Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Świat kolorem malowany - sposoby rozwijania ekspresji plastycznej dziecka w przedszkolu

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4923 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

"Wszelka działalność twórcza obca jest regułom i mechanizmowi
...Ale trudność najbardziej istotna tkwi we wpływie środowiska
wychowawczego i kulturalnego."

M. Debesse

Działalność plastyczna, podobnie jak zabawa, stanowi w wieku przedszkolnym potrzebę rozwojową i jest jedną z form aktywności dziecka. Jej szczególne znaczenie polega przede wszystkim na tym, że zespala ona ze sobą procesy motoryczne, poznawcze i emocjonalne, przyczyniając się do harmonicznego rozwoju osobowości dziecka.

Działalność plastyczna stwarza także dziecku szerokie pola do realizacji jego możliwości i pobudza do słownego wyrażania swoich odczuć. Daje mu przy tym radość i zadowolenie, wzmacnia poczucie własnej wartości. Jest wyrazem jego wewnętrznej energii, uspokaja je, daje uczucie odprężenia oraz zaspokaja typową dla tego wieku potrzebę działania. Wartość tego działania nie tkwi w produkcie finałowym aktu twórczego, a w samym procesie tworzenia.

Wartością samą w sobie jest proces twórczego myślenia i samodzielnego odkrywania własnych możliwości.

Techniki plastyczne, czyli całokształt środków i czynności związanych z twórczością plastyczną oraz wiedza o nich, decydują o prawidłowym przebiegu zajęć z dziećmi i ich dobrych rezultatach.

Każda technika plastyczna charakteryzuje się właściwościami i wymaga odpowiednich umiejętności i sprawności. Naturalną u dziecka skłonności do ekspresji plastycznej można stale rozwijać, pogłębiać przez dostarczanie mu nowych środków wyrazu plastycznego i ugruntowanie zarówno umiejętności, jak i wiedzy na ten temat.

W korzystnych warunkach, jakie stwarza przedszkole, dziecko znacznie szybciej rozwija się, a ekspresja plastyczna jest bogatsza o zróżnicowanej formie i bardziej wrażliwa.

Rozwijanie ekspresji plastycznej w przedszkolu polega na:
1) Kształtowaniu zaangażowanej postawy wobec otaczającego świata oraz uwrażliwieniu na piękno i wzbudzaniu przeżyć estetycznych.
2) Pobudzaniu inicjatywy i inwencji w spontanicznej twórczości plastycznej przez oddziaływanie na wyobraźnię, fantazję, sferę uczuciowo -intelektualną dziecka oraz przez dostarczenie środków wyrażania.
3) Subtelnym lecz sugestywnym stawianiu dziecku zagadnień plastycznych i zachęcaniu go do całkowicie swobodnego ich rozwiązania.

Wszelki przymus, narzucanie dziecku gotowych wzorów ze strony n-lki nie tylko nie przynosi pozytywnych rezultatów, lecz wprost przeciwnie -zniechęca dziecko.

Twórczy wysiłek dziecka wtedy może dać dobre rezultaty, gdy wypływa z jego wewnętrznej potrzeby wyrażania własnych spostrzeżeń, wyobrażeń, przeżyć emocjonalnych.

Zajęcia i zabawy organizowane w atmosferze nie skrępowanej niczym swobody inspirują dziecko, pobudzają jego chęć badania i dokonywania doświadczeń. Nauczycielka powinna w trakcie zajęć plastycznych dostarczać i umiejętnie dobierać narzędzia i materiały, aby pobudzały jego twórczą wyobraźnię. Różnorodne papiery, kawałki tkanin, różne tworzywa naturalne, jak słoma, konopie, kora drzew, liście, wąsy kukurydzy i in. stanowią podnietę nawet dla najbardziej nieśmiałego dziecka.

Organizowane przez nauczycielkę zabaw zespołowych, polegających na zbiorowym malowaniu, rysowaniu lub formowaniu kompozycji przestrzennych według własnych upodobań i pomysłów, angażuje dziecko emocjonalnie, zachęca do współdziałania z innymi dziećmi. Wytwory ekspresji plastycznej dziecka, będące wynikiem indywidualnej lub zespołowej pracy mogą stanowić zachętę do dalszych tego typu zabaw i zajęć w przedszkolu, a nawet mogą stać się przedmiotem zabawy. Na przykład zabawa w urodziny, na którą dzieci przygotowują "fantastyczne torty", lub zabawa w maskaradę, bądź też zabawa w królestwo ryb, na którą dzieci robią dekoracje. Równocześnie tego typu zabawy mogą inspirować ekspresje plastyczną dziecka.

Organizowanie i kierowanie zabaw i zajęć, które polegają na czynnym kontakcie z przyrodą, jest jedną z wielu możliwości inspirowania twórczości dziecka.

Zjawiska natury, światło, barwa, bogactwo kształtów roślin, śpiew ptaków silnie oddziałują na sferę przeżyć umysłowych i emocjonalnych dziecka, fascynują i pobudzają jego wyobraźnię i fantazję.

W tym świecie rzeczywistych kształtów i barw nauczycielka pełni rolę przewodnika, skłania dziecko do obserwacji otoczenia. Te pierwsze obserwacje i wrażenia, jakich ono doznaje, pobudzają do wyrażania plastycznego swych przeżyć, rozwijając wrażliwość dziecka na jasność waloru, na harmonię kontrastów barwnych i różnorodność kształtów.

Przeżycia dziecka obcującego stale ze zjawiskami przyrody pogłębiają się i wzbogacają szczególnie wtedy, gdy dziecko odbiera je wszystkimi zmysłami, np. obserwując drzewo dotknięte palcami kory, usłyszy szmer poruszającego się na wietrze listowia i poczuje zapach.

Zjawiska natury nowe i niezwykłe dla dziecka, kwiaty wyróżniające się żywym kolorem, nieznanym kształtem, budzą w nim wielkie zainteresowanie. Dziecko w zabawie uczy się rozpoznawać liście i kwiaty, rośliny i drzewa charakterystyczne sylwety owadów, ptaków, ryb i zwierząt. Prosta i przejrzysta budowa liścia lub kwiatu, łatwo wyczuwalny porządek w układzie listków na łodydze lub koronie kwiatu w sposób naturalny uwrażliwia dziecko na ład, na symetrię i rytm w przyrodzie, inspirując jego twórczość dekoracyjną. Dziecko obcując z przyrodą znajduje specyficzną przyjemność estetyczną, choć nie uświadamia sobie, na czym ona polega i dlaczego mu się dany przedmiot lub zjawisko podoba.

Inicjatorem tych zabaw jest nauczycielka. Na przykład na spacerze po lesie lub parku poleca dzieciom ustawić się w cieniu i na chwilę zamknąć oczy, aby mocniej przeżyły działanie światła i barwy w rozsłonecznionym miejscu.

Przejście z ciemności do światła zwiększa intensywność przeżyć kolorystycznych dziecka.

Podobnie wiele przeżyć w obserwowaniu kolorów i ich odcieni, rozmaitych kształtów i wielkości dostarczają dzieciom organizowane przez nauczycielkę w czasie spaceru jesienią zbieranie liści o rozmaitych kształtach i różnych odcieniach barwnych, wyłuskiwanie lśniących, gładkich kasztanów z kolczastej łupiny, obserwowanie światła odbijającego się w wodzie lub rozświetlającego obłoki na niebie. Te przeżycia i doświadczenia rozwijają spostrzegawczość dziecka i wzbogacają jego wiedzę o zjawiskach przyrody, jednocześnie pogłębiając doznawanie natury wizualnej, dotykowej.

Obserwowanie zwierząt, ptaków, owadów, ich sposobu życia, zwyczajów, ich cech charakterystycznych, jak kształt, kolor, sposób poruszania się, wywiera na dziecko silne wrażenie. Ukazywanie dziecku bogactwa różnorodnych zwierząt, zapoznanie z ich proporcjami, wielkością, rozmaitością upierzenia, barwną sierścią, z ozdobnymi ogonami (jak u pawia), czubami jest dla dziecka niezwykle intensywnym przeżyciem.

Wycieczki wraz z zabawami w bezpośrednim kontakcie z naturą zapoczątkowują emocjonalny stosunek dziecka do przyrody. Nauczycielka powinna organizować wycieczki do lasu, parku lub ogrodu zoologicznego przez cały okres pobytu dziecka w przedszkolu. W drugiej fazie wieku przedszkolnego nauczycielka powinna organizować wycieczki, mające na celu zapoznanie dzieci z życiem wsi, miasta lub osiedla. Podczas tych wycieczek oddziałuje na dziecko świat barw i kształtów stworzonych przez człowieka. Nastrój wiejskiej zagrody, architektura domów, sylwety kominów, rym okien, ponadto światło lamp ulicznych, neonów i aut, wszystko to oddziałuje na dziecko i intensyfikuje jego wrażenia i przeżycia.

Obserwowanie przez dziecko pojazdów samochodowych, lokomotywy, kombajnu w czasie pracy bądź też maszyn budowlanych lub rolniczych jest bogatym źródłem inspiracji jego twórczości plastycznej.

W nie mniejszym stopniu inspirują twórczą wyobraźnię dziecka czytane przez nauczycielkę baśnie, legendy ludowe i opowiadania, np. o treści bliskiej dziecku, dotyczącej rzeczy znanych mu dobrze z doświadczenia. Fantastyczne baśnie i legendy ludowe przenoszą dziecko w świat fantazji.

Takie baśnie, legendy i opowiadania powinny mieć dużą wartość literacką: mogą to być fragmenty z literatury pięknej, współczesnej prozy i poezji.

Nauczycielka, dokonując wyboru odpowiedniego tekstu powinna kierować się tym, aby tekst baśni, legendy lub opowiadania był krótki, o określonym nastroju, np. pogodnym i radosnym lub wprowadzającym w atmosferę smutku, grozy itp. twórczą wyobraźnię dziecka, aby angażował je emocjonalnie.

Konkretnym przykładem inspiracji twórczości plastycznej może być krótki, prosty, ale pełen nastroju wiersz T.Kubickiej pt. "Grzyby i deszcz".


Grzyby deszczu się nie boją,
Pada deszcz. Pada deszcz.
W kapeluszach wielkich stoją.
I ja też. I ja też...

Wiersz ten odczytywany dzieciom przez nauczycielkę przemawia do ich wyobraźni i pobudza do ekspresji plastycznej.

W pierwszej fazie wieku przedszkolnego dziecko żywo reaguje na dźwięk, rytm i rym, choć nie rozumie w pełni wszystkich wyrazów w słyszanym tekście. W drugiej fazie wieku przedszkolnego dziecko precyzyjniej i uważniej słucha baśni, legend ludowych, opowiadań i poezji, głębiej przeżywa ich treść. Odnosi się z wielką sympatią do bohaterów czytanych utworów, z którymi się utożsamia, przeżywając ich smutki i radości, klęski i sukcesy.

Inscenizacje baśni, legend ludowych i opowiadań oraz recytacje wierszy, które organizuje nauczycielka z dziećmi, stanowią bogate źródło inspiracji ich twórczości plastycznej. W inscenizacjach tych dziecko występuje w roli aktora, reżysera i dekoratora, często również i twórcy improwizującego wygłaszany tekst.

Widowisko, w którym słowo splata się z ruchem, z kształtem i kolorystyką dekoracji oddziałuje silnie na wyobraźnię zarówno widzów, jak i aktorów.

Kojarzenie treści tekstu z wizualnymi wrażeniami, czyli obrazem ukształtowanym przez barwną oprawę i dynamikę ruchu, występujące w inscenizacji dzieci, przeżywanie różnych nastrojów i treści inscenizowanego utworu jest dla dziecka bardzo kształcące i wychowawcze.

Dla inspiracji twórczości plastycznej przez muzykę nauczycielka organizuje zajęcia plastyczne(rysunkowe, malarskie, dekoracyjne i inne), których tematem są przeżycia dzieci w trakcie słuchania prostych utworów słowno -muzycznych. Na zajęciach tego typu dziecko, mając przygotowane narzędzia, materiały i tworzywo, słucha wykonanego na instrumencie czy odtworzonego z płyty lub z taśmy magnetofonowej krótkiego utworu i w trakcie słuchania, bądź po wysłuchaniu rysuje lub maluje doznane wrażenia i przeżycia.

Zapoczątkowanie kontaktów dziecka ze sztuką, które systematycznie nauczycielka powinna prowadzić w drugiej fazie wieku przedszkolnego, inspiruje już bogatą w tym okresie twórczość dziecka.

Oglądanie kolorowych reprodukcji dzieł malarskich -nauczycielka dobiera przede wszystkim reprodukcje z zakresu współczesnego malarstwa -oraz wartościowych ilustracji książkowych stanowi pierwszy etap kontaktów dziecka ze sztuką. W trakcie takiego oglądania nieodzowne są komentarze nauczycielki dotyczące kolorystyki i kompozycji dzieła, jego formy i treści. Komentarze te dostosowane do poziomu umysłowego dziecka powinny rozbudzić zainteresowanie dziełem plastycznym.

Współczesne koncepcje sztuki polegają na dążeniu do twórczej niezależności, swobodnej interpretacji rzeczywistości, na zafascynowaniu barwą i formą. Współczesne malarstwo jest bliskie ekspresji plastycznej dziecka, jego wrażliwości i kolorystyce. Rzeźba, grafika, tkanina artystyczna i architektura oraz inne dyscypliny współczesnej sztuki działają twórczo na dziecko i inspirują jego wyobraźnię plastyczną.

Tak samo sztuka ludowa jest bliska ekspresji plastycznej dziecka. Rzeźba i malarstwo ludowe, drzeworyty, tkanina, zdobnictwo ludowe (wycinanki, ornamenty), ceramika, hafty, koronki, strój ludowy, budzą żywe zainteresowania dziecka.

W związku z tym nauczycielka powinna dobierać odpowiednie przykłady z zakresu sztuki ludowej bądź w postaci reprodukcji, bądź też oryginalnych dzieł.

W miarę możliwości nauczycielka organizuje wycieczki do pracowni artystów i twórców ludowych(garncarzy, tkaczy, rzeźbiarzy), by zapoznać dziecko z osobą twórcy, z jego pracą i warsztatem. Tego typu wycieczki ukazują dziecku specyfikę pracy twórczej.

Istnieje wielka różnorodność zabaw i zajęć inspirujących twórczość plastyczną dziecka. W pierwszej fazie wieku przedszkolnego nauczycielka przez te zabawy i zajęcia świadomie stwarza właściwe warunki dla wypowiedzi plastycznej dziecka, z reguły pozostawiając mu swobodę w wyborze tematu.

W drugiej fazie wieku przedszkolnego nauczycielka podczas zajęć i zabaw inspirujących twórczość plastyczną powinna sugerować dziecku określony temat, pozostawiając mu swobodę formę wypowiedzi plastycznej.

Twórcze działanie jest najlepszym i niekiedy jednym sposobem zaspokajania oraz to nowych potrzeb człowieka. Dlatego już od przedszkola trzeba wdrażać wychowanków do chętnego i odważnego podejmowania problemów, które wzbudzają twórczą lub badawczą postawę, pozwolą ukształtować chętnych do odkrywania i kreowania pożądanych wartości duchowych i materialnych.

Nauczyciel jest bardzo ważną osobą w twórczej aktywności plastycznej. Sprawdza się tutaj powiedzenie: "Jaki nauczyciel -takie dzieci". Jeśli prowadzący zajęcia robi to z przekonaniem, zaangażowaniem i wrodzoną mu fantazją, zgromadzi wspaniałą bazę materiałową -zaowocuje to doskonałymi pracami.

"Dziecko jest twórcą sztuki. Sztuka rodzi się z uczucia i dzieła sztuki apelują przede wszystkim do uczucia (...). Rysunki dzieci rodzą się z radości kształtowania i apelują do radości oczu. Rysunki są barwnym widowiskiem dla dziecka, są sceną, dla której ono samo tworzy. Na tej scenie wyraża swe nastroje, umieszcza swych bohaterów, kształtuje świat swoich, marzeń, jednym słowem obrazuje siebie samo - myśl Stefana Szumana ukazuje to, co można powiedzieć na temat twórczości plastycznej dzieci. W rysunkach dzieci możemy znaleźć ich marzenia i pragnienia, radości i smutki.

Literatura:
1. A. Natorff, K. Wasiluk "Wychowanie plastyczne w przedszkolu" PWN;
2. I. Dudzińska "Wychowanie i nauczanie w przedszkolu" WSiP;
3. M. Fołtys "Sztuka plastyczna w wychowaniu przedszkolnym";
4. A. Misiurka "Kalendarz plastyczny w przedszkolu";
5. J. Cybulska - Piskorek "Twórczość plastyczna dziecka w wieku przedszkolnym" WSiP;

Artykuły:
1. K. Kret "Kształcenie wyobraźni" "Wychowanie w przedszkolu" 8/2002
2. E. Kalinowska "Barwy tęczy - zabawy plastyczne" "Wychowanie w przedszkolu" 4/2000
3. J. Rajczakowska "Rozwijanie aktywności plastycznej" "Wychowanie w przedszkolu" 4/1998

mgr Bożena Małachwiejczuk
Przedszkola Samorządowego nr 6
w Białej Podlaskiej

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie