www.szkolnictwo.pl

Jednym z wymagań związanych ze zdobywaniem kolejnego stopnia awansu zawodowego nauczycieli jest dzielenie się wiedzą i doświadczeniem oraz współpraca z innymi w swoim środowisku pracy.Doskonałą formą uczenia się od innych są obserwacje lekcji prowadzonych przez innych nauczycieli, nie tylko tego samego lub pokrewnego przedmiotu, ale przez każdego innego nauczyciela w szkole. Niezależnie od tego czy jest to osoba z wieloletnim doświadczeniem czy młody stażysta, od każdego z nich można się czegoś nowego nauczyć oraz wzbogacić swój warsztat o nowe metody i techniki pracy. W ten sposób można również zrewidować niektóre swoje poglądy na temat nauczania i sposobu prowadzenia lekcji. Hospitowanie lekcji przez dyrektora szkoły odbywa się regularnie w każdej placówce. Dlaczego więc na takie lekcje nie zaprosić większego grona obserwatorów i w ten sposób umożliwić nauczycielom ciągłe doskonalenie się, które przy tym nic nie kosztuje i nie zabiera wiele czasu.
Czegóż jednak, zapytacie państwo, na przykład anglista może nauczyć się od historyka czy nauczyciela chemii? Są to przecież przedmioty zupełnie ze sobą niepowiązane. To prawda. Musimy jednak pamiętać, że lekcja to nie tylko przekazywane treści merytoryczne czy nabywane umiejętności, ale również złożony dynamiczny proces, na którego sukces składa się wiele czynników. Każdy nauczyciel musi wypracować sobie swoje techniki i metody zapewniające powodzenie procesu nauczania. Dlaczego więc nie podzielić się nimi ze współpracownikami? To zadziwiające, ale nadal w większości szkół nauczyciele mało znają siebie od strony zawodowej i możliwe jest przepracowanie wielu lat w jednej szkolenie niewiedząc jak, na przykład, nauczyciel biologii w danej placówce radzi sobie z problemami z dyscypliną albo jak nauczyciel informatyki potrafi ożywić na wpół śpiących uczniów. Może warto wypróbować niektóre ich metody w celu ułatwienia i uprzyjemnienia sobie pracy?
Proponowany przeze mnie arkusz obserwacji lekcji ma na celu skupienie uwagi hospitujących nie tyle na aspektach merytorycznych lekcji (przekazywana wiedza czy umiejętności), ale na procesie interakcji pomiędzy nauczycielem i uczniami oraz na tych wszystkich elementach lekcji, które są zazwyczaj pomijane w tradycyjnych arkuszach hospitacyjnych.

Po przeprowadzeniu lekcji zazwyczaj następuje jej omówienie z udziałem prowadzącego oraz nauczycieli hospitujących z wykorzystaniem informacji zawartych w arkuszu obserwacji lekcji. Jest to okazja do podzielenia się swoimi spostrzeżeniami na temat udanych (lub nie) aspektów lekcji, tym bardziej, że każdy z obserwatorów zwróci pewnie uwagę na trochę inne cechy. Jest to również czas na przedstawienie sugestii co do ulepszenia niektórych jej aspektów (krytykę należy przeprowadzić taktownie, nie jest ona tak przyjemna jak pochwały ale konieczna w procesie doskonalenia swoich umiejętności).
Zachęcam nauczycieli do wykorzystania proponowanego arkusza obserwacji oraz organizowania lekcji otwartych jak również do uczestniczenia w takich lekcjach prowadzonych przez kolegów i koleżanki. Czasami nawet nie podejrzewamy ile jeszcze możemy nauczyć się od innych.

Autor: Gabriela Czarnik