Dziecko agresywne - wartościowy człowiek ale trudniejszy do kochania przez rodziców i wymagający nakladu większych wysiłków ze strony nauczycieli. Warto jednak poświęcić mu więcej czasu i nie przerażać się niepowodzeniami, ponieważ systematyczne oddziaływania zawsze dają efekty a późniejsze zachowanie dziecka z mniejszą dawką agresji, to już "światełko w tunelu"
Kacper S. – dziecko agresywne
Identyfikacja problemu
Postanowiłam się zająć chłopcem o imieniu Kacper, który od początku swej edukacji przedszkolnej wykazuje cechy nieprzystosowania do współżycia w grupie przedszkolnej i trudności w kontaktach z rówieśnikami i nauczycielem.
Problem Kacpra zainteresował mnie dlatego, gdyż inteligentne dziecko, posiadające dużą wiedzę, zainteresowania i bogaty zasób słów, nie potrafi znaleźć się w grupie przedszkolnej. Jego kontakty z rówieśnikami nie są poprawne, a zachowanie w stosunku do nich jest najczęściej agresywne.
Kacper jest dzieckiem, które:
- jest jedynakiem, pochodzi z rodziny niepełnej – mieszka z mamą i dziadkami, jednak prym
w wychowaniu Kacpra wiedzie babcia,
(ojciec chłopca mieszka osobno z nową partnerką – jednak utrzymuje kontakty z synem),
- posiada dobre warunki materialno-bytowe,
- ma dobry kontakt z mamą, która stara się na bieżąco utrzymywać kontakt z przedszkolem,
- lubi zabawy plastyczne, jak na swój wiek prezentuje dość wysoki poziom sprawności
manualnej. Chętnie rysuje zwierzęta i opowiada o nich – jest wtedy bardzo atrakcyjnym
partnerem dla rówieśników z grupy przedszkolnej i wręcz autorytetem.
Rysunki Kacpra są estetyczne, bogate kolorystycznie i zawierają dużo treści, które chłopczyk chce przekazać odbiorcom. Chętnie opowiada o swoich pracach używając przy tym bogatego zasobu słów a w treściach jego opowieści nie była widoczna agresja.
Główne przesłanki, wskazujące na istnienie problemu to:
- chłopiec notorycznie przejawia agresywne zachowania wobec kolegów i koleżanek z grupy
przedszkolnej,
- miewa „humory” i nie chce się podporządkować normom współżycia panującym w grupie
przedszkolnej,
- garnie się do wspólnej zabawy dziećmi, lecz jednocześnie zraża je do siebie agresją
(uderzenie, uszczypanie, ugryzienie) i grupa odsuwa się od niego,
Geneza i dynamika zjawiska
Opisu powstania problemu dokonałam na podstawie analizy- wywiadu z mamą oraz nauczycielkami prowadzącymi grupę, do której Kacper uczęszczał wcześniej, arkusza obserwacji i bieżących notatek. W/w dokumentacja pozwoliła mi na wyciągnięcie następujących wniosków:
• Chłopiec chętnie uczęszcza do grupy przedszkolnej, garnie się do zabawy z rówieśnikami lecz jednocześnie nie potrafi przestrzegać norm ustalonych w grupie,
• Jego kontakty interpersonalne z kolegami są niepoprawne,
Jako 4-latek trafił do grupy mieszanej 4, 5 latków. Rozwój intelektualny oraz prezentowane umiejętności stawiają Kacpra w szeregu dzieci starszych. Natomiast sfera emocjonalno-społeczna chłopca wymaga systematycznego wspomagania. Prezentowane przez niego zachowania mogą być przesłanką, iż znacznie odstaje od grupy.
Czasem, podczas rozstawania się z mamą bywa smutny. Do przedszkola przychodzi w różnym nastroju (wesoły i radosny albo w złym humorze i nawet to akcentuje podczas rozmowy z nauczycielką). Należy tu zaznaczyć, iż chłopiec często spędza weekendy u taty
– stamtąd jednak wraca jeszcze bardziej „humorzasty” i agresywny.
Znaczenie problemu
Na podstawie własnego doświadczenia i wiadomości zebranych w trakcie studiowania literatury, stwierdziłam, iż Kacper jest typem dziecka nieprzystosowanego do przedszkola.
Odwołując się do autorek H. Spionek i Z. Natowskiej, można Kacpra zaliczyć do tego typu dzieci nieprzystosowanych, które nawiązują kontakty z rówieśnikami nieprawidłowo, wykazują agresywność, wybuchy złości.
Natomiast biorąc pod uwagę, jak twierdzi M. Ziemska, że to właśnie w rodzinie tkwią przyczyny zaburzeń dziecka w sferze emocjonalno-społecznej, stwierdziłam, iż chłopiec wymaga systematycznego i konsekwentnego oddziaływania, gdyż zaniedbanie omawianego problemu może prowadzić w przyszłości do coraz większych konfliktów z rówieśnikami, nauczycielami i szeroko rozumianym otoczeniem.
Prognoza negatywna:
1. dziecko nie jest akceptowane przez grupę
2. odsuwa się od zabaw i zajęć
3. niechętnie uczęszcza do przedszkola
4. robi się coraz bardziej agresywne
5. inni rodzice skarżą się na zachowanie Kacpra
6. chłopiec zostaje wypisany z przedszkola.
Prognoza pozytywna:
1. grupa akceptuje zachowanie chłopca
2. agresywne zachowania chłopca są rzadsze
3. chętniej bierze udział w zajęciach i zabawach
4. jest zapraszany do wspólnej zabawy
Propozycje rozwiązań:
• wprowadzenie zabaw integrujących grupę,
• wdrażanie działań mających na celu podniesienie samooceny chłopca
- skoncentrowanie się na mocnych stronach chłopca i systematyczne ich
eksponowanie na forum,
- włączanie Kacpra do czynnego udziału w inscenizacjach przygotowanych w grupie,
• włączenie do szerszej współpracy rodziny chłopca
Efekty oddziaływań:
W wyniku realizacji zamierzonych przeze mnie oddziaływań stwierdzam, iż:
• Kacper jest bardziej zintegrowany z grupą,
• Chętnie bierze udział w zlecanych mu przedsięwzięciach i stara się je wykonać na wysokim poziomie,
• Wzrosło u chłopca poczucie własnej wartości – sam to dostrzega, mówiąc, iż jest zadowolony zew wspólnej zabawy z rówieśnikami,
• Mama, która podczas pierwszych kontaktów była raczej sceptycznie nastawiona, prezentuje obecnie swoją postawą większą akceptację działań wychowawczych przedszkola.
Literatura:
Christina Buchner, „Ja po prostu chcę być ważny”, wyd. „Jedność’ , Kielce 2003,
Marta Bogdanowicz, „Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym”, WSiP, Warszawa 1985.
Elizabeth Hurlock, „Rozwój dziecka”, PWN, Warszawa 1985,
Arend Stein, „Kiedy dzieci są agresywne”, wyd. „Jedność”, Kielce 2002,
Opracowała: mgr Joanna Marcinkowska
|
