Proponuję konspekty lekcji ortografii w klasie piątej "Ortograficzne potyczki". Polecam ćwiczenia utrwalające znajomość wybranych reguł ortograficznych, dotyczących pisowni "u" I "ó".
Małgorzata Ratajczak
Nauczyciel mianowany
SP Żelice
Lekcje ortografii w klasie V
Temat cyklu: „ Ortograficzne potyczki”- pisownia wyrazów z „ó” i „u”.
Cele:
uczeń potrafi:
· wymienić zasady ortograficzne pisowni wyrazów ó i u,
· zastosować reguły pisowni w praktyce,
· samodzielnie i systematycznie utrwalać zasady pisowni poprzez ćwiczenia,
· korzystać ze słowników ortograficznych,
· dokonać samooceny.
Metody i formy:
· praca w małych zespołach,
· uzupełnianie tekstów z lukami,
· rozwiązywanie krzyżówek, rebusów, itp.,
· ćwiczenia praktyczne w zastosowaniu zasad pisowni.
Środki dydaktyczne:
· karty pracy dla każdego ucznia,
· słowniki ortograficzne,
· zeszyty ćwiczeń.
Czas: 3 jednostki lekcyjne. Na pierwszej dzieci utrwalają pisownię wyrazów z „ó”,
z „u”, a na ostatniej ćwiczą i sprawdzają zdobyte umiejętności ortograficzne w zakresie obu głosek.
Lekcja I: Pisownia wyrazów z „ó”.
Tok lekcji:
1.Uczniowie mieli za zadanie przypomnieć sobie zasady pisowni wyrazów z ó i u.
Nauczyciel przeprowadza test kontrolny. Dzieci otrzymują tekst z lukami i mają za zadanie uzupełnić go „ó” i „u”:
R...ża ...stawiła swe ul...bione książki na p...łce obok ł...żka. Jest pośr...d nich d...ży zbi...or baśni. Przed zaśnięciem mama czyta córce kr...ciutki fragment, p...źniej R...ża ogląda r...żnobarwne ilustracje. Są tam złotowłose kr...lewny, piękne wr...żki z błyszczącymi r...żdżkami i kr...lewicz zamieniony w osiołka.
Wśr...d ogromnych pałac..w i kr...lewskich ogrod...w wędr...je tajemnicza dr...żka , kt...ra prowadzi do zaczarowanego źródła. Mr...żąc oczy R...ża widzi Walig...rę odrz...cającego ogromny głaz lub Czerwonego Kapt...rka maszer...jącego do babci. Ta wędr...wka kończy się zawsze pięknym snem.
2.Uczniowie wymieniają się pracami. Odczytują wyrazy z lukami, komentując pisownię wyrazów. W razie wątpliwości korzystają ze słowników ortograficznych lub pomocy nauczyciela.
3.Ćwiczenia przypominające i utrwalające zasady pisowni wyrazów z
ó:
a)Dlaczego piszesz
ó?
wschód- .................
spór - .....................
zbiór – ...................
plótł - .....................
skrócić - ................
niósł - ....................
b)Od podanych wyrazów utwórz inne części mowy:
wiódł (czasownik) - .................
obóz (przymiotnik) - ...............
gniótł (czasownik) - ................
powrót (przymiotnik).- ...........
c)Uzupełnij:
„Ó” piszemy, gdy innych formach tego samego wyrazu lub wyrazach pokrewnych
..................................................................................... .
d) Z każdego pionowego rzędu liter zaznacz te, które odpowiadają znaczeniu następujących haseł:
1.Płytka do pokrycia dachu to.... 6.Ojciec to Adam Nowak, a córka to Ania...
2.Miasto z Wawelem. 7.Lubię ............ po górach.
3.Zupa z grochem. 8.Chłopcy (kogo? czego? l. mn)...
4.Kartka z widokiem. 9.Krótki sprawdzian to .............
5.Łódź motorowa. 10.Mała głowa to ..............
D
|
W
|
G
|
D
|
M
|
N
|
W
|
X
|
K
|
G
|
A
|
K
|
V
|
W
|
O
|
U
|
J
|
C
|
H
|
L
|
C
|
R
|
R
|
I
|
T
|
O
|
Ę
|
H
|
A
|
Ł
|
H
|
A
|
O
|
D
|
O
|
W
|
D
|
Q
|
R
|
P
|
Ó
|
M
|
C
|
O
|
R
|
A
|
R
|
Ł
|
T
|
Ó
|
W
|
J
|
H
|
K
|
F
|
K
|
Ó
|
O
|
K
|
U
|
K
|
K
|
Ó
|
Ó
|
Ó
|
Ó
|
W
|
P
|
Ó
|
W
|
Z
|
Ó
|
W
|
W
|
W
|
W
|
K
|
C
|
W
|
F
|
S
|
W
|
K
|
K
|
K
|
N
|
Y
|
Ó
|
K
|
K
|
A
|
G
|
A
|
A
|
A
|
A
|
I
|
W
|
A
|
A
|
M
|
S
|
B
|
J
|
W
|
Q
|
J
|
L
|
T
|
Z
|
e)Uzupełnij:
Ó piszemy w zakończeniach ......................................................................................... .
f)Uzupełnij zdania wyrazami z ramki użytymi we właściwej formie:
1.Po stawie pływają dwa ciężkie, duże................
2.Za bramą domu stał ..............Ignacy.
3.Małe, rude ......................zamieszkały w ogrodzie.
4.W ogrodzie rosną pomidory i .......................
5.W wielkim zamku mieszkał Artur.
6.Na wielkim drzewie ma swoje gniazdo ..............Elemelek, a pod dachem domu gnieździ się ...............Ela.
7.Pan ..................układał książki na dębowej ..........................
CZÓŁNO, WIEWIÓRKA, KRÓL, JÓZEF, STRÓŻ, PÓŁKA, JASKÓŁKA,WRÓBEL, OGÓREK
g)Uzupełnij:
„Ó” piszemy również w wyrazach, których pisownię.............................................................
Zadanie domowe
Uczniowie otrzymują do rozwiązania zagadki:
Ma dwa rogi i niestety Tam, gdzie ono bije
Nie pasuje do karety. Strumyczek się wije.
................................ ..................................
Choć posiada pancerz, wcale
Nie wojuje, choć ma cztery,
Nogi, wolno spaceruje.
..............................
LEKCJA II
Temat: Pisownia wyrazów z „u”.
Tok lekcji:
1.Sprawdzenie pracy domowej.
2. Ćwiczenia przypominające i utrwalające pisownię wyrazów z
„u”.I. Zapisz kilka wyrazów o podanych zakończeniach.
· -uś ...................................................................
· -unia ...............................................................
· -usia ...............................................................
· unek ...............................................................
· -utki ...............................................................
· -uszek ............................................................
· -uchna ...........................................................
· -uch ..............................................................
II. Uzupełnij:
„U” piszemy w cząstkach ........................................................
III. Rozwiąż krzyżówkę. Odgadnięte wyrazy zawierają „u”.
1.Gdy jesteś radosny to masz na twarzy.....
2.Biedny człowiek inaczej.
3.Mieszkasz w pięknym, jednorodzinnym .........
4.Imie żeńskie na „u” składające się z trzech liter.
IV.
ZAPAMIĘTAJ!
„U” piszemy na początku i na końcu wyrazów!V.Wpisz w okienka odpowiednie litery i zapisz utworzone wyrazy.
A
|
Ą
|
B
|
C
|
Ć
|
D
|
1
|
E
|
Ę
|
F
|
G
|
H
|
I
|
2
|
J
|
K
|
L
|
Ł
|
M
|
N
|
3
|
Ń
|
O
|
Ó
|
P
|
R
|
S
|
4
|
Ś
|
T
|
U
|
W
|
Y
|
Z
|
5
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
VI. Uzupełnij tekst wymyślonymi wyrazami zaczynającymi się na „u”:
· Na konia wołasz...........
· Zamek nazywasz...............
· Psa nazwiesz......................, a kota ................................
VII. Uzupełnij dialog odpowiednimi formami czas teraźniejszego:
-W co ty się tak ( wpatrywać).........................?
-Nie przeszkadzaj! (Obserwować)..................plażę.
-Co tam może być ciekawego? Przecież wszyscy tylko (leniuchować).....................,
(wylegiwać się) ........................ na słońcu albo coś (pałaszować) ............................
-Co ty (wygadywać)......................! Tam się ciągle coś dzieje. O, akurat jakiś chudy plażowicz (wojować) ............................z natrętną osą. A tu, bliżej, wesoły brzdąc (posypywać) .............................piaskiem głowę ojca, który (mocować się) ....................
z leżakiem.
-Zupełnie mnie to (nie interesować) ..................................Wracam do domu.
Zadanie domowe:
Uzasadnij pisownię „
ó” lub „
u” w powyższych wyrazach.
W razie trudności skorzystaj ze słownika ortograficznego.
· stalówka..................................
· boruję .....................................
· pakunek...................................
· ogórek.....................................
· pióro........................................
· Rzeszów..................................
LEKCJA III
Temat: Kiedy piszemy „ó”, a kiedy „u”? – ćwiczenia utrwalające pisownię.
Tok lekcji:
Celem lekcji jest podsumowanie poprzednich ćwiczeń i przygotowanie do dyktanda sprawdzającego stopień opanowania i umiejętności zastosowania zasad w praktyce.
I. Wypisz parę wyrazów, których pisownię uzasadnia ta sama reguła ortograficzna.
słój, uniknąć, pocałunki, ulewy, chłopców, jagód, piastunki, dowcipów
II. a) Uzupełnij wyrazy literą
ó lub
u .pr...szy, c...kier, og...rek, dr...żka, ...mowa, d...mny, otr...ć, r wny, wyb...ch, ...semka,
nat...ra, abaż....r, żar...wka
b) Do diagramu
A wpisz kolejno wyrazy z
u, a do diagramu
B wyrazy z
ó.Hasłem jest tytuł książki.
III. Dopisz wyrazy z
ó lub
u, który zaczyna się literą kończącą podany rzeczownik.
· królik - .........................
· okruch - .......................
· stwór.-..........................
· wujek - ........................
· parówka - ....................
· lektura - .......................
IV. Jaką literę wpiszesz w puste miejsce?
osiem - ...smy
broda – br...dka
głodny – gł...d
powroty – powr...t
sześć – sz...sty
pokoje – pok j
V. Uzupełnij tekst:
K...zyn Ursz...li przewi...zł naszą tr...jkę ł...dką na dr...gi brzeg B...g...u.
Chcieliśmy odwiedzić koleg...w z klasy sz...stej, si...dmej i ...smej, kt...rzy w b...kowym lask... blisko rzeki rozbili ob...z. Zastaliśmy obozowicz...w grających w siatk...wkę.
Um...wilismy się, że wr...cimy tutaj następnego dnia na wsp..lne ognisko.
Po poprawnym wykonaniu wszystkich ćwiczeń i utrwaleniu zasad pisowni wyrazów
z
ó oraz
u, uczniowie (na kolejnej lekcji) piszą dyktando sprawdzające.
