozycji Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W 1939, po rozpoczęciu Kampanii Wrześniowej domagał się od marszałka Edwarda Rydza- Śmigłego przydziału di jednostki frontowej, lecz go nie otrzymał. Wyjechał do Francji, gdzie 28 września podjął się tworzenia polskiej armii na uchodźstwie. 30 września mianowany premierem rządu Rzeczypospolitej.
Prowadzący
7 listopada mianowany przez Prezydenta RP Naczelnym Wodzem i Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych. Tworzy armię polską we Francji, w której skład wchodzi ponad 84 tys. ludzi. Po klęsce Francji, 5 sierpnia podpisuje umowę w sprawie odbudowy polskiej armii w Wielkiej Brytanii. Po ataku Niemiec na Związek Radziecki, 30 lipca 1941 podpisał układ z ambasadorem ZSRR Iwanem Majskim w sprawie tworzenia polskiej armii na wschodzie (pakt Sikorki – Majski). Dzięki temu władze sowieckie ogłosiły amnestię dla Polaków deportowanych w głąb ZSRR w latach 1939-1941.
Piosenka
I. Życie Polaków z miast i osiedli
Na ziemiach polskich rozsianych
Z łąk nad Milejką, z borów Podola
Z Wołynia pól buraczanych.
Cierniem, nie różą było usłane
W upływającym stuleciu
Los w czasie wojny drugiej światowej
Nie szczędził kresowych dzieci.
Ref. Piotrka z Nieświerza, Józka ze Lwowa
Z Wilna Tereski i Ziutka,
Z Grodna Grażynki, Antosia z Brześcia,
Maniusia spod Nowogródka.
II. Wdarli się do nich nocą żołdacy,
Na krzywdę i na zasieki
I wysiedlili wraz z rodzinami w Sybiru lasy i stepy.
A tam w Sybirze nędza, katorga
Śmiertelny mróz i zawieje.
Nagle amnestia, Sikorki, Anders
Ożyły serca nadzieje.
Ref. Piotrkom z Nieświerza, Józkom ze Lwowa
Z Wilna Tereskom i Ziutkom,
Z Grodna Grażynkom, Antosiom z Brześcia,
Spod Nowogródka Maniutkom.
III. Dziś po pół wieku
Po całym świecie rozsiani z dala od kraju
Do tamtych przeżyć
Kresowe dzieci myślami często wracają.
A że co roku któreś z ich grona
Przekracza już smugę cienia
Niech ta piosenka chociaż imiona
Ocali od zapomnienia.
Ref. Piotrka z Nieświerza, Józka ze Lwowa
Z Wilna Treskę i Ziutka,
Z Grodna Grażynkę, Antosia z Brześcia,
Maniusia spod Nowogródka.
Prowadzący
I nadszedł dzień 4 lipca 1943 roku. Tego dnia odbył się ostatni lot polskiego generała. Jedyną osobą, która przeżyła ten lot był pierwszy pilot Eduard Prchal, Czech z pochodzenia. Wspominał on następująco katastrofę.
Prowadzący
Start odbył się normalnie. Przez kilka sekund samolot wznosił się normalnie. Po wyrównaniu steru wysokości uczułem nagły, silny wstrząs i stwierdziłem, że stery są całkowicie zablokowane. Zawołałem na mechanika, który doskoczył do urządzenia blokującego i stwierdził, że jest ono otwarte. Samolot przeszedł w lot ślizgowy, a ponieważ byliśmy wówczas na wysokości 91 metrów nie ulegało wątpliwości, że rozbić się musimy w ciągu kilku sekund. Zawołałem przez telefon pokładowy „Uwaga, wypadek”. Równocześnie chcąc zmniejszyć siłę uderzenia zamknąłem wszystkie 4 przepusty i zawołałem do drugiego pilota, aby wyłączył silnik. W tej samej chwili uczułem silne uderzenie, słyszałem jeszcze jak samolot się rozpada i straciłem przytomność.
Recytator
Choć Cię odmęt zgubił morski
W atlantyckim Gibraltarze,
Będziesz wiecznie żył, Sikorki,
Gdzie wawelskie lśnią ołtarze.
Od Narwiku białych śniegów,
Od dział grzmiących pod Tobrukiem,
Do Bałtyku jasnych brzegów
Brzmi Twe imię głośnym hukiem.
Orzeł wzleciał nad sztandary,
Leci biały nad armiami,
Wróg nie ujdzie swojej kary,
Już trup jego ziemię plami.
Ile wojska! Ile wojska!
Armat, czołgów, samolotów!
Jak potężna będzie Polska!
Już na wroga szturm jest gotów!
Choć Cię odmęt zgubił morski
W atlantyckim Gibraltarze,
Będziesz wiecznie żył, Sikorki,
Gdzie wawelskie lśnią ołtarze.
Prowadzący
Akcja ratunkowa rozpoczęła się natychmiast po katastrofie. Z morza udało się wyłowić tylko jedną osobę, która przeżyła uderzenie w wodę – wspomnianego wyżej pilota. Jeszcze w nocy z 4 na 5 lipca rozpoznano wśród ofiar ciało generała Sikorskiego, ciało jego córki nigdy nie zostało odnalezione.
Wydany prze komisję raport jako główną przyczynę wypadku wymieniał niesterowność samolotu – powstałą na skutek zablokowania się steru wysokości, którego pilot nie mógł przywrócić do normalnego położenia. Komisja wykluczyła możliwość dokonania sabotażu. Strona Polska odmówiła przyjęcia komunikatu do prasy w jego brzmieniu opartym na wnioskach raportu, ponieważ nie podano żadnych dowodów potwierdzających przyjęte założenie o blokadzie startu.
Recytator
Marsz, marsz Sikorki –
Nie zanuci już nikt
Nie powrócą Cię Polsce
Nasze gorzkie łzy.
Wróg, ojczysty dom podpalił!
Tyś, znak walki poniósł dalej
I broń, mścicielom do rąk dał.
Skrzydła niosły cię w przestworza
Gdy runąłeś w otchłań morza
Hen, u brytyjskiej twierdzy bram.
O cześć Ci cześć – Największy Emigrancie
Coś Polskę swą pożegnał tam, na starcie.
Wielki Tułaczu – w pyle swych dróg
jak my spłacimy Ci wieczny dług?
Recytator
Wspomnijcie bracia
Żywot Wodza i śmierć.
I przekażcie swym dzieciom
Własny ból i gniew!
Huczą fale nad żołnierzem
jak nad tamtym, co Elsterze
Powierzył święty honor nasz.
Duch wszedł między królów trumny!
łzy otrzyjmy, bądźmy dumni,
Że Polska synów takich ma.
O cześć Ci cześć – Największy Emigrancie
Coś Polskę swą pożegnał tam, na starcie.
Wielki Tułaczu – w pyle swych dróg
jak my spłacimy Ci wieczny dług?
I czas się mierzy szubienicą…
Mój świat – gdzie ptaki co noc krzyczą
Nad Gibraltarem ktoś zdjął z nieba
I w trumnie morza świat pogrzebał.
Mój świat – gdzie ptaki co noc krzyczą
I czas się mierzy szubienicą…
A jednak zbrojnie, pod buczyną,
Śpiewamy w rzędach, że – nie zginął.
Jakże mam uczcić śmierć Twoją
Jak iść za twoim pogrzebem?
Bezdomna garstko popiołu
Pomiędzy ziemią a niebem.
Jak rzucić wieniec zielony
Na grób wykopany w powietrzu?
To arka na cztery strony
Świata – pod ogniem najeźdźców!
Nie spłynie z armat milczących
Nieistniejąca Twa trumna
Tylko powietrzna kolumna
Oświeca śmierć Twoją słońcem.
Piosenka „Polskie kwiaty”
PRZEMÓWIENIE PREZYDENTA RP WŁADYSŁAWA RACZKIEWICZA
Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej! Zrządzeniem Boga doznaliśmy nowego i ciężkiego ciosu: premier i wódz naczelny, gen. Władysław Sikorki nie żyje. Padł na swym posterunku w czasie podróży samolotowej z Bliskiego Wschodu. Ten cios odebrał narodowi wypróbowanego w służbie Ojczyzny żołnierza i męża stanu.
Naród polski tak jak wszystkie Narody Zjednoczone ponosi każdego dnia liczne i gorzkie ofiary dla osiągnięcia ostatecznego zwycięstwa nad przeciwnikiem. Dzisiaj Władysław Sikorki wszedł w szeregi tych, którzy przez swoją śmierć – prowadzą nas do nowego życia. W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oddaję cześć Jego wielkim zasługom naszej Ojczyzny.
Recytator
Był Naród
Uwierzył Prawdzie
Nauczył się cierpieć
Zapragnął trwać
Naród
Przez pokolenia doświadczany
Przez wieki wierny
Przez burze dziejowe zwycięski
Ten naród zna
Ból rozdarcia
Hańbę niedoceniania
Niepewność jutra
Ten Naród
Wyśmiewano
Upokarzano
Wydziedziczano
Utracił
Wiele czci
Wiele ziemi
Wiele mądrości
Prowadzący
W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej apeluję do Was, gdziekolwiek jesteście – w Polsce okupowanej przez nieprzyjaciela czy na wygnaniu, rozrzuceni burzą wojny po wszystkich kontynentach czy w naszych walczących siłach zbrojnych – umocnijcie się w jedności i zmóżcie pracę, aż osiągniemy zwycięstwo, które musi być dla naszej Ojczyzny dziejową sprawiedliwością.
Piosenka „Moja ojczyzna”
Prowadzący
MOWA P.O. PREMIERA MIKOŁAJCZYKA: SPEŁNIMY TESTAMENT GENERAŁA
Pragnę z całej głębi swych uczuć uczcić go jako człowieka, żołnierza i polityka.
Jako człowiek przede wszystkim, bo Gen. Sikorki niezwykle posiadał ludzkie wartości. Dobroć człowieka – podstawowa wartość ludzka, to nie kwestia temperamentu ani wykształcenia – to zagadnienie serca.
Poszanowanie jednostki i umiłowanie całego społeczeństwa, każdego obywatela i całego narodu, wielkoduszność i szlachetność niezwykła – to podstawowe wartości ludzkie Jego charakteru.
Nie umiał nienawidzić
Sikorki nie umiał nienawidzić, nawet przeciwników, mimo tylu zawodów, goryczy i krzywd, których Mu wielu współrodaków nie szczędziło za życia.
Recytator
Byłeś jak wielkie, stare drzewo,
Narodzie mój, jak dąb zuchwały.
Wezbrany ogniem soków źrzałych,
Jak drzewo wiary, mocy, gniewu.
I otoś stanął sam, odarty,
Jak martwa chmura za kratami.
Na pół cierpiący, a pół martwy,
Pokryty ogniem, batem, łzami.
W wielkości swojej rozegnany,
W miłości swojej jak pień twardy,
Haki pazurów wbiłeś w rany
Swej ziemi. I śnisz sen pogardy.
Lecz kręci się niebiosów zegar
I czas o tarczę mieczem bije.
I wstrząśniesz się z poblaskiem nieba,
Posłuchasz serca – serce żyje.
I zmartwychwstaniesz jak Bóg z grobu
Z huraganowym tchem u skroni,
Ramiona ziemi się przed tobą
Otworzą. Ludu mój do broni!
Prowadzący
Wspaniałomyślny i szlachetny nad wyraz był zawsze, starając się nawet u przeciwników widzieć dobre wartości i szlachetne intencje, choć równocześnie Jego poczucie prawości cierpiało nieraz niesłychanie, bądź to gdy rzucano na Niego oszczerstwa, bądź też gdy nadużywano Jego zaufania. W każdym człowieku widział swego bliźniego i podchodził do niego w sposób prosty i bezpośredni.
Te zalety serca, ta bezpośredniość w obejściu z człowiekiem, wynikające z poszanowania godności każdego zjednywały Mu przyjaciół i zwolenników, zwolenników, zwolenników rozbrajały często Jego wrogów.
Tu również należy szukać przyczyny serdecznych stosunków, bo tak je muszę nazwać, pomiędzy ś. p. Premierem Sikorskim a Premierem Churchillem i Prez. Rooseveltem.
Miałem zaszczyt obserwować osobiste zetknięcie się Premiera Sikorskiego z Prezydentem Rooseveltem i widziałem jak po uścisku dłoni i wymianie pierwszych zdań ci dwaj ludzie od razu zrozumieli się, nić przyjaźni nawiązując z miejsca.
Recytator
Tyś nas wezwał do oręża,
Tyś zbudził rycerzy,
Przekonałeś, że zwycięża tylko ten,
Kto wierzy.
[…]
Wstali chłopcy, legioniści na twe zawołanie
Dziś zwycięstwo nam się ziści
Polska zmartwychwstanie.
Prowadzący
Podkreślam na pierwszym miejscu te właśnie zalety serca i charakteru, ponieważ poszanowanie godności ludzkiej, bezpośredniość i życzliwość w stosunku do każdego człowieka są właśnie największą wartością, zwłaszcza w czasach, w których jednostka i człowieczeństwo są przez totalizmy, przez fałszywie pojętą potęgę państwa – poniewierane i tępione. W dzisiejszych szczególnie czasach właściwy stosunek przełożonego do żołnierza, stosunek wzajemny wśród żołnierzy świadczy nie tylko o ich kulturze osobistej, ale i stanowi o wartości i zdolności operacyjnej jednostek i całych armii.
Recytator
Nie wstydź się mówić – serce
Dla nich to nadmiar patosu
Nie wstydź się mówić – Polska
Jeśli to sens twego losu.
Nie wstydź się zgrzebnej wiary
Tak szarej, jak zgrzebna ziemia
To z niej wyrasta najgrubsza
Zielona gałąź istnienia.
Prowadzący
Sikorski nie zdobywał sobie autorytetu trzymaniem na dystans i przesadną dyscypliną, ale znowu właściwym obejściem się, bezpośredniością i dobrocią pozyskiwał z miejsca gorące serca żołnierskie. Dziś zabrakło nam tego wielkiego, szlachetnego, dobrego człowieka, prawego żołnierza i niezwykłego męża stanu. Zabrakło Go Polsce, zabrakło Narodom Sprzymierzonym. Dowódca padł w pierwszej linii walki nie doczekawszy się jej zwycięskiego końca. Lecz walka trwała dalej. Walczy armia, walczy cały naród. Miejsce tych, którzy giną zajmą inni, takie jest już twarde prawo życia. A Kraj nasz i naród żyć musi zostaje nam więc zwielokrotnić wysiłki, spotęgować pracę, by nadrobić choć w części stratę, którą Polska poniosła przez twoje, generale, odejście i przyspieszyć ziszczenie Twych marzeń, których celem zawsze jedno i to samo: powstanie całej, wolnej i demokratycznej Polski.
Recytator
Warto się dzisiaj zasłuchać
W wiatru granie
Bieg historii,
Pokoleń przemijanie
Dziś ojczyzny uczyć się trzeba
W pochyleniu nad kołyską dziecka
Żeby dzieci od zła uchronić
I nauczyć prawości serca.
Żeby słowo
„tak” i „nie”
nie znaczyło jednocześnie
Żeby szczęście
W posiadaniu
Nie zamknęło się boleśnie.
Żeby wolność
W „róbta co chceta”
Nie została zamieniona
To jesteśmy winni tym,
Którzy przyjdą po nas.
Prowadzący
Dzieje naszej ojczyzny to rzadko dni szczęśliwe i spokojne tak jak obecnie. Częściej życiu naszych rodaków towarzyszyła groza, lęk przed wrogim sąsiadem, niewola i walka o wolność.
Czym jest wolność wie ten, kto ją stracił, ten, kto przeżył niewolę.
Piosenka „Matko moja”
Opracowała: Krystyna Papierz
