Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Cechy muzyki romantycznej

 

Cechy i przedstawiciele muzyki romantycznej, kompozycje klasyczne i romantyczne umiejętność rozpoznawania epoki, w której utwór został skomponowany; dostrzeganie cech klasycznych i romantycznych w słuchanych utworach; doskonalenie gry na melodyce i metalofonie

Cechy muzyki romantycznej
uwaga : temat przeznaczony na dwie jednostki lekcyjne

Cele dydaktyczne :

poznawcze - cechy i przedstawiciele muzyki romantycznej, kompozycje klasyczne
i romantyczne
kształcące - umiejętność rozpoznawania epoki, w której utwór został skompono-
wany; dostrzeganie cech klasycznych i romantycznych w słuchanych
utworach; doskonalenie gry na melodyce i metalofonie

Cel wychowawczy : muzyka romantyczna odzwierciedleniem stanu ducha i uczuć
człowieka
Formy : percepcja muzyki, muzykowanie, śpiewanie
Metody : percepcyjna, odtwórcza, analityczna
Środki dydaktyczne : odtwarzacz CD, melodyka, metalofon, kartka z melodiami
przeznaczonymi do muzykowania

Tok lekcji :
1. Przywitanie klasy.
2. Wysłuchanie:
J. H a y d n - Andante z Symfonii G-dur Z uderzeniem w kotły.
Utwór ten należy do tzw. symfonii londyńskich. Występuje w nim wiele wątków zaczerpniętych ze źródeł ludowych. Część druga Andante posiada formę wariacji. Każda z poszczególnych czterech wariacji ma formę dwuczęściową. Pierwsza część tematu kończy się nagłym fortissimem wykonywanym przez kotły, stąd nazwa całego utworu Z uderzeniem w kotły. Najprawdopodobniej ten nagły i niespodziewany efekt wprowadził H a y d n po to, aby wyrwać Anglików ze spokojnego nastroju, w jaki ich uprzednio wprowadził. W Anglii do dzisiaj określana jest ta symfonia jako Niespodzianka.

L. v a n B e e t h o v e n - Adagio sostenuto z Sonaty fortepianowej cis-moll Księżycowej.
Utwór ten został zatytułowany przez B e e t h o v e n a jako Sonata na wzór fantazji. Kompozycja ta nie posiada schematu cyklu sonatowego, ponieważ składa się z trzech części: Adagio sostenuto, Allegretto, Presto agitato. Pierwsza część utrzymana jest w powolnym tempie i jest rodzajem śpiewanego preludium.

- po wysłuchaniu uczniowie starają się nakreślić różnice występujące w charakterze utworów
Słuchając symfonii H a y d n a dostrzega się spokój, urok prostoty osiągnięty wyrazistą rytmiką i jasno zarysowanymi liniami melodycznymi, ujętymi w symetryczną budowę i opartymi na przejrzystej harmonii. W kompozycji B e e t h o v e n a wyczuwalne jest głębsze, osobiste zaangażowanie kompozytora. Wraz z jego twórczością w muzyce dochodzi do głosu dążenie do wyrażania osobistych uczuć i doznań kompozytora. Muzyka klasyków odznacza się doskonałą równowagą formy i treści. Wyłamanie się B e e t h o v e n a z reguł obowiązujących w klasycyzmie zwiastowało nadejście nowego kierunku w dziejach muzyki. Dlatego też kompozytor ten uchodzi za prekursora romantyzmu.

3. Narodziny nowej epoki.
Romantyzm w muzyce podobnie jak i w innych dziedzinach sztuki wytworzył swoisty charakter, który pozwala odróżnić ją od muzyki czasów minionych i następnych. W 1815 roku powstały pieśni S c h u b e r t a . Data ta uznawana jest za początek romantyzmu.

4. Nowe treści, formy i środki wyrazu.
Silny emocjonalizm, liryzm, wyrażanie subiektywnych uczuć to główne cechy kompozycji romantycznych. Nowe podejście do spraw sztuki doprowadziło do kontrastów w muzyce tego okresu.
a) muzyka programowa i muzyka absolutna.
W minionych epokach komponowano utwory, w których dźwiękami starano się oddać głosy natury. Muzykę taką określano jako ilustracyjną. Romantycy rozwinęli tzw. muzykę programową, czyli taką, która wiąże się z określoną treścią literacką. Może to być przeżycie, nastrój, wątek fabularny. Treść jest sugerowana tytułem lub komentarzem załączonym do utworu. Przykładem może być Pieśń wiosenna M e n d e l s s o h n a, Marzenie S c h u m a n n a, Symfonia fantastyczna B e r l i o z a. Autor w Symfonii fantastycznej przedstawił swoje osobiste przeżycia. Przez wszystkie jej części przewija się melodia, która symbolizuje miłość artysty do ukochanej. Temat ten za każdym razem ukazuje się w różnych przetworzeniach. Tego rodzaju melodię określamy jako motyw przewodni. W muzyce programowej często widoczna jest tematyka fantastyczna, baśniowa, historyczna. Przykładem może być Król Olch S c h u b e r t a, lub muzyka M e n d e l s s o h n a do dramatu Sen nocy letniej.
Romantycy tworzyli także utwory, które nie sugerowały żadnej treści pozamuzycznej, ale wyzwalały skojarzenia, emocje. Tego rodzaju kompozycje zalicza się do tzw. muzyki absolutnej. Ich tytuły ograniczają się do nazwy formy muzycznej, oznaczenia tempa i sposobu wykonania oraz tonacji. Przykładem mogą być prawie wszystkie utwory C h o p i n a, koncerty skrzypcowe
P a g a n i n i e g o, Impromptus S c h u b e r t a .

- zaśpiewanie nazwami literowymi początkowego motywu Marzenia R. S c h u m a n n a; wykonanie melodii na melodyce

- wysłuchanie Allegra moderata z Symfonii h-moll Niedokończonej F. S c h u b e r t a
Symfonia ta została wykonana po raz pierwszy w 43 lata od jej napisania. Została nazwana Niedokończona, ponieważ odbiega od typowego schematu symfonii, gdyż składa się z dwóch części. Do dziś pozostaje tajemnicą przyczyna odstąpienia od tradycyjnego czteroczęściowego schematu. Z pewnością śmierć nie przerwała S c h u b e r t o w i komponowania utworu, ponieważ po napisaniu dwóch części miał przed sobą jeszcze 6 lat życia. Najbardziej prawdopodobne jest to, iż autor zaniechał tworzenia dalszych części uważając, że te dwie idealnie się dopełniają i nie ma potrzeby pisania następnych.
Pewnego dnia B r a h m s, rozpoczynając w Wiedniu próbę koncertu, zwrócił się do orkiestry: „Teraz moi panowie , zagramy S c h u b e r t a «Skończoną w h-moll.»,,.
- „Pan miał na myśli, Mistrzu , zapewne « Niedokończoną » S c h u b e r t a ,, - spytał koncertmistrz (....).
- „Niedokończoną” ? – gniewnie odpowiedział pytaniem B r a h m s. – Jeżeli wszystkie dzieła byłyby tak skończone jak to, wierzcie mi, żylibyśmy w prawdziwym raju muzycznym”.
Pierwsza część symfonii rozpoczyna się cichym unisonem wykonanym w niskim rejestrze przez wiolonczelę i kontrabasy. Następnie na tle tremola smyczków pojawia się pierwszy temat, który jest wyśpiewany unisono przez oboje i klarnety. Drugi temat ma charakter bardziej pogodny; melodia jego została zaczerpnięta z dawnej piosenki wiedeńskiej. Wykonują go wiolonczele na tle synkopowych akordów skrzypiec i klarnetów. Po obszernym przetworzeniu, które wykorzystało głównie motyw wstępu, powracają oba tematy w tonacjach równoległych. W kodzie zasadniczą rolę odgrywa również temat wstępu.

b) ludowość występująca w muzyce romantycznej
Kompozytorzy tego okresu często sięgali do twórczości ludowej swych narodów, czerpiąc
z niej treści legend oraz rytmy i motywy melodyczne. Przykładem tego mogą być mazurki
C h o p i n a, Rapsodie węgierskie L i s z t a .

c) wykształcenie nowych form
Niektóre formy, które uprawiali romantycy, były przejęte od klasyków. Zaliczają się do nich: sonata, symfonia, koncert, opera. Do gatunków, które sami wykształcili, należą:
- pieśń solowa z akompaniamentem fortepianu;
- miniatura instrumentalna ( głównie fortepianowa );
- poemat symfoniczny.

d ) nowe środki wyrazu stosowane w muzyce XIX wieku
Dla pogłębienia nastroju romantycy w swoich kompozycjach zaczęli szeroko stosować następujące środki wyrazu:

chromatyka – polegała na wzbogacaniu melodii podwyższeniami lub obniżeniami niektórych stopni gamy (np. Pieśni bez słów F. M e n d e l s s o h n a );
dysonansowa harmonia - potęgowała napięcie emocjonalne utworu ( Młoda zakonnica S c h u b e r t a );
barwna instrumentacja - polegała na odpowiednim doborze poszczególnych instrumentów i ich grup stosowanie do charakteru utworu ( w uwerturze do opery Wolny strzelec niskie dźwięki klarnetu i rogu na tle tremol wygrywanych przez smyczki oddają nastrój tajemniczości i grozy; w muzyce do dramatu Sen nocy letniej instrumenty smyczkowe wykonujące szybkie i delikatne figuracje malują korowód elfów ).


5. Rozwój kultury muzycznej społeczeństwa.
- domowe muzykowanie
Ulubionym instrumentem epoki romantycznej, który potrafił oddać nastrój zarówno w miniaturach jak i w formach większych oraz w akompaniamentach do pieśni solowych był fortepian. Stał się o nieocenionym instrumentem także w dziedzinie muzykowania domowego. Powstawały liczne transkrypcje i wyciągi fortepianowe z ulubionych oper, symfonii.

- wirtuozeria estradowa
Walory techniczne i artystyczne fortepianu ( możliwość biegłej gry, stosowanie zmian dynamicznych, śpiewność ) przyczyniły się do rozpowszechnienia tego instrumentu na salach koncertowych. Bardzo popularnym instrumentem estradowym były również skrzypce. Rozwój kultury muzycznej w społeczeństwie przyczynił się do odkrycia wielkich wykonawców. Rzesze melomanów, którzy korzystali z domowego muzykowania podziwiało znakomitą grę wirtuozów, którzy zazwyczaj wykonywali własne utwory i improwizacje. Należeli do nich między innymi: pianista F. L i s z t i skrzypek N. P a g a n i n i.

- rozwój instytucji muzycznych
Powszechność muzykowania przyczyniła się do powstawania instytucji muzycznych.
Powstawały orkiestry symfoniczne, masowo zaczęto produkować instrumenty muzyczne. Wzrosły wymagania kompozytorów i muzykalnej publiczności, która ceniła piękne brzmienie orkiestry.
Dlatego też poszukiwano dobrych instrumentów i biegłych instrumentalistów. Fabrykanci zostali zmuszeni do wprowadzenia ulepszeń w mechanizmie fortepianu i instrumentach dętych.

6. Główni kompozytorzy romantyczni i ich najpopularniejsze dzieła.
K a r o l M a r i a W e b e r - znakomity kompozytor i pianista, uważany za twórcę niemieckiej opery narodowej (Wolny Strzelec, Oberon).

F r a n c i s z e k S c h u b e r t - twórca około 630 pieśni solowych, miniatur (tańce - głównie walce, Impromtus, Moments musicaux), 8 symfonii.

R o b e r t S c h u m a n n - autor miniatur fortepianowych, 4 symfonii, Koncertu fortepianowego a–moll, Koncertu skrzypcowego d-moll, Koncertu wiolonczelowego a-moll,

F e l i k s M e n d e l s s o h n - B a r t h o l d y - twórca muzyki do dramatu S z e k s p i r a Sen nocy letniej, 5 symfonii, 3 koncertów, miniatur fortepianowych Pieśni bez słów; wielką zasługą kompozytora było odkrycie i opublikowanie niektórych rękopisów J. S. B a c h a ( pod jego dyrekcją odbyło się w 1829 roku w Berlinie pierwsze wykonanie Pasji według św. Mateusza).

H e k t o r B e r l i o z - francuski twórca muzyki programowej; autor Symfonii fantastycznej, legendy dramatycznej Potępienie Fausta na głos solowy, chóry i orkiestrę.

N i c c o l o P a g a n i n i - włoski wirtuoz skrzypiec; autor 24 kaprysów na skrzypce, dwóch koncertów skrzypcowych.

F r a n c i s z e k L i s z t - genialny węgierski pianista (nazywano go P a g a n i n i m
fortepianu) uważany za twórcę poematu symfonicznego; największą popularność zdobyły sobie: Koncert fortepianowy Es-dur, poemat symfoniczny Preludia, Rapsodie węgierskie na fortepian; zasłynął jako fenomenalny improwizator (potrafił na dowolny temat podany na koncercie przez publiczność zaimprowizować dłuższy utwór muzyczny w różnej formie).


7. Wysłuchanie trzeciej części Koncertu skrzypcowego h – moll N. P a g a n i n i e g o.
Ostatnia część koncertu, Andantino allegretto moderato, jest określana często jako Rondo z dzwonkiem. Została ona spopularyzowana przez F. L i s z t a w genialnej tranuskrypcji fortepianowej zatytułowanej La Campanella.

8. Wykonanie na metalofonie głównego motywu z transkrypcji fortepianowej dokonanej przez F. L i s z t a; zaśpiewanie melodii nazwami literowymi.

9. Podsumowanie tematu lekcji.

10. Pożegnanie klasy.

Opracowała:
mgr Małgorzata Obolewska
ZS w Łupawie

Jeżeli zauważyłeś jakieś nadużycia w prezentacji napisz o tym poniżej i wyślij je do nas:
INFORMACJE O PREZENTACJI

Ostatnią zmianę prezentacji wykonał: Szkolnictwo.pl.
IP autora: 83.21.195.174
Data utworzenia: 2008-09-01 21:41:01
Edycja: Edytuj prezentację.

HISTORIA PREZENTACJI

Szkolnictwo.pl (83.21.195.174) - Prezentacja (2008-09-01 21:41:01) - Edytuj prezentację.





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie