Dla prawidłowego rozwoju dziecka i funkcjonowania rodziny bardzo potrzebne są rozsądne i zdrowe granice w wychowaniu. Dzieci powinny znać, które zachowania są przez rodziców akceptowane, a które nie. Codziennie widzimy jednak wiele sytuacji wychowawczych, które pokazują brak przestrzegania podstawowych granic, np. przerywanie rozmowy dorosłym, szarpanie rodziców, przeszkadzanie w pracy i nieodpowiednie odzywanie się. Jeżeli rodzice nie uczą szacunku dla siebie, nie uczą również szacunku dla innych ludzi. Naturalną granicą w każdej rodzinie jest granica pokoleniowa między rodzicami i dziećmi. Wyznacza ją np. terytorium rodziców i dzieci: pokój rodziców i pokój dzieci. Nie wolno bawić się w pokoju rodziców (bez pozwolenia), nie przebywa się w łazience, gdy kąpie się mama lub tata, należy pukać do sypialni rodziców. Wzajemne granice określają także przedmioty należące do rodziców i do dzieci - korzystanie z nich wymaga zgody zarówno ze strony rodziców, jak i dzieci. Takie granice zawarte są w organizacji dnia: dzieci chodzą spać o godzinie ósmej, żeby rodzice mieli czas dla siebie i na własne zajęcia (odpoczywają od dzieci). Granice te obejmują pewne sprawy przeznaczone tylko dla dorosłych, w których nie powinny uczestniczyć dzieci. Jak często widzimy sytuację, gdy nasze pociechy są świadkami nieodpowiednich dla siebie rozmów. Czego uczymy dzieci, kiedy one przysłuchują się dyskusjom o sprawach dorosłych, często zbyt trudnych i poważnych jak na ich małe głowy ? A co, jeśli przysłuchują się plotkom i obmowom ? Czego się wtedy uczą ?
Również dzieci powinny posiadać swoje granice, np. granice prywatności - prawo do tajemnicy korespondencji (pamiętników), terytorium dzieci - biurko, szafa.
Nieporozumieniem jest stanowienie granic przez samo dziecko. Dziwnym zjawiskiem naszych czasów jest zwyczaj pytania dzieci o wszystko. Dzieci decydują co chcą jeść, w co będą się ubierać, co mają zamiar robić, decydują przy zakupach, ustalają kiedy mają iść spać itp. Popatrzmy, ile wokół nas jest takich trzylatków, pięciolatków, czy siedmiolatków podejmujących różne decyzje za rodziców. Są oczywiście pewne sprawy, w których granice mogą być ustalane wspólnie z rodzicami, ale jasne i precyzyjne wyznaczanie granic, to przede wszystkim zadanie rodziców.
Zdrowe granice w wychowaniu służą kształtowaniu charakterów i woli naszych dzieci. Wbrew pozorom scalają one i integrują rodzinę. Ich istnienie daje członkom rodziny poczucie bezpieczeństwa, służy budowaniu tożsamości rodziny. Uczenie się wzajemnych granic jest ważnym elementem wychowania. Uczy dzieci przestrzegania norm życia społecznego, prawa, poszanowania innego człowieka. Granice mają wartość wychowawczą, gdy są konsekwentnie przestrzegane. Służy to budowaniu wzajemnego zaufania, uczy wzajemnego szacunku. Granice uczą wolności.
mgr Aneta Wojciechowska
Szkoła Podstawowa w Kątach |
