Podczas kilkuletniej pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo zauważyłam u nich duży problem z nieśmiałością. Bardzo pomocna w walce z nim
okazała się Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne.
Wśród metod terapeutycznych stosowanych w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo skuteczne okazały się: terapia zabawowa, metoda parateatralna, metoda socjoterapii, metoda wyzwalania aktywności M. i Ch. Knillów, Metoda Dobrego Startu oraz Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne. Wspólną cechą tych metod jest pobudzanie aktywności twórczej dzieci.
Metoda Weroniki Sherborne jest metodą niewerbalną i uaktywniającą język ciała i ruchu. Posługiwanie się ruchem rozwijającym świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni i działania w niej, a także umiejętność i potrzeba dzielenia jej z innymi ludźmi, prowadzi do nawiązania z nimi bliskiego kontaktu.
Metoda ta dobrze służy w pracy z dziećmi z różnymi zaburzeniami w rozwoju oraz różnorodnymi potrzebami edukacyjnymi:
- upośledzonymi umysłowo
- autystycznymi
- z wczesnym porażeniem dziecięcym
- z zaburzeniami emocjonalnymi i zaburzeniami zachowania
- z niekorzystnych środowisk wychowawczych
- głuchych i niewidomych.
Weronika Sherborne włączyła do swojej metody ćwiczenia przydatne do wyrównania wielu zaburzeń rozwoju psychoruchowego u dzieci, a zwłaszcza u tych, u których problemy dotyczą adaptacji do otoczenia i współistnieją z rozwojem w rozwoju psychicznym.
Grupy ćwiczeń wspomagających rozwój dziecka, zawarte w metodzie Weroniki Sherborne, to: ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała, ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa, ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą oraz ćwiczenia twórcze.
W pierwszej z wymienionych grup ćwiczeń można wymienić ćwiczenia:
- służące wyczuwaniu własnego ciała – leżenie na plecach, na brzuchu, ślizganie się w kółko na brzuchu na plecach, kręcenie się w kółko na pośladkach, czołganie się
- służące wyczuwaniu nóg i rąk – podciąganie kolan do siadu skulonego, pchanie kolan do siadu prostego, maszerowanie i bieganie, podnoszenie wysoko kolan, chodzenie na sztywnych nogach, na "gumowych" nogach
- służące wyczuwaniu nóg – dotykanie palcami stóp podłogi, uderzanie piętami o podłogę, uderzanie całą stopą o podłogę
- służące wyczuwaniu łokci – dotykanie łokciami kolan, dotykanie łokciami kolan naprzemiennie
- służące wyczuwaniu twarzy – wytrzeszczanie i mrużenie oczu, robienie zabawnych min
- służące wyczuwaniu własnego ciała – leżenie na plecach, turlanie, leżenie z rękami wzdłuż ciała (napinanie i rozluźnianie mięśni).
Do ćwiczeń pomagających zdobyć pewność siebie i wzmacniać poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu należą:
- ćwiczenie indywidualne – leżenie na plecach lub brzuchu (mięśnie rozluźnione), odprężenie jako odpoczynek po trudach ćwiczeń, odprężenie po napięciach wewnętrznych
- ćwiczenia w parach – jedna osoba robi mostek (pozycja na czworakach), a druga obchodzi ją na czworakach, przechodzi pod, przez, nad i dookoła
- ćwiczenia w grupach – grupa tworzy "tunel", reszta czołga się pod tunelem na plecach i brzuchu.
Kontakt z grupą i współpraca z partnerem i grupą ułatwiają ćwiczenia:
- ćwiczenia "z" w parach (partner aktywny i partner bierny):
- w pozycji leżącej należy pchać partnera plecami, starając się pokonać jego opór, a następnie zmiana ról
- ciągnięcie za kostki leżącego na plecach lub brzuchu
- kołysanie (pozycja siedząca, tworzenie "fotelika" dla ćwiczącego pasywnie, obejmowanie go i łagodne kołysanie
- prowadzenie "niewidomego" – ćwiczący zamyka oczy i jest oprowadzany
- ćwiczenia "przeciwko" w parach:
- "skała" – ćwiczący staje w rozkroku podparty lub siedzi mocno podparty o podłoże, współćwiczący próbuje przesuwać "skałę", pchając w różnych kierunkach
- "worek" – to samo ćwiczenie ze współćwiczącym leżącym na plecach lub brzuchu, a także próba przewrócenie współćwiczącego na drugą stronę
- "paczka" – dziecko zwija się w kłębek, a współćwiczący usiłuje "rozwiązać" paczkę, ciągnąc go za ręce i nogi
- ćwiczenia "razem" w parach (obydwaj partnerzy aktywni)
- partnerzy siedzą złączeni plecami, po czym wstają nie odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby obydwaj powstali
- kołysanie się – partnerzy siedzą przodem do siebie z lekko zgiętymi nogami, trzymając się za ręce lub przeguby, na zmianę kładąc się na plecach i przeciągając się nawzajem
- ćwiczenia "razem" w grupie (trzy lub więcej osób)
- ćwiczenia skoczne – dwóch współćwiczących wspomaga osobę skaczącą, trzymając ją za dłonie i łokcie
- huśtanie – dwóch współćwiczących huśta trzeciego, trzymając go za kostki i nadgarstek
Wprowadzając ćwiczenia twórcze warto zachęcić dzieci do zaproponowania grupie własnych ćwiczeń, rozwijających wszystkie aspekty ruchu, tańce.
Zastosowanie wszystkich wymienionych ćwiczeń wymaga odpowiedniego podejścia, należy zacząć od ćwiczeń z jednym partnerem, potem z całą grupą. Należy też pamiętać o dobieraniu odpowiednich ćwiczeń dla poszczególnych dzieci, trzeba uwzględnić ich osobowość i indywidualne predyspozycje. Ważne jest też zbudowanie atmosfery bezpieczeństwa przed przystąpieniem do ćwiczeń, aby dzieci swobodne i odprężone mogły je wykonywać, traktując je przede wszystkim jako zabawę.
Systematyczne stosowanie ćwiczeń z czasem daje bardzo korzystne efekty; dzieci otwierają się, podczas zajęć są zaangażowanie, dokładnie wykonują ćwiczenia, gdyż dają im one dużo radości. Ostatecznie taka praca z dziećmi daje efekt w postaci większej pewności siebie dzieci, które łatwiej nawiązują kontakty z otoczeniem, gdyż stają się pewniejsze siebie, zaczynają wierzyć w swoje możliwości, tym samym stają się miej nieśmiałe.
Sądzę, że podane tu, przykładowe ćwiczenia równie dobrze można wykorzystać także z dziećmie bez deficytów w postaci upośledzenia umysłowego; mogą je wykrzystać w swej pracy nauczyciele - wychowawcy pragnący wesprzeć dzieci nieśmiałe, zahamowane, mające problemy emocjonalne lub zaburzone relacje społeczne w grupie.
Wykorzystana literatura
M. Bogdanowicz, B.Kisiel, M. Przasnyska, "Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka", Warszawa 1996.
B. Kaja, "Zarys terapii dziecka", Bydgoszcz 1998.
Opracowała
Danuta Gruszczyńska |
