"Pierwszorzędnym podmiotem szkoły, najważniejszą osobą jest uczeń. Szkoła i nauczyciele istnieją ze względu na ucznia. Uczeń zaś nie jest czymś, nie jest przedmiotem, jaki dopiero w szkole staje się kimś, ale już jako osoba wchodzi do szkoły, która ma mu pomóc w stawaniu się dojrzałym i samodzielnym"
(Jerzy W. Gałkowski)
W ostatnich latach ujawniła się potrzeba funkcjonowania takiego modelu edukacji, w którym będzie mocno zakorzeniony osobowy, indywidualny stosunek ucznia. Szkoła, zatem winna być "polem" prawdziwego życia i samorealizacji dzieci i młodzieży "polem" budowania ich pełnej osobowości m.in. przez aktywność jednostki. Zatem do obowiązków szkoły - nauczycieli i wychowawców powinna należeć troska o stworzenie odpowiednich warunków do rozwoju indywidualnych możliwości, zdolności wychowanków oraz wyzwolenie ich twórczej ambicji. Edukacja szkolna powinna pomóc młodemu człowiekowi w doskonaleniu się w swoim istnieniu, ponadto umożliwić poznanie samego siebie, co pozwoli mu ukierunkować własną egzystencję.
Konieczność humanistycznego, demokratycznego traktowania ucznia, jako jednostki w pełni indywidualnej i odrębnej, autonomicznej w swych pracach podkreślali liczni pedagodzy. Należy tutaj wymienić D.Kołodziejską, S.Michałowskiego, K.Wojtyłę, Wł.Cichonia, P.P.Barczyka i innych.
Głównym problemem niniejszej pracy jest udzielenie odpowiedzi na pytanie; Jaką rolę odgrywa Poradnik Wychowawcy w budowaniu wizji człowieka jako osoby? Ze szczególnym zwróceniem uwagi na treści merytoryczne i działania metodyczne. W tym celu zostały zredagowane dylematy, których rozstrzygnięcia pozwolą na uzyskanie informacji dotyczących roli Poradnika Wychowawcy w budowaniu wizji człowieka jako osoby. Korzystając z tej publikacji znajdziemy zarówno wiedzę i teorię ukazującą wychowanie w wielu aspektach, jak i wspartą na owej teorii, szeroko opisaną praktykę. Poradnik prezentuje różnorodne poglądy i koncepcje, podsuwa gotowe propozycje i sprawdzone rozwiązania. Takie ujęcie problematyki wychowania jest szczególnie cenne dla nauczycieli, z jednej, bowiem strony pozwala zrozumieć istotę zagadnień, skłania do refleksji i zastanowienia, z drugiej zaś inspiruje do podejmowania konkretnych działań i ułatwia wprowadzanie zmian.
Kolejnym walorem Poradnika Wychowawcy jest całościowe spojrzenie na wychowanie, uwzględniające wszystkie podmioty biorące udział w tym procesie, a także różne poziomy oddziaływań wychowawczych. Stąd też znajdziemy w Poradniku zagadnienia dotyczące ucznia oraz jego relacji z nauczycielem i rówieśnikami, jak też klasy jako grupy społecznej, procesów w nie zachodzących i sposobów wpływania na nie. Poradnik porusza także tematykę związaną z osobą wychowawcy, wspierając go w pracy nad samym sobą i w dążeniu do lepszego funkcjonowania w pełnionej roli. Przedstawione w Poradniku materiały zawierają propozycje i rozwiązania, mające swe zastosowanie w tworzeniu szkolnego systemu działań profilaktyczno-wychowawczych oraz konstruowaniu ogólnoszkolnych programów i projektów. Poradnik wychowawcy stanowi niewyczerpane źródło wiedzy merytorycznej, która wzbogaca osobę nauczyciela a zarazem jego warsztat pracy. Zawiera liczne przykłady działań metodologicznych (techniki, metody, które pobudzają ucznia do współuczestnictwa w procesie dydaktyczno-wychowawczym. Przez co uczeń wpływa na jego przebieg, rezultat a przede wszystkim ponosi w pełni odpowiedzialność za każdy swój czyn.
Poradnik wychowawcy nakreśla bardzo wyraźnie, na jakie aspekty pracy z uczniem nauczyciel powinien zwrócić szczególną uwagę a czego winien się wystrzegać. Zachęca poprzez szereg poruszanych problemów spojrzeć na osobę ucznia "wielowymiarowo" pamiętając, że uczeń to kształtujący się byt i od nauczycieli zależy w dużej mierze to, jaka będzie osobowość finalna ucznia - osoby - człowieka.
Szczególną uwagę analizując treści zawarte w Poradniku Wychowawcy zwróciłam na jego wyjątkowość i użyteczność w pracy nauczyciela i wychowawcy na poziomie klasy i szkoły.
Niniejsza praca składa się z 4 głównych rozdziałów. W pierwszym zostały przedstawione podstawowe rozważania w zakresie wyboru i decyzji dotyczącej wizji człowieka. Następnie zostały przedstawione podstawowe założenia postulatu podmiotowego traktowania ucznia wychodząc od głównego założenia, że człowiek jest osobą. W drugim rozdziale nakreślono zadanie i cel programu wychowawczego z naciskiem na fundamentalne działania nauczycieli i wychowawców w celu urzeczywistnienia zasady podmiotowości. W trzecim rozdziale została podkreślona wartość odpowiednich relacji między nauczycielem a uczniem. Sytuacja, w której nauczyciel stanie się dla ucznia partnerem a zarazem autorytetem moralnym i wiedzy pozwoli na zaspokojenie potrzeb. Natomiast czwarty rozdział został poświęcony analizie metod, modeli i technik, których realizacja w procesie wychowawczo dydaktycznym pozwoli urzeczywistnić wizję ucznia jako osoby.
Praca ta dotyczyła Poradnika Wychowawcy a w szczególności skupienia uwagi na wizji ucznia - jako osoby na tle merytorycznych i działań metodologicznych przeznaczona jest nie tyle dla nauczycieli i wychowawców, ale również dla rodziców. Bowiem każdy człowiek, który na swej drodze spotka dziecko, ucznia winien mieć świadomość, jakie ważne i trudne zadanie ma do realizacji. To właśnie w prawdziwym spotkaniu z drugim człowiekiem opartym na dialogu równoważnych partnerów relacje przybierają oblicze podmiotowości. Tylko wtedy człowiek będzie podmiotem odkrywającym swój osobowy byt, gdy nauczyciel, rodzic stworzy sprzyjające ku temu warunki.
Tak, więc Poradnik Wychowawcy w nieoceniony sposób wspomaga nauczycieli i wychowawców w realizacji zadań wychowawczych, uzupełnia ich warsztat pracy i sprzyja poszukiwaniu nowych rozwiązań.
(...)
Magdalena Linke |
