www.szkolnictwo.pl

I.        ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE

Opracowany przeze mnie program przeznaczony jest dla uczniów klasy „0”. Głównym założeniem programu jest czuwanie nad prawidłowym rozwojem mowy oraz podnoszenie poziomu sprawności językowej. Program realizowany będzie z całą grupą, raz w tygodniu w czasie 30 – 45 minut. Założeniem jest, aby zajęcia miały charakter zabawowy i nastawione były na integrację zespołu i umiejętność współpracy w grupie. Jest przewidziany dla wszystkich uczniów, uwzględnia także specjalne potrzeby edukacyjne niektórych dzieci w zakresie korygowania zaburzonych funkcji percepcyjnych, głównie słuchowych. Program nie zastępuje właściwej terapii logopedycznej dzieciom, które nie osiągnęły normy językowej. Realizowane ćwiczenia będą jednak stymulowały ich umiejętności językowe i rozwijały niezbędne dla jej poprawnego funkcjonowania aspekty. Ćwiczenia lub elementy ćwiczeń mogą być wykorzystywane przez nauczycieli kształcenia zintegrowanego, podczas zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyj­nych, logopedycznych, gimnastyki korekcyjnej. Istotnym elementem programu jest ścisła współpraca z rodzicami, nauczycielami i innymi osobami wspierającymi.
Praca z dziećmi w oparciu o program pozwoli ocenić efektywność oddziaływań i dokonać ewaluacji.

II.     CELE PROGRAMU

CELE OGÓLNE:
–      stymulowanie prawidłowego rozwoju mowy,
–      kształtowanie prawidłowej wymowy i umiejętności porozumiewania się,
–      wspomaganie rozwoju dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, w tym wymowy,
–      włączanie rodziców i nauczycieli do świadomej współpracy nad rozwojem mowy i kształtowaniem prawidłowej wymowy,
–      promowanie w środowisku lokalnym działań profilaktycznych w zakresie wczesnej diagnozy i opieki logopedycznej.


CELE OPERACYJNE:
W wyniku realizowanego programu
dzieci powinny:
–      osiągnąć sukces terapeutyczny w postaci poprawy stanu mowy lub wymowy,
–      poszerzyć możliwości artykulacyjne i fonacyjne,
–      wzbogacić zasób słownictwa czynnego i biernego,
–      umieć wypowiadać się poprawnie pod względem gramatycznym i stylistycznym,
–      prawidłowo dokonywać analizy i syntezy słuchowej,
–      wykazywać zainteresowanie słowem mówionym, śpiewanym, czytanym i pisanym,
–      umieć ćwiczyć samodzielnie oraz współdziałać w grupie,
–      umieć koncentrować uwagę na ćwiczeniach i zabawach,
–      wzmocnić poczucie własnej wartości i umieć pokonywać trudności.

III.   MATERIAŁ DO REALIZACJI

1. Ćwiczenia oddechowe
–      zabawy i ćwiczenia oddechowe,
        •       wciąganie i wydmuchiwanie powietrza,
        •       nadymanie buzi i przepychanie powietrza w zamkniętej buzi,
        •       dmuchanie na wiatraczek, płomień świecy, na skrawek papieru,
        •       nadmuchiwanie balonika,
        •       zdmuchiwanie lekkich przedmiotów z powierzchni stołu,
        •       dmuchanie na przedmiot unoszący się, zawieszony bądź opadający (kartki, piórka itp.),
        •       wdech z unoszeniem ramion do góry, wydech z opadaniem ramion w dół.
–      ćwiczenia wydłużające fazę wydechową,
        •       puszczanie baniek mydlanych,
        •       dmuchanie na świecę przez słomkę,
        •       wyścigi papierowych żaglówek,
        •       przesuwanie powietrzem wydmuchiwanym przez rurkę piórek, wacików, papierków.
–      ćwiczenia oddechowe brzuszno-przeponowe,
        •       naśladowanie śmiechu różnych osób,
        •       ćwiczenia łączące oddech z ruchami rąk, nóg, tułowia,
        •       ćwiczenia łączące wydech z wymową pojedynczych głosek.
–      ćwiczenia oddechowe ułatwiające przejście do mowy spontanicznej.
        •       zabawy ze śpiewem,
        •       wyliczanki,
        •       krótkie wierszyki, rymowanki.

2. Ćwiczenia fonacyjne (głosowe)
–      ćwiczenia prawidłowego nastawienia głosu i napięcia mięśni krtani,
        •       mruczenie przy zamkniętych ustach,
        •       mruczenie na ustach – wybrzmiewanie spółgłoski połączonej z samogłoską.
–      ćwiczenia modulowania siły głosu,
        •       ćwiczenia w utrzymywaniu jednostajnego, równego, monotonnego dźwięku opartego na jednej samogłosce,
        •       śpiewanie samogłosek i dających się przedłużyć spółgłosek.

3. Ćwiczenia rytmizujące (logorytmiczne)
–      ćwiczenia techniki ruchu,
        •       ćwiczenia kształtujące umiejętność wykonywania ruchów lokomocyjnych (chodu i biegu),
        •       ćwiczenia kształtujące umiejętność wykonywania podskoków,
        •       ćwiczenia napinania i rozluźniania mięśni.
–      ćwiczenia metrorytmiczne,
        •       ćwiczenia w opanowaniu akcentu rytmicznego,
        •       ćwiczenia w odtwarzaniu rytmu z wzorów graficznych,
        •       ćwiczenia w przetwarzaniu rytmu na wzór graficzny.
–      ćwiczenia łączenia tekstu z elementami ruchowymi i rytmicznymi,
        •       ćwiczenia w wymawianiu np. imion z akcentem ruchowym,
        •       inscenizacje treści piosenek,

4. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów artykulacyjnych.
–      ogólnorozwojowe ćwiczenia ruchowe,
        •       ćwiczenia motoryki dużej,
        •       gry i zabawy ruchowe,
–      ćwiczenia żuchwy,
        •       opuszczanie i podnoszenie szczęki dolnej,
        •       przesuwanie szczęki dolnej w prawo i w lewo,
        •       wysuwanie szczęki dolnej do przodu i cofanie jej,
        •       żucie,
–      ćwiczenia warg,
        •       leciutki masaż warg,
        •       oklepywanie warg palcami,
        •       ściąganie ust w dzióbek,
        •       rozchylanie ust w kierunku kącików (szeroki uśmiech),
        •       rozchylanie i składanie warg do uśmiechu,
        •       zaciskanie warg,
        •       nakładanie wargi dolnej na górną i górnej na dolną,
        •       zaokrąglanie i spłaszczanie warg przy zwartych szczękach,
        •       cmokanie.
–      ćwiczenia policzków,
        •       nadymanie policzków,
        •       nadymanie policzków na zmianę lewego i prawego.
–      ćwiczenia języka,
        •       wysuwanie języka na zewnątrz i cofanie w głąb przy bardzo szeroko otwartej jamie ustnej,
        •       oblizywanie wargi dolnej i górnej,
        •       dotykanie czubkiem języka górnych i dolnych zębów przy maksymalnym opuszczeniu szczęki dolnej,
        •       szerokie rozkładanie języka,
        •       głaskanie podniebienia językiem,
        •       dotykanie czubkiem języka różnych miejsc w jamie ustnej
–      ćwiczenia podniebienia miękkiego,
        •       ziewanie przy nisko opuszczonej szczęce,
        •       naśladowanie odgłosów gęsi – gęganie,
        •       chrapanie na wdechu i wydechu,
        •       kaszlanie przy wysuniętym na zewnątrz jamy ustnej języku.
–      ćwiczenia wzmacniające pierścień zwierający gardło,
        •       dmuchanie przy zakrytym nosie,
        •       ziewanie,
        •       masaż podbródka,
        •       opadanie szczęki dolnej i szybkie jej unoszenie,
        •       kasłanie przy wysuniętym języku,
        •       połykanie płynów przy zakrytym nosie,
        •       chrapanie
–      ćwiczenia prawidłowego połykania.
        •       unoszenie języka za górne, przednie zęby,
        •       dotykanie wskazanego miejsca palcem, metalową szpatułką, językiem,
        •       ćwiczenia ze śpiewem sylab typu la-la-la, lo-lo-lo,
        •       połykanie śliny przy zamkniętych zębach, szerokim uśmiechu (język trzymany przez cały czas za górnymi zębami),


5. Ćwiczenia artykulacyjne
–       wymowa głosek w izolacji, sylabie, wyrazie, zdaniu,
–       wymowa głosek o cechach opozycyjnych,
–       wymowa głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych,
–       automatyzacja głosek.


6. Ćwiczenia percepcji i pamięci słuchowej oraz koordynacji słuchowo-ruchowej.
–      ćwiczenia wrażliwości słuchowej,
        •       ćwiczenia bazujące na dźwiękach naturalnych,
        •       ćwiczenia bazujące na dźwiękach wywoływanych celowo,
–      ćwiczenie spostrzegawczości słuchowej oraz koordynacji słuchowo-ruchowej
        •       wysłuchiwanie i różnicowanie powtarzających się dźwięków tworzących proste układy rytmiczne,
        •       układanie i tworzenie szeregów rytmicznych,
        •       odtworzenie rytmu ilustrowanego układem przestrzennym,
–      ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej,
        •       wyodrębnianie zdań w mowie,
        •       wyodrębnianie wyrazów w zdaniu,
        •       wyodrębnianie sylab w wyrazach,
        •       wyodrębnianie głosek w wyrazach,
–      ćwiczenia pamięci słuchowej i słownej,
        •       nauka na pamięć wierszyków i rymowanek,
        •       powtarzanie ciągów dźwiękowych słownych,
–      ćwiczenia słuchu fonetycznego,
        •       ćwiczenia z zakresu różnicowania czasu trwania dźwięków mowy,
        •       ćwiczenia tempa wypowiedzi,
        •       ćwiczenia akcentu wypowiedzi,
        •       ćwiczenia intonacji wypowiedzi.


7. Ćwiczenia rozwijające mowę i myślenie
–      ćwiczenia rozwijające i wzbogacające słownik dziecka,
        •       rozszerzanie pojęć ogólnych,
        •       rozwijanie wypowiedzi przez stosowanie przymiotników,
        •       łączenie przedmiotów, ilustracji mających cechy przeciwstawne,
        •       wzbogacanie mowy wyrazami wyrażającymi stosunek między przedmiotami, czynnościami, cechami,
–      ćwiczenia samodzielnego wypowiadania się,
        •       zabawa w kończenie zdań, np. „Gdybym był czarodziejem, to...”,
        •       prowokowanie samorzutnych wypowiedzi dziecka w różnych sytuacjach życiowych,
        •       opowiadanie treści obrazków, określanie zdarzeń przedstawionych na ilustracji.
–      ćwiczenia i zabawy rozwijające logiczne myślenie,
        •       ćwiczenia doskonalące umiejętność łączenia przyczyny ze skutkiem,
        •       ćwiczenia w rozwijaniu umiejętności rozumienia poleceń, zadań słownych, stawianych dziecku do wykonania.
–      ćwiczenia i zabawy doskonalące wypowiedź pod względem gramatycznym,
        •       ćwiczenia fleksyjne (zabawy „Czego tu brakuje?...”),
        •       ćwiczenia wzbogacające mowę w określenia dotyczące stosunków między przedmiotami i czynnościami.
–      ćwiczenia i zabawy słowne wdrażające stosowania prawidłowych konstrukcji składniowych,
        •       zabawy w pytania i odpowiedzi,
        •       zabawy tematyczne,
        •       zabawy telefoniczne,
        •       zabawy w teatrzyki.


PSYCHOTERAPIA
–      relaks,
–      trening autogenny.
–      muzykoterapia


WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI
–      zapoznanie z tematyką i harmonogramem zajęć,
–      zapoznanie ze sposobem wykonywania ćwiczeń,
–      udział rodziców w zajęciach otwartych,
–      spotkania warsztatowo- szkoleniowe,


KONTAKTY Z OSOBAMI WSPÓŁDZIAŁAJĄCYMI
–      rozmowy z nauczycielami,
–      współpraca z pedagogiem,
–      kontakty z poradnią psychologiczno-pedagogiczną,
–      kontakty ze specjalistami służby zdrowia.


INTEGROWANIE Z GRUPĄ RÓWIEŚNICZĄ
–      wzmacnianie poczucia własnej wartości,
–      zabawy integracyjne


IV.   PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW


METODY:
–      wspierające rozwój dziecka,
–      stymulujące rozwój dziecka,
–      aktywizujące,
–      kompensacyjne,
–      korygujące,
–      usprawniające,
–      słowne: instrukcja, objaśnienie, rozmowa,
–      percepcyjne: obserwacja, pokaz,
–      czynne: samodzielnych doświadczeń, zadań do wykonania,
–      twórcze


ELEMENTY METOD:
–      Metoda Weroniki Sherbourne,
–      Metoda Dobrego Startu,
–      Metoda Kinezjologii Edukacyjnej,
–      Metoda Psychostymulacji,
–      Metoda Pedagogiki Zabawy.


V.      EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ


Podczas realizacji programu zakładam systematyczną ewaluację osiągnięć i umiejętności poprzez:
–      systematyczną obserwację uczniów i zapisywanie spostrzeżeń na karcie obserwacyjnej,
–      rozmowy z nauczycielami uczącymi,
–      rozmowy z rodzicami,
–      analizę karty pracy uczniów.
W celu oceny przydatności i efektów realizowanego programu pod koniec roku szkolnego przeprowadzone zostaną:
–      ankieta dla rodziców,
–      wywiad z nauczycielami uczącymi.