Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Twórcza aktywność słowna - ćwiczenia przygotowujące uczniów klas I - III do pisa

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 6900 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

  Twórcza aktywność językowa ucznia klas początkowych winna wyrażać się w: zdolności do czerpania z bogactw wyobraźni twórczej jako tworzywa językowego i dokonywania operacji twórczych w mowie wewnętrznej, odczuwaniu twórczego niepokoju i pragnieniu zaspokojenia własnej, wewnętrznej potrzeby poprzez ekspresję werbalną, zdolności do sensownego wysuwania nowych pomysłów i projektów oraz różnorodnych sposobów rozwiązań problemów i zadań językowych, chętnym, spontanicznym lub celowym podejmowaniu aktywności językowej w postaci wypowiedzeń, umiejętności oceniania i wartościowania pod kątem skuteczności i użyteczności swych wypowiedzi oraz w zdolności ich korygowania.

      Zdaniem C. Freineta, dotychczasowa szkoła nie uwzględnia ani potrzeb rozwojowych dziecka, ani wymagań nowoczesnego społeczeństwa. Aby dziecko mogło rozwinąć swoją osobowość należy mu stworzyć odpowiednie środowisko i warunki. Dziecko powinno obserwować, wyrażać siebie i komunikować innym swoje myśli i spostrzeżenia. C. Freinet twierdzi, iż szkoła ma rozwijać wszystkie podstawowe formy swobodnej ekspresji. Technika swobodnego tekstu opiera się na swobodnej ekspresji słownej dziecka, którą Freinet wysunął na pierwsze miejsce. Przywiązał on ogromną rolę do kształcenia twórczego języka i myślenia dziecka. Język, jak pisał, jest najbardziej ekspresywnym objawem życia. W rozwoju ekspresji słownej ogromną rolę odgrywa – zdaniem Freineta – technika swobodnego tekstu, który nie tylko pozwala lepiej poznać i zrozumieć ucznia, lecz przede wszystkim umożliwia mu działanie twórcze prezentowane grupie rówieśniczej. Ponadto twierdził, że ekspresja słowna pobudza dzieci do szybszego podjęcia nauki czytania i pisania.

     O wartościach ekspresji słownej pisała m.in. W. Błachowicz–Kochańska, wysuwając następujące wnioski:

  1. „ Swobodna ekspresja słowna wykorzystywana w procesie dydaktycznym przyczynia się do pełniejszej realizacji programu nauczania, do wyzwalania pozytywnej motywacji do uczenia się, wyzwala twórczą aktywność i samodzielność.
  2. Poprzez swobodną ekspresję dzieci zaspokajają swe potrzeby psychiczne: potrzebę własnej aktywności, sukcesu , wzbogacania życia wewnętrznego.
  3. Swobodna ekspresja spełnia rolę psychoterapeutyczną w pracy z dziećmi o zaburzonej równowadze układu nerwowego, gdyż pozwala dokładniej poznać dziecko, zrozumieć różnorodne jego potrzeby i udzielić właściwej pomocy w tym zakresie.
      Specyficzną cechą koncepcji pedagogicznej C. Freineta jest stworzenie atmosfery pracy, sprzyjającej rozwojowi dziecka, a zwłaszcza uwolnienie go od napięć i przykrych przeżyć, związanych z przymusem, rygorem i autokratycznym „dyrygowaniem”. Szanując uczucia i myśli dziecka czyni wszystko, aby jego praca była przyjemnością, a nie przymusem. W organizacji zajęć, według koncepcji Freineta, można wyróżnić następujące etapy:
  1. pisanie swobodnego tekstu,
  2. wybór najciekawszych prac,
  3. zbiorowe omawianie i opracowywanie wybranego tekstu.
Po nich następują różnorodne zajęcia i ćwiczenia szczegółowe, które Freinet nazywa pedagogicznym swobodnego tekstu. Należą do nich:
  • zajęcia związane bezpośrednio z „techniką gazetki szkolnej” i korespondencji międzyszkolnej, jak: ilustrowanie, drukowanie, powielanie tekstów do gazetki,
  • zajęcia bezpośrednio związane z treścią opracowywanych tekstów, tj.: wywiady środowiskowe, poszukiwania w materiałach źródłowych w celu pogłębienia wiadomości,
  • ćwiczenia językowe, np.: gramatyczne i ortograficzne, czy słownikowo- frazeologiczne, nawiązujące bezpośrednio do tekstu, jak również ćwiczenia bazujące na fiszkach ćwiczeniowych lub autokreatywnych.
      Zajęcia swobodnego tekstu przebiegają najczęściej w następujący sposób: uczniowie piszą wypracowania na tematy, które ich najbardziej interesują w dowolnej, nie narzuconej formie literackiej.

     Swobodna ekspresja słowna jest bezpośrednim wyrażeniem myśli, przeżyć i spostrzeżeń dziecka w wypowiedzi. Zdaniem Freineta najwartościowsze są te teksty, które powstają w chwili, kiedy dziecko rzeczywiście odczuwa potrzebę wyrażania swoich myśli i zakomunikowania ich innym. Z zasadą swobody w wyborze tematu wiąże się wytworzenie w czasie zajęć odpowiedniego klimatu, w czym ważną rolę odgrywa nauczyciel. Współdziałając z uczniami pobudza ich do twórczego wysiłku, wytwarza atmosferę wzbudzającą zaufanie do ich własnych pomysłów, zachęca i pomaga im.
     Po napisaniu tekstów następuje drugi etap pracy: ich czytanie i wybór najlepszych prac przez głosowanie.

      W trzecim etapie lekcji występuje zbiorowe opracowywanie wybranego tekstu. Najlepszy utwór zapisywany jest na tablicy, po czym następuje jego poprawa. Po wykryciu, omówieniu i poprawieniu błędów ortograficznych i językowych, uczniowie dyskutują nad treścią i kompozycją utworu, np. proponują autorowi zastąpienie jakiegoś wyrażenia innym, wyjaśniają ewentualne błędy rzeczowe. Autor albo wyraża zgodę na proponowane zmiany, albo uzasadnia swój punkt widzenia. W tej części lekcji nauczyciel wykorzystuje także sposobność do powtórzenia, utrwalenia i rozszerzenia wiadomości z ortografii, gramatyki, stylistyki, czy interpunkcji.


Oto propozycja przebiegu zajęć na temat: Tworzenie swobodnego tekstu, inspirowane utworami poetyckimi, wyrażającymi radość z nadejścia wiosny, oraz wrażeniami z wycieczki do parku. kl. II.

I. Rozwiązywanie zagadek.
Nauczyciel – Otrzymałem kilka telegramów, zastanówcie się, kto mógł je nadać?
np.:
Wracamy nowino wesoła!
Pozdrawiamy nasz kraj kochany!
Szykujcie już brony, koła!
Kle, kle, kle. Stop!
(bociany)

Niedługo zima pryśnie
Śnieg już przebiłem! (przebiśnieg)

Wracam za dni kilka
Wkrótce zobaczycie białego... (motylka) M. Kownacka

II. Przygotowanie do pisania swobodnych tekstów.
  1. Odczytanie wiersza M. Buczkowny „Znaki wiosny”.
  2. Określenie nastroju wiersza.
  3. Wyszukiwanie i odczytywanie fragmentów, które wyrażają radość z nadejścia wiosny.
  4. Odszukanie w tekście zwiastunów wiosny, zapisanie ich na tablicy,
    np.: pierwsze pąki

    wzeszła trawka
    żółte kiełki
    pierwszy fiołek
    zbudziły się pszczoły.
  5. Rozmowa z uczniami na temat wycieczki.
    • Gdzie widzieliśmy wiosnę?
    • Jakie oznaki wiosny zaobserwowaliśmy?
    • Co odczuwaliście, patrząc na pierwsze pąki, ptaki? itp.
  6. Zapis słownictwa wyrażającego uczucia i uporządkowanie nazw uczuć według stanu ich nasilenia:
    przyjemność, zadowolenie, radość, podziw, zachwyt, oczarowanie.
  7. Ćwiczenia dramowe – improwizacje ruchowe:
    Nauczyciel: Wykorzystując twarz i ręce spróbujcie przedstawić kolejne uczucia.
          Na klaśnięcie nauczyciela uczniowie zaczynają improwizację ruchową, na sygnał „stop” nieruchomieją.
  8. Wielozadaniowe wypowiedzi uczniów – próby uzasadnienia, dlaczego wiosna budzi tak radosne uczucia?
III. Pisanie swobodnych tekstów.

      Nauczyciel: W tym radosnym nastroju postarajcie się napisać swobodny tekst. Możecie pisać, o czym tylko chcecie i w dowolnej formie (rozmowa, list, opowiadanie, wiersz, opis).
  • Podział uczniów na pięcioosobowe grupy.
  • Odczytywanie tekstu w grupach.
  • Wybór najciekawszego tekstu z każdej grupy.
  • Odczytanie tekstów przez przedstawicieli grup.
  • Wybór jednego tekstu.
Praca nad tekstem:
  • zapisanie na tablicy,
  • korekta stylistyczna i ortograficzna,
  • wyszukiwanie wyrażeń określających uczucia,
  • przepisanie tekstów na kartkach papieru (najpiękniej napisany tekst zostanie umieszczony w klasowej książeczce).
      W stymulowaniu twórczej aktywności językowej dziecka można również wykorzystać następujące przykłady kształtowania umiejętności pracy z tekstem. Oto propozycje tych zadań:
  • Jak wyobrażasz sobie bohatera naszego spotkania?
  • Zaprezentuj wybranego bohatera przez opis słowny (zabawa pt. „Kto to jest?”).
  • Co sądzisz o postępowaniu bohatera (ukazywanie cech pozytywnych i negatywnych, zabawa pt. „Oskarżam i bronię”).
  • Wyodrębnij najbardziej charakterystyczną cechę bohatera i przedstaw ją na rysunku.
  • Wymyśl rymowankę, zagadkę o wybranym bohaterze.
  • Zaprezentuj za pomocą dowolnych rekwizytów wybraną postać (słownie, gestem, mimiką).
  • Wyodrębnij kolejne sceny i przedstaw je tak, aby powstała inna logiczna całość.
  • Wymyśl inne miejsce akcji i uzasadnij swój wybór.
  • Przenieś akcję w czas przyszły (np. za 1 000 lat) – wypowiedź ustna, plastyczna.
  • Co odczuwałeś, słuchając opowiadania? – wypowiedź słowna.
  • Pokaż mimiką, gestem, ruchem co czułeś, słuchając opowiadania.
  • Dokończ opowiadanie.
  • Opowiedz podobną historię z życia, która wydarzyła się tobie lub innym.
  • Wymyśl historię, która mogłaby się tobie wydarzyć.
      Podsumowując przedstawione rozważania należy stwierdzić, iż metody pobudzające aktywność twórczą uczniów przyczyniają się do tworzenia w procesie nauczania atmosfery życzliwości i zaufania, która stymuluje zachowania kreatywne uczniów. Twórczość językowa nie miałaby wartości, gdyby zaspokajała potrzeby, pragnienia, zainteresowania, dążenia tylko samego dziecka i nie mogła być udostępniona innym osobom. Zadaniem nauczyciela jest zapewnienie uczniom takich warunków, w których mogliby i chcieli prezentować własne utwory.

      Radość i satysfakcja twórcy będzie tym większa, z im większą spotyka się pochwałą i akceptacją. Wszechstronna, ale życzliwa ocena jest dla ucznia nagrodą za wysiłek i motywuje do nowej działalności twórczej.

BIBLIOGRAFIA
  1. BACZYŃSKA H.: Metodyka języka polskiego w klasach 1-3 szkoły podstawowej.
  2. FRANKIEWICZ: Technika swobodnych tekstów jako metoda kształcenia myślenia twórczego.
  3. GLOTON R., CLERO C.: Twórcza aktywność dziecka.
  4. KUJAWIŃSKI J.: Rozwijanie aktywności twórczej uczniów klas początkowych.
  5. NĘCKA E.: Trening twórczości.
  6. POPEK S.: Aktywność twórcza dzieci i młodzieży
  7. SHUGAR W. , SMOCZYŃSKA M.: Badania nad rozwojem języka dziecka.
  8. ZBOROWSKI J.: Rozwijanie aktywności twórczej dzieci.
opracowała: J. Rabos

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie