Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Agresja wśród małych dzieci – jak sobie z tym radzić ?

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 5996 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Artykuł wyjaśnia czym jest agresja , jakie są jej przyczyny ,podpowiada sposoby radzenia sobie z różnymi formami agresji wśród dzieci. Coraz częściej jako nauczyciel – wychowawca spotykam się z przejawami agresji wśród małych dzieci. Niepokoi mnie, że zjawisko to nasila się z roku na rok, a my dorośli nie zawsze wiemy jak sobie z tym radzić.

AGRESJA WŚRÓD MAŁYCH DZIECI – jak sobie z tym radzić ?


Coraz częściej jako nauczyciel – wychowawca spotykam się z przejawami agresji wśród małych dzieci. Niepokoi mnie, że zjawisko to nasila się z roku na rok, a my dorośli nie zawsze wiemy jak sobie z tym radzić.

Czym jest agresja i jakie są jej źródła?

Agresja to zachowanie zwócone przeciw innym osobom (równiez przeciw sobie samemu) i przedmiotom oraz dzialanie na ich szkodę.

Zbigniew Skorny twierdzi, że „agresja jest aspołecznym zachowaniem się wynikającym z wrogich tendencji i chęci szkodzenia innym lub niszczenia”.
Jeno Ranschburg twierdzi, że agresja to każde zamierzone działanie - w formie otwartej lub symbolicznej- mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty lub bólu.
Te, i wiele innych definicji agresji pokrywają się z obiegowym rozumieniem tego pojęcia. Jedna osoba swoim zachowaniem wyrządza szkodę innej osobie, czy to w formie fizycznej czy słownej.
Agresja może bowiem mieć charakter fizyczny lub słowny.
Agresja fizyczna przejawia się w formie uderzeń, potrąceń, kopania, podstawiania nogi, przedrzeźniania, przestraszenia, drażnienia, bójki. Mogą to być też uszkodzenia lub niszczenie przedmiotów, dewastacja przyrody.
Agresja słowna wyraża się w słownym zastraszaniu, grożeniu, poniżaniu osoby atakowanej. Inną formą agresji jest też rozpowszechnianie o danej osobie nieprawdziwych informacji. Wśród małych dzieci często spotykam się z werbalnym odbieraniem lub ograniczaniem swobody danej osobie np. zakaz udziału w niektórych pracach czy zabawach.
Ta forma agresji jest najboleśniej odbierana przez osobę atakowaną, bo dotyka jej godności, narażając na upokorzenie i ośmieszenie.

Jakie są przyczyny powstawania agresji ?

Jest wiele teorii wyjaśniających powstawanie agresji.
Jedna z nich tłumaczy powstawanie zachowań agresywnych jako wyniku frustracji. Frustracja powstaje, gdy dziecko ( lub człowiek dorosły) ma trudności z zaspokojeniem swoich potrzeb (fizycznych i psychicznych) i oczekiwań.
Brak poczucia bezpieczeństwa, akceptacji, sukcesu, nie zaspokojenie
potrzeby samodzielności, aktywności, brak bliskich kontaktów z członkami rodziny i rówieśnikami mogą wywoływać agresję.
Bardzo duży wpływ na powstawanie frustracji mają niewłaściwe postawy wychowawcze rodziny i szkoły.
Niewłaściwe postawy rodzicielskie to:
- odrzucenie; dziecko czuje się niepotrzebne, co rodzi w nim chęć zwrócenia na siebie uwagi złym zachowaniem.
- unikanie kontaktu z dzieckiem; brak akceptacji rodzi agresję, dziecko staje się nieufne, często popada w konflikty w szkole, bo tu także czuje się niepotrzebne.
- nadmierne ochranianie; wszyscy starają się zaspokajać potrzeby dziecka, jego potrzeby są ważniejsze od potrzeb innych osób; takie postępowanie prowadzi do opóźnienia dojrzałości emocjonalnej i społecznej dziecka, w zetknięciu ze szkołą dziecko może mieć postawę roszczeniową, a nie zaspokojenie jego oczekiwań rodzi frustrację.
- stawianie nadmiernych wymagań i nieliczenie się z możliwościami dziecka wywołuje brak wiary we własne siły, łatwość dekoncentracji.
Na powstawanie frustracji ma też wpływ sytuacja szkolna dziecka, a szczególnie rodzaj kontaktów społecznych z rówieśnikami, postawy nauczycieli wobec dziecka i kłopoty w nauce.
W szkole dziecko nawiązuje kontakty społeczne z rówieśnikami( ale również z osobami dorosłymi). Ich jakość wpływa na popularność dziecka w grupie i na to jak jest przez nią odbierane, a to wpływa na jego potrzebę akceptacji i sukcesu. Zbigniew Skorny wyróżnia jednostki akceptowane, odrzucone i izolowane. Status dziecka w grupie często zależy jego sytuacji rodzinnej, postawy wobec agresora(tchórzliwy, odważny, obojętny),ale także od stosunku do niego nauczycieli.
Bardzo często postawa nauczycieli wobec dziecka lub styl pracy z uczniami wpływa na nieprawidłowe postawy zachowania uczniów. Częste upomnienia, wytykanie braków, stawianie za wzór wzorowo zachowujących się kolegów wywołują hamowanie potrzeby uznania społecznego. Niewłaściwy styl pracy z uczniami ( np. styl autokratyczny), narzucanie im swojego zdania, nie dopuszczanie do sprzeciwu czy wyrażania przez uczniów swojego zdania prowadzi do wytworzenia między nauczycielem a jego wychowankami atmosfery wrogości i podejrzliwości, co zwiększa ryzyko wystąpienia zachowań agresywnych.
Jeszcze jedną z przyczyn frustracji są kłopoty w nauce. Uczeń ma poczucie klęski, wytwarza się niska samoocena. Niezaspokojenie potrzeby uznania i sukcesu wyzwala agresję.

Agresywne zachowanie może być wynikiem modelowania. Dziecko obserwując zachowania agresywne w otoczeniu uczy się tych zachowań, bardzo często identyfikuje się z modelem zachowań agresywnych. Wzorcem zachowań agresywnych mogą być rodzice, inne osoby dorosłe, rówieśnicy, bohaterowie książek, filmów, gier komputerowych. Im bardziej model agresji budzi w dziecku uznanie czy podziw tym łatwiej identyfikuje się ono z nim i przejmuje jego zachowanie agresywne.

Spotykamy się też z agresją instrumentalną, gdzie agresja jest narzędziem do osiągnięcia celu lub wykonania zadania. Uleganie groźbom dziecka sprzyja utrwaleniu takich zachowań. Tolerowanie takiej postawy wytwarza w dziecku poczucie bezkarności.

Jak sobie radzić z agresją wśród dzieci?

Zachowania agresywne spotykają się z negatywną oceną społeczną. Najczęstszym sposobem radzenia sobie z agresją jest karanie za złe zachowanie.
Ta metoda ma swoich przeciwników i zwolenników .
Ci pierwsi twierdzą, że karanie za agresywne zachowania jest metodą nieskuteczną, może jedynie utrwalać agresję. Szczególnie, gdy będzie to kara fizyczna, która sama w sobie jest agresją. W ten sposób nie eliminujemy agresji. W podobnej sytuacji może ona ulec stłumieniu. Nie będzie widoczna na zewnątrz, ale będzie przejawiać się w postaci wrogich myśli, wyobrażeń skierowanych na obiekt agresji. Takie długotrwałe tłumienie agresji często prowadzi do przemieszczania agresji. Wtedy zachowanie agresywne nie wystąpi wobec osoby karzącej lub sytuacji, gdy istnieje groźba kary. Nastąpi tu przeniesienie agresji na inne osoby lub sytuacje, w których nie ma zagrożenia ukaraniem.
Zwolennicy stosowania kary za zachowania agresywne są zdania, że karanie może być skuteczną formą walki z agresją jeśli zostaną spełnione pewne warunki.
Przede wszystkim nie należy karać fizycznie, bo jest to wzór zachowania agresywnego. Nie należy wymierzać kary w złości czy zdenerwowaniu. Karanie powinno opierać się na tzw. karaniu psychologicznym. W takim przypadku wychowawca okazuje uczniowi, że jego zachowanie sprawiło mu przykrość. Uświadamia mu skutki złego zachowania. Karę słowną łączy z perswazją i tłumaczeniem, wyjaśnia za co i dlaczego uczeń został ukarany. Kara psychologiczna wymaga od wychowawcy, czy innej osoby dorosłej opanowania własnych emocji.
Bardzo ważnym warunkiem skuteczności kary jest stosunek osoby karanej do karzącego oraz częstotliwość karania.
Karanie będzie miało sens, jeśli osoba karząca jest akceptowana przez karanego. Wtedy poczucie winy skłania do zmiany zachowania. Inaczej kara jest traktowana jako akt agresji i pobudza do dalszych zachowań agresywnych.
Jeśli więc nie jesteśmy dla ucznia autorytetem lepiej zrezygnować z karania lub zaaranżować taką sytuację, w której kara nie będzie pochodziła bezpośrednio od nas, a od obiektu , z którym karany się liczy.
Częstotliwość karania to także ważny warunek skuteczności karania. Jeśli uczeń będzie stykał się tylko z karaniem bez równoczesnego nagradzania za zachowania pożądane, to kara przestaje mieć znaczenie wychowawcze i także zaczyna być traktowana jako akt agresji.
Te poglądy są mi bliskie. Uważam, że dziecko powinno uczyć się odpowiedzialności za to co robi, a więc ponosić konsekwencje za swoje złe zachowanie. Nie mniej zgadzam się z poglądem, że w walce z agresją niezbędne są działania, które pomogą nam zrozumieć mechanizmy i przyczyny powstawania zachowań agresywnych. Znając przyczynę łatwiej jest podjąć działania profilaktyczne.
Jeśli więc przyczyną agresji jest frustracja, to trzeba ją usunąć, zaspokajając potrzeby dziecka. Łatwe do wnioskowania, niestety często trudne w realizacji, szczególnie kiedy dotyczy sytuacji rodzinnej ucznia. Można chociaż spróbować rozważyć możliwości zaspokojenia zablokowanych potrzeb lub szukać sposobu zastępczego ich odblokowania. Wychowawca powinien być tutaj osobą wspierającą, starającą się pomóc.
Jeśli agresja dziecka jest wywołana przez modelowanie, to najlepszym rozwiązanie jest izolowanie dziecka od modelu. Jest to możliwe przez dodatkowe zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne, dłuższy pobyt w świetlicy szkolnej czy środowiskowej, kontakty z rówieśnikami nie przejawiającymi takich zachowań. W przypadku identyfikacji z bohaterami książek, filmów czy gier komputerowych należy ograniczyć lub wręcz zakazać kontaktu z takimi środkami medialnymi, które przedstawiają sceny agresji. Równocześnie należy rozbudzać zainteresowanie dzieci takimi książkami, filmami, grami, które ukazują pozytywne modele zachowań.
Jeśli agresja wywołana jest przez postawy rodzicielskie, to konieczna jest tu współpraca z innymi instytucjami, które mogą pomóc w uzdrowieniu atmosfery domowej ucznia. Pomocne będą tu zajęcia terapeutyczne, pozwalające uczniowi zrozumieć sytuację w jakiej się znalazł.
Jedynym sposobem zapobiegawczym agresji instrumentalnej jest wykazanie jej nieskuteczności.

Podsumowując powyższe rozważania nasuwają mi się pewne wnioski.
Wśród działań zwalczających agresję niezbędne są te, które pomogą nam zrozumieć przyczyny takich zachowań.
Przy stosowaniu kary należy pamiętać o tym co warunkuje skuteczność karania.
Nauczyciel powinien być wyrozumiały i indywidualnie traktować każdy przypadek, okazywać życzliwość i zaufanie, umieć zapanować nad własnymi emocjami i kierować się rozsądkiem.


W swojej pracy z dziećmi stosuję elementy programu profilaktycznego „Spójrz inaczej”, który zainspirował mnie do poszukiwań i własnych pomysłów. Mam nadzieję, że ucząc dzieci poznawania siebie, swoich uczuć, zalet i wad, uczę również poznawania uczuć innych ludzi. Wskazując pozytywne i negatywne skutki zachowania dzieci wobec innych osób, uczę rozumienia innych i próbuję im uświadomić mechanizmy powstawania konfliktu oraz wskazuję sposoby jego kompromisowego rozwiązania. Jest to praca żmudna i długotrwała. Jednak konsekwentne działania, szczególnie jeśli są poparte współpracą z domem, mogą przynieść oczekiwane rezultaty. Przemoc zawsze wymaga dlugotrwalej terapii dwóch stron- ofiary i agresora. 

Przygotowala: Anna Bialek

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie