W dzisiejszych czasach bardzo ważną umiejętnością jest porozumiewanie się z dziećmi. Z doświadczeń rodziców wynika, że marzą o samodzielnym, radzącym sobie w trudnych warunkach pełnym inicjatywy i wiary w siebie potomku. Natomiast robimy dokładnie wszystko, by było odwrotnie: nadmiernie kontrolujemy, decydujemy o najmniejszych drobiazgach, krytykujemy i „czepiamy się”, gdy dziecięce przedsięwzięcia nie osiągają wyznaczonego przez nas poziomu dojrzałości. Jesteśmy natrętni i wścibscy w swojej nadopiekuńczości i trosce, oraz trawi nas zazdrość, gdy dziecko rezygnuje z naszej rady na rzecz jakiegoś innego autorytetu, lub gniew, gdy tym autorytetem okazuje się ktoś z grona rówieśników, kogo nie akceptujemy.
Największym sukcesem jest rozumienie różnicy między samodzielnością, a samowolą dziecka. Jako rodzic wiele razy trzeba występować przeciw zachciankom dzieci. Jednakże niektóre dzieci traktują stanowcze „nie” jak wyzwanie do walki, jak bezpośredni atak na ich samodzielność! Całą swoją energię mobilizują do kontrataku. Krzyczą, łomocą, wyzywają, posępnieją. Sprzeciwiają się rodzicom pytając: Dlaczego nie? Nie lubię cię! Jest to denerwujące nawet dla najbardziej cierpliwych rodziców.
W takich sytuacjach, co mamy robić? Poddać się? Mówić „tak” na wszystko? Oczywiście, nie. Prowadziłoby to do tyranii rozpieszczonego brzdąca.
Na szczęście istnieją pewne sposoby, które pomagają rodzicom zachować stanowczość bez prowokowania, konfrontacji.
Oto kilka rad stosowanych w relacjach między rodzicem, a dzieckiem.
Zamiast mówić „nie”
- Udziel informacji (i nie używaj „nie”)
Dziecko: „Czy mogę teraz iść się pobawić do kolegi?”
Zamiast: „Nie, nie możesz”
Wyjaśnij: „za chwilę mamy obiad”
Mając tę informację, dziecko może powiedzieć sobie: „Pewnie teraz nie mogę iść”
- Zaakceptuj uczucia
Dziecko: (w parku zabaw) „Nie chcę teraz iść do domu. Czy nie możemy zostać?”
Zamiast: „Nie, musimy zaraz iść!”
Zaakceptuj jego uczucia: „Widzę, że gdyby zależało to od ciebie, bylibyśmy tu jeszcze bardzo długo”. (Prowadząc je za rękę do wyjścia) „Trudno jest opuszczać miejsce, gdzie jest tak ciekawie”
Czasem, kiedy ktoś zrozumie, jak się czujesz, sprzeciw jest zbyteczny.
- Opisz problem
Dziecko: „Mamo, czy możesz mnie teraz zawieźć do koleżanki?”
Zamiast: „Nie, nie mogę, musisz jeszcze zaczekać”
Opisz problem: „Chciałabym ci pomóc. Problem polega na tym, że za pół godziny przychodzi babcia”.
- Kiedy to możliwe, zastąp „nie” wyrazem „tak”
Dziecko: „Czy możemy teraz iść na plac zabaw?”
Zamiast: „Nie, nie zjadłeś obiadu”
Zastąp to wyrazem „tak”: „Tak naturalnie. Gdy tylko zjesz obiad”.
- Daj sobie czas do zastanowienia
Dziecko: „Czy mogę, spać w domu u Kasi?”
Zamiast: „Nie, spałaś tam w zeszłym tygodniu”
Daj sobie szansę zastanowienia się: „Daj mi nad tym pomyśleć”
Krótkie zdanie spełnia dwa zadania: niweluje agresję dziecka, które przynajmniej wie, że jego prośba zostanie poważnie potraktowana i daje rodzicowi czas na zastanowienie się nad swoimi odczuciami. To prawda, że wyraz „nie” jest krótszy, a niektóre z podanych alternatyw bez wątpienia wydają się dłuższe, jeżeli jednak weźmiesz pod uwagę towarzyszący temu zwykle sprzeciw, to długa droga jest często krótszą.
Opracowała: mgr Halina Markusik
Inne rady pomocne w wychowywaniu dzieci godne polecenia rodzicom proponują pozycje autorów Adele Faber, Elanie Mazalisch, „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”, „Wyzwoleni rodzice. Wyzwolone dzieci”, „Rodzeństwo bez rywalizacji”. |
