www.szkolnictwo.pl

Test sprawdzający z chemii z działu: budowa atomu i wiązania chemiczne jest pomocnym narzędziem do zbadania osiągnięć uczniów klas pierwszych z w/w działu. Zawiera różne rodzaje zadań na wzór zadań w arkuszach maturalnych. Kartoteka testu zawiera wyszczególnione czynności ucznia powiązane z numerem zadań, poziomami wymagań i kategorią celów. Test można wykorzystać podczas sprawdzianu w klasach pierwszych liceum i technikum, jako powtórkę przed sprawdzianem lub przed egzaminem maturalnym. Jest przeznaczony jako pomoc zarówno dla nauczycieli jak i dla uczniów.

Anna Grych - nauczyciel chemii i technologii informacyjnej w ZSTiO im.S.Żeromskiego w Częstochowie

Informacja do zadań 1-7 Dany jest pierwiastek .
 
Zadanie 1 . (1 pkt) Uzupełnij poniższą tabelkę.

pierwiastek	Liczba atomowa Z	Liczba masowa A	Liczba protonów	Liczba elektronów	Liczba neutronów	Liczba nukleonów
As

Zadanie 2 . (1 pkt) Określ położenie arsenu w układzie okresowym łącząc symbol pierwiastka z miejscem w układzie okresowym (kolumna 2).
 

Kolumna 1	Kolumna 2
	Okres 3, grupa 16
As	Okres 4, grupa 17
	Okres 4, grupa 15
	Okres 3, grupa 14
	Okres 4, grupa 2

Zadanie 3 . ( 4 pkt) Rozpisz konfiguracje elektronowe dla atomu arsenu czterema sposobami:
a) powłokowym,
b) orbitalowym,
c) klatkowym,
d) skróconym ( z konfiguracją gazu szlachetnego).
a)…………………………………………………………………………………………….
b)…………………………………………………………………………………………….
c)…………………………………………………………………………………………….
d)…………………………………………………………………………………………….

Zadanie 4 . (2 pkt) Uzupełnij tabelkę dotyczącą atomu arsenu:
 

Symbol powłoki walencyjnej
Orbitale walencyjne
Liczba elektronów walencyjnych
Liczba elektronów niesparowanych

Zadanie 5 . (1 pkt) Jaki jon powstaje z atomu arsenu ?
Napisz jego symbol i nazwę. …………………………………………………………………… ……………………………………………………………………

Zadanie 6. (1 pkt) Określ liczbę protonów, elektronów i neutronów dla jonu arsenu. Zaznacz właściwą odpowiedź.

	Liczba protonów	Liczba neutronów	Liczba elektronów
A	75	33	33
B	33	42	33
C	33	42	36
D	36	42	30

Zadanie 7 . ( 2 pkt) Wypełnij tabelkę dotyczącą konfiguracji jonu arsenu.

Jon arsenu	Konfiguracja elektronowa sposobem orbitalowym	Symbol gazu szlachetnego

Zadanie 8.
(2 pkt) Podkreśl izotopy w podanej grupie. Uzasadnij odpowiedź. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….
 
Zadanie 9. (3 pkt) Oblicz masę atomową siarki wiedząc, że występuje ona w postaci mieszaniny izotopów o składzie
……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 10. (1 pkt) Podaj symbol i nazwę izotopu wodoru, który w jądrze ma dwa neutrony. ……………………………………………………………………………………………………………..

Zadanie 11. (2 pkt) Jądro promieniotwórczego radu uległo jednej przemianie α i następnie jednej przemianie β . Podaj schemat ciągu tych przemian podając symbole pierwiastków w postaci zapisu . …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 12. (3 pkt) W pojemniku znajduje się 400 mg pierwiastka promieniotwórczego o okresie półtrwania 4 dni. Ile mg pierwiastka pozostanie po upływie 20 dni. Wykonaj tabelkę oraz wykres ilustrujący zależność masy próbki od czasu. Z wykresu odczytaj prawidłową odpowiedź.

Zadanie 13. (1 pkt) Uszereguj zbiór pierwiastków: arsen, tlen, brom, azot, fluor według wzrostu wartości elektroujemności: ………………………………………………………………………………………………..

Informacja do zadań 14 i 15 Dane są cząsteczki: siarkowodór, czterochlorek węgla, bromowodór, chlor.

Zadanie 14. (2 pkt) Która z powyższych cząsteczek jest najbardziej polarna? Uzasadnij odpowiedź. ………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 15. (2 pkt) W których z w/w cząsteczkach występuje zerowy moment dipolowy? Uzasadnij odpowiedź. …………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………….

Zadanie 16. (3 pkt) Dane są substancje: tlenek rubidu, woda, chlorowodór, chlorek sodu, azot, dwusiarczek węgla..
Określ typ wiązania w tych substancjach wpisując je do tabelki.

Typ wiązania	Substancja
Kowalencyjne
Kowalencyjne spolaryzowane
Jonowe

Zadanie 17. (2 pkt) Narysuj wzór elektronowy kropkowy i kreskowy dla cząsteczki amoniaku Informacja do zadań 18 i 19 Dane są cząsteczki: Cl2, S2, P2, H2. Zadanie 18. (2 pkt) W której cząsteczce występuje wiązanie kowalencyjne potrójne? Uzasadnij odpowiedź.
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

Zadanie 19. (4 pkt) Uzupełnij tabelkę.

Cząsteczka	Liczba wiązań σ	Liczba wiązań π

Zadanie 20. (1 pkt) Spośród podanych niżej właściwości zaznacz te, którymi charakteryzują się związki o wiązaniach jonowych:
A. posiadają strukturę krystaliczną,
B. posiadają niską temperaturę topnienia,
C. posiadają wysoką temperaturę topnienia,
D. w stanie stałym nie przewodzą prądu,
E. w stanie stałym przewodzą prąd.

Zadanie 21. (1 pkt) W której parze związków występują wiązania koordynacyjne?
A. HCl i H2O
B. HNO3 i H2SO4
C. NaCl i CaO
D. Cl2 i S2

Zadanie 22. (3 pkt) Podaj po jednym przykładzie cząsteczki (wzór sumaryczny) do każdego kształtu według tabelki.

 

Kształt cząsteczki	Przykład cząsteczki - wzór sumaryczny
Tetraedryczny
Trygonalny
Liniowy

Zadanie 23. (1 pkt) Które określenie dotyczące właściwości pierwiastków należących do 2 grupy układu okresowego jest prawdziwe:
A. W miarę wzrostu masy atomowej wzrasta elektroujemność pierwiastków.
B. W miarę wzrostu masy atomowej maleje charakter zasadowy tlenków.
C. W miarę wzrostu masy atomowej maleje reaktywność pierwiastków.
D. W miarę wzrostu masy atomowej wzrasta reaktywność pierwiastków.

Kartoteka testu

Czynności ucznia. Uczeń potrafi:	Kategoria celu	Poziom wymagań	Numer zadania
-określić liczbę cząstek elementarnych w atomie i jonie,	C	P	1, 6
-określić położenie atomu pierwiastka w układzie okresowym,	C	P	2
-rozpisać konfiguracje elektronowe dla atomu i jonu,	C	P i PP	3, 7
-rozpoznać izotopy,	B	P	8
-wypisać dany izotop wodoru,	C	P	10
-określić powłokę walencyjną, orbitale i elektrony walencyjne	C	PP	4
-określić liczbę elektronów niesparowanych,	C	PP	4
-napisać symbol jonu i jego nazwę z danego atomu,	C	P	5
-określić gaz szlachetny, do którego upodabnia się jon,	C	P	7
-obliczyć masę atomową na podstawie składu izotopowego,	C	PP	9
-napisać schematy przemian promieniotwórczych,	C	PP	11
-tworzyć tabelę i wykres oraz interpretować dane na temat okresu półtrwania,	D	PP	12
-uszeregować atomy według wzrostu elektroujemności,	C	P	13
-określić polarność cząsteczki,	C	P	14
-określić zerowy moment dipolowy w cząsteczce,	C	PP	15
-określić rodzaj wiązań chemicznych w cząsteczkach,	C	P	16
-narysować wzór kropkowy i kreskowy cząsteczki,	C	PP	17
-określić rodzaj wiązania kowalencyjnego w cząsteczce,	C	P	18
-określić ilość wiązań σ i π w cząsteczkach,	C	PP	19
-rozpoznać cechy związków o danym wiązaniu,	B	P	20
-rozpoznać cząsteczki z wiązaniem koordynacyjnym,	B	P	21
-podać przykłady cząsteczek o różnych kształtach,	C	PP	22
-określić zmiany różnych właściwości na tle układu okresowego,	C	P	23

Model odpowiedzi i schemat punktowania

Nr zad.	Przewidywany model odpowiedzi	Punktacja za czynność	Punktacja sumaryczna
1	As – kolejne liczby: 33,75, 33, 33, 42, 75	1	1
2	As – okres 4, grupa 15 (V A)	1	1
3	a) K2 L8 M18 N5 b) 1s22s22p63s23p64s23d104p3 c) sposób klatkowy (graficzny)-podpowłoka walencyjna 4s24p3 d) [Ar]: 3d104s24p3	1 1 1 1	4
4	Symbol powłoki walencyjnej N Orbitale walencyjne 4s24p3 Liczba elektronów walencyjnych 5 Liczba elektronów niesparowanych 3	Za dwie odp. 1 pkt 2´1	2
5	As + 3e-→ As3- symbol - As3- nazwa – anion arsenu trójujemny	1	1
6	Odp. C	1	1
7	As3- / 1s22s22p63s23p64s23d104p6 / Kr	1 pkt za konfigurację 1 pkt za gaz szl.	2
8	izotopy mają tę samą liczbę atomową, a różnią się liczbą masową –liczbą neutronów	1 1	2
9	Należy zastosować poniższy wzór, podstawić odpowiednie dane i obliczyć masę. M1,2.. –masy atomowe izotopów, p1,2…- zawartości % izotopów	Całościowe wykonanie zadania to 3 pkt	3
10	T - tryt	1	1
11		1 1	2
12		Tabelka-1 Wykres-1 Odczyt- 1	1
13	As, Br, N, O, F	1	1
14	Najbardziej polarna jest cząsteczka HBr, gdyż ma największą różnicę elektroujemności spośród pozostałych równą 0,7	Wskazanie cząsteczki 1 pkt, uzasadnienie 1 pkt	2
15	Cząsteczki CCl4 i Cl2 mają symetryczną budowę niepolarną, wypadkowy moment dipolowy równy jest zero.	Wskazanie cząsteczek 1 pkt, uzasadnienie 1 pkt	2
16	Typ wiązania Substancja Kowalencyjne N2, CS2 Kowalencyjne spolaryzowane H2O, HCl Jonowe NaCl, Rb2O	1 1 1	3
17		1+1	2
18	P2 – występuje potrójne wiązanie pomiędzy dwoma atomami fosforu widoczne na wzorze elektronowym lub uzasadnienie typu: każdy atom fosforu ma 5 el. walencyjnych, do wspólnego wiązania oddają po 3 elektrony, co tworzy 3 pary elektronowe, czyli wiązanie potrójne.	Wskazanie cząsteczki 1 pkt, uzasadnienie 1 pkt	2
19	Cząsteczka Liczba wiązań σ Liczba wiązań π Cl2 1 0 S2 1 1 P2 1 2 H2 1 0	1 1 1 1	4
20	Odp. A, C, D	1	1
21	Odp. B	1	1
22	Kształt cząsteczki Przykład cząsteczki - wzór sumaryczny Tetraedryczny Np. CH4 ( lub NH3 , H2O) Trygonalny Np. SO2 (lub BF3, BH3) Liniowy Np. CS2 (lub BeH2 , CO2)	1 1 1	3
23	Odp. D	1	1