Przedstawiam analizę przypadku uczennicy nieakceptowanej przez zespół klasowy. Chciałabym się podzielić moimi spostrzeżeniami, gdyż myślę, że jest to problem, z którym często możemy się spotkać w szkole.
ANALIZA PRZYPADKU
I. Identyfikacja problemu
Brak akceptacji przez grupę klasową i jej wpływ na wyniki nauczania ucznia.
► analiza dotyczy uczennicy bardzo inteligentnej, pracowitej, osiągającej wysokie wyniki w nauce, wcześniej akceptowanej przez zespół klasowy.
► uczennica przestała siedzieć w ławce z koleżankami, spędzała przerwy sama na korytarzu,
w czasie lekcji nie wykazywała żadnej aktywności i zainteresowania, chociaż zapytana przez nauczyciela udzielała poprawnej odpowiedzi, często była smutna i zniechęcona.
► w roku 1999/2000 objęłam wychowawstwo w klasie I, do której przyszła Ela. Ukończyła ona szkołę podstawową z wynikiem wyróżniającym. Od razu na pierwszych lekcjach dała się zauważyć jako uczennica inteligentna, pracowita, zżyta z klasą. Po wakacjach wróciła otoczona gronem czterech przyjaciółek, dla których zrobiłaby wszystko. Gdy wiec po kilku miesiącach, pojawiła się sytuacja rozbicia przyjaźni, bardzo to wpłynęło na wyniki i zachowanie uczennicy. Nauczyciele wszystkich przedmiotów zgłaszali jej problem zamknięcia się w sobie. Uczennica nie otrzymywała
w ogóle not z aktywności na żadnym przedmiocie. Ponieważ sytuacja się nie zmieniała jako wychowawczyni zareagowałam na ten problem.
II. Geneza i dynamika zjawiska
Zaczęłam dokładniej obserwować uczennicę. Prowadziłam obserwację otwartą i bezpośrednią planowo, systematycznie i dokładnie. Sporządziłam notatki i opisy zdarzeń. Zbierałam ciągle informacje od klasy i nauczycieli.
Przeprowadziłam rozmowę z uczennicą, z której wynikało jasno, że bardzo zaangażowała się w przyjaźń i teraz nie może pogodzić się z jej utratą. Do tego dawne koleżanki wykorzystują wszystkie powierzone tajemnice, dokuczają jej przy całej klasie.
Poprosiłam mamę Eli na rozmowę. Sytuacja była poważna. Moja uczennica, jak wynikało z tej rozmowy była wyczerpana psychicznie. Wracała do domu i płakała, chciała przenieść się do innego gimnazjum odległego o 15 km.
Problem narastał trzy miesiące w czasie, których ja wprowadziłam środki zapobiegawcze. Sytuacja uległa poprawie pod koniec roku szkolnego.
III. Znaczenie problemu
W obrębie klasy jako zespołu pojawiają się mniejsze grupy uczniów. Korzystna z wychowawczego punktu widzenia jest sytuacja, w której zespoły uczniów tworzą się na zasadzie dobrowolnej przynależności ich członków, ale równocześnie organizują się dla wspólnej nauki i pracy.
Wyszukując informacji teoretycznych, dotarłam do odpowiednich metod socjometrycznych, które dały mi obraz mojego problemu w klasie. Przydatna do określenia pozycji ucznia w grupie jest metoda Marka Pilkiewicza „Socjometryczna skala akceptacji”.
Posłużyłam się nią i przeprowadziłam ankietę.
ANKIETA
Proszę o szczere wypełnienie ankiety dotyczącej Twojej klasy. Ankieta jest anonimowa.
Postaw jeden krzyżyk przy każdym nazwisku kolegi (koleżanki) z klasy.
Dziękuje za rzetelne wypełnienie ankiety.
Przy każdym nazwisku swojego kolegi wpisz jeden z wyrazów; akceptuję, przeciętnie akceptuję, odrzucam, izoluję.
Przeprowadziłam prosta ankietę, z której wynikało, że w mojej klasie na ogół uczniowie dobrzy mają wysoką akceptację. Był jednak jeden przypadek, który potwierdzał moje przypuszczenia czyli problem Eli.
Wyniki ankiety uśredniłam i przedstawiłam na wykresie.
Wnioski
1. Największą akceptację maja uczniowie osiągający dobre wyniki w nauce.
2. Wyjątkiem jest uczennica z numerem 19, która jest w grupie osób izolowanych, chociaż osiąga wysokie wyniki w nauce.
3. Dwie osoby w klasie są odrzucone, osiągają one bardzo niskie wyniki w nauce.
Ankietę zastosowałam po raz pierwszy i musze przyznać, że wniosła ona wiele cennych spostrzeżeń dotyczących klasy. Nie tylko potwierdziła moje obserwacje o izolowaniu Eli, ale zwróciła moja uwagę na inne osoby odrzucone.
Zjawisko, które poruszam ma ogromne znaczenie dla młodzieży, która dorasta i związki przyjacielskie traktuje bardzo osobiście, żądając bezkompromisowości, przywiązania i wyłączności.
IV. Prognoza
Po wdrożeniu zadań, które wybrałam spodziewam się poprawienia przede wszystkim sytuacji psychicznej uczennicy. Chcę podnieść jej poczucie własnej wartości, podkreślić sprawność jej systemu emocjonalnego. Utwierdzić ja, że ma być zdecydowana i pewna siebie.. Wydobyć te walory uczennicy, które chętnie akceptuje grupa.
V. Propozycje rozwiązań.
1. Zmobilizować ucznia do aktywnej współpracy z organizacjami szkolnymi, ze szczególnym zwróceniem uwagi na te, w których mógłby być najlepszy.
2. Łączyć pracę ucznia z osobami z innych klas.
3. Obserwować relacje ucznia.
4. Przeprowadzać ankiety socjometryczne w klasie.
5. Utrzymywać stały kontakt z rodzicami.
6. Przeprowadzać lekcje wychowawcze o przyjaźni i odpowiedzialności za nią.
7. Nawiązywać pozytywne kontakty z wychowankami oparte na zaufaniu i sympatii.
Bibliografia.
1. M. Pilkiewicz „ Socjometryczna skala akceptacji”
2. T. Tomaszewski „ Człowiek i otoczenie”
3. J. Strelau „ Osobowość”
4. Wychowawca – miesięcznik nauczycieli i wychowawców katolickich.
Opracowała Krystyna Maczużak
|
