Rodzina stanowi otoczenie, w którym dziecko uczy się postaw i wzorów zachowań. Dziecko lepiej wychowuje się wśród rodziny dlatego, że rodzice są najlepszymi wychowawcami dbającymi o potrzeby dziecka, rozwój fizyczny i umysłowy. Rodzice są pierwszymi osobami, które zaspokajają potrzeby dziecka, uczą je, w jaki sposób można to czynić, a także jak nie należy ich zaspokajać. To oni świadomie rozbudzając, rozwijając jego potrzeby muszą starać się wnikliwie poznać swoje dziecko i systematycznie je obserwować. "Od stopnia rozumienia i zaspokajania potrzeb dzieci przez rodziców zależy późniejszy rozwój umysłowy."
Współczesna rodzina jest narażona na wiele negatywnych wpływów środowiska. Rodzice pragnący dobrze wychować dziecko nie zawsze potrafią to we właściwy sposób zrealizować. Przedszkole ma szanse uzupełniać oddziaływania wychowawcze domu rodzinnego, wspierać i pobudzać rozwój dziecka, umacniać istniejące uzdolnienia oraz uczestniczyć w tworzeniu nowych możliwości i uzdolnień. Budzenie zainteresowania rodziców światem dziecięcych przeżyć, a także tym wszystkim, co dzieje się w przedszkolu wprowadza dziecko w życie społeczne, kształtuje postawy jego charakteru, wzbudza zaciekawienie przyrodą, sztuką, pobudza wyobraźnię i potrzebę tworzenia. Wpływ rodziny na wielostronny rozwój dziecka będzie tym korzystniejszy im bliższe kontakty nawiążą ze sobą rodzice i nauczyciele. Dziecko, aby korzystać z doświadczeń współpracy rodziców i nauczycieli, musi czuć, że rodzice i nauczyciele wzajemnie się akceptują i współdziałają ze sobą na zasadzie "wzajemnej interakcji".
Planując działania mające na celu kształtowanie partnerskich relacji między przedszkolem i rodziną dziecka należałoby zwrócić uwagę na:
- zapoznanie rodziców z przysługującymi im prawami współdecydowania w sprawach edukacyjnych dzieci,
- ustalenie jasnych zasad współpracy,
- organizację wzajemnych kontaktów,
- systematyczne prowadzenie rozmów z rodzicami dotyczących jego rozwoju umysłowego,
- angażowanie rodziców w prace organizacyjne oraz działania wychowawcze i edukacyjne,
- prowadzenie rozmów po zajęciach otwartych,
- proponowanie form kontaktów przyczyniających się do wzmacniania więzi między rodzicami a dziećmi.
Naturalne zainteresowanie rodziców dzieckiem w wieku przedszkolnym jest płaszczyzną, na której należy budować współpracę i współdziałanie dla dobra dziecka. Rodzice szukają informacji na temat rozwoju dziecka, jego samopoczucia. Najczęstszą formą kontaktów, jaką wybierają są indywidualne rozmowy podczas oddawania lub odbierania dzieci. Dlatego wyraźna staje się potrzeba planowych, otwartych, szczerych partnerskich kontaktów, polegających na wymianie poglądów dotyczących spraw wychowania i nauczania i poprzez to ustalenie jednolitego sposobu oddziaływania na dziecko.
Stworzenie atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia poprzez zaspokojenie potrzeb dziecka w rodzinie jest warunkiem prawidłowego rozwoju. Od momentu urodzenia dziecko jest zdolne do emocjonalnego przeżywania. Komunikuje się ze światem właśnie na poziomie emocjonalnym. Jeśli dziecko jest odrzucone, niekochane, to wpływa to negatywnie na rozwój jego osobowości, w sferze uczuciowej, ale także na rozwój mowy, na sposoby zachowania, na zdolność porozumiewania się z otoczeniem, na efekty uczenia się. Dla prawidłowego rozwoju osobowości dziecka istotne jest zaspokojenie potrzeby uznania, która wiąże się z akceptacją, pozytywną oceną, dostrzeganiem osiągnięć, zauważaniem dobrych chęci, dobrej woli dziecka. W prawidłowych rodzinach dziecko jest akceptowane między innymi poprzez kierowanie do niego pozytywnych wzmocnień ze strony rodziców. Pozytywne oceny osiągnięć dziecka, jego działania, tworzą w jego świadomości poczucie własnej wartości. Negatywne oceny powinny dotyczyć konkretnej sytuacji - niewłaściwej wypowiedzi czy też złego zachowania.
To rodzice przecież są pierwszymi osobami, które zaspokajają potrzeby dziecka, uczą je, w jaki sposób można to czynić, a także jak nie należy ich zaspokajać. To oni świadomie rozbudzając, rozwijając jego potrzeby muszą starać się wnikliwie poznać swoje dziecko i systematycznie je obserwować. "Od stopnia rozumienia i zaspokajania potrzeb dzieci przez rodziców zależy późniejszy rozwój umysłu i charakteru."
Duże znaczenie dla rozwoju umysłowego dziecka ma czas spędzony wspólnie z rodzicami. "różnorodność przemyślanych zajęć sprawia przyjemność zarówno dziecku jak i rodzicom, sprzyja dobremu samopoczuciu, rozwija myślenie, pamięć, koncentrację uwagi, aktywność, motywację i zainteresowania. Zabawy, gry, gimnastyka całej rodziny sprzyjają cennemu relaksowi i ukierunkowują pożądane działania dziecka."
Troszcząc się o prawidłowy rozwój umysłowy dziecka ważne jest, aby rodzice zdawali sobie sprawę ze swych zadań wobec jego biologicznych, psychicznych potrzeb, stwarzając odpowiednie warunki, pomagając w osiągnięciu dojrzałości.
Znajomość, rozumienie i prawidłowe kształtowanie potrzeb dzieci, zapobieganie frustracji i stresom, ułatwi rodzicom oddziaływanie na dzieci, aby wyrośli z nich ludzie szczęśliwi dla społeczeństwa, w którym będą żyć.
Literatura:
1. Andrzejewska J. Dostrzec rodziców, Wychowanie w Przedszkolu, 1995
2. Guz S. Edukacja przedszkolna w okresie przemian, Warszawa 1996
3. Kwieciński Z. Organizacja czasu wolnego dziecka wiejskiego, Warszawa 1976
4. Szumna D. O nową jakość pedagogicznych relacji przedszkola i rodziny, Wychowanie w Przedszkolu 2002
5. Ośrodek doskonalenia nauczycieli w Koninie, Projektowanie pracy przedszkola, Konin 2002
Elżbieta Łukaszewska |
