Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaMapaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacjiUczniowie
Trudności wychowawcze (pojęcie, przyczyny powstawania, rodzaje, zapobieganie)

,

www:   e-mail:  

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 110667 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie

 

Artykuł powstał jako referat przygotowany w celu przekazania go do banku materiałów wypracowanych przez nauczycieli, stanowiących zbiór w Bibliotece Publicznej w Kowalkach. Omawia pojęcie trudności wychowawczych, przyczyny ich powstawania, rodzaje oraz propozycję ich zapobiegania.

I. Pojęcie trudności wychowawczych.

Pojęcie trudności wychowawcze nie ma jednolitego znaczenia. Czasem określa się tym terminem drobne wykroczenia, konflikty, złe przyzwyczajenia, nieposłuszeństwo, egoizm, lękliwość, lenistwo, czasem znaczne odchylenia od normy jak nerwice, zaburzenia w zachowaniu się na podłożu organicznym, przestępczość nieletnich, itp.
Najczęściej chodzi tu o niewłaściwe zachowania dzieci i młodzieży. Utrudniają one pracę wychowawczą rodzicom i nauczycielom.
Trudności sprawiają rodzicom zarówno dzieci lękliwe i nieśmiałe, skryte i zamknięte w sobie, izolujące się od towarzystwa rówieśników i dorosłych, jak i dzieci nadmiernie ruchliwe i żywe, zazdrosne i agresywne, kapryśne i niestałe w swych sympatiach i antypatiach, niekonsekwentne w dążeniach i ich realizacji.
Zakres trudności wychowawczych jest niezwykle szeroki, różny jest też stopień ich nasilenia i trwałości. Niektóre trudności ujawniają się bardzo wcześnie i dziecko od najmłodszego wieku sprawia kłopoty rodzicom swym zachowaniem, w innych przypadkach trudności wzmagają się dopiero w wieku szkolnym lub w okresie dorastania.
Zdaniem Andrzeja Lewickiego „trudności wychowawcze polegają na pewnych sposobach zachowania dzieci, niezgodnych z celem i kierunkiem wychowania. Oczywiście nie chodzi tu o drobne wykroczenia, które od czasu do czasu popełnia każde dziecko, lecz o formy zachowania jaskrawo aspołeczne, a przy tym uporczywe i nie poddające się zabiegom wychowawczym.
Halina Spionek natomiast określa mianem trudności wychowawczych negatywne ze społecznego punktu widzenia formy zachowania, które są wyraźnie sprzeczne z ideałem wychowawczym. Wraz ze zmianami ideału wychowawczego zmieniają się również oceny poszczególnych form zachowania dziecka.
Obecnie istnieje tendencja, by wyrażenie trudności wychowawcze zastąpić innym, nie obciążającym w tak silnym stopniu dzieci. Takie stanowisko reprezentuje m. in. Jan Konopnicki.
Podkreśla on, że trudność nie może wystarczać do nazwania zmian ujemnych w dziecku. Należy poszukać terminu, który będzie wykluczał niezaradność wychowawczą. Konopnicki proponuje termin zaburzenia w zachowaniu.
Przez to pojęcie będziemy rozumieli odchylenia od normy w zachowaniu się danego dziecka, przy czym przez normę będziemy tutaj rozumieli zasady moralne, obyczaje i zwyczaje przyjęte w danym środowisku. Stopień odchylenia od tej normy będzie świadczył o sile czy natężeniu zaburzenia.
Trudności wychowawcze to wszelkiego rodzaju czynniki wewnętrzne i zewnętrzne utrudniające prawidłowe zachowania się dzieci i młodzieży. Doprowadzają one do zachowań niezgodnych z obowiązującymi normami współżycia społecznego i do zaburzeń poprawnych układów w stosunkach społecznych.

II. Przyczyny powstawania trudności wychowawczych.

Chcąc skutecznie przezwyciężać i zapobiegać trudnościom wychowawczym należy poznać ich przyczyny.
M. Łobocki wyróżnia kilka czynników powodujących nieprzystosowanie społeczne dzieci:
1) zadatki organiczne, które dziecko przynosi ze sobą,
2) środowisko obejmujące swym zasięgiem wszelkie bodźce działające na dziecko z zewnątrz i to już od pierwszych chwil jego życia,
3) aktywność własna dziecka, zależna częściowo od wspomnianych zadatków wrodzonych i wpływów środowiska, w jakim ono przebywa,
4) oddziaływania wychowawcze, będące świadomym organizowaniem
aktywności własnej dziecka po to, aby ukształtować w nim osobowość zgodnie z uznawanymi społecznie normami, zasadami, ideałami.
Inny podział przyczyn trudności wychowawczych wyróżnia:
1 przyczyny endogenne – tkwiące w dziecku – składają się na nie przyczyny biopsychiczne wraz ze źle ukierunkowaną aktywnością własną dziecka, np. zły stan zdrowia;
2) przyczyny egzogenne – tkwiące w środowisku, w jakim żyje dziecko - składają się na nie czynniki społeczne (środowiskowe) oraz popełnione błędy w procesie wychowania, np. zły przykład rodziców.
Przyczyny środowiskowe trudności wychowawczych wynikają z układu stosunków społecznych w trzech grupach społecznych i są związane z:
· funkcjonowaniem rodziny,
· działalnością dziecka w szkole i działalnością samej szkoły,
· działalnością grup społecznych.
Przyczyny trudności wychowawczych związane z funkcjonowaniem rodziny. Rodzina spełnia w społeczeństwie dwie podstawowe funkcje: utrzymuje ciągłość biologiczną oraz przekazuje młodemu pokoleniu dziedzictwo kulturowe. Wpływ domu rodzinnego na dziecko jest zawsze wielotorowy. W zakres tych wpływów wchodzi świadoma praca wychowawcza obojga rodziców, jak również ich niezamierzone działanie, wynikające z określonych sytuacji dnia codziennego. Przede wszystkim rodzice stanowią dla dziecka najbardziej znaczące wzory do naśladowania. Od rodziców i ich postępowania zależy też, jaką wiedzę o otaczającym świecie dziecko zdobędzie i w jaki sposób przystosuje się do warunków codziennego życia.
Właściwe wychowanie dziecka i troska o jego zdrowie psychiczne może się odbywać jedynie w atmosferze wzajemnego szacunku i równości pomiędzy rodzicami. Dziecko wychowywane w atmosferze ciągłych kłótni, wzajemnej niechęci i agresji, przejmuje niekiedy wszystkie formy takiego zachowania się rodziców. Podobnie jak oni używa niewerbalnego słownika, jest kłótliwe, agresywne w stosunku do innych, bije dzieci i wymyśla im.
Wiele trudności sprawiają dzieci całkowicie opuszczone przez rodziców. Dzieckiem takim najczęściej zajmują się dziadkowie lub przygarnia je dalsza rodzina.
Najtrudniejsze warunki rozwoju ma dziecko w rodzinie, w której występuje alkoholizm. Wydatki na alkohol pochłaniają najwięcej środków z budżetu rodzinnego – w rezultacie występuje w niej niedożywienie, brak pieniędzy na ubrania. Głód skłania dzieci do kradzieży, natomiast nieodpowiednie warunki do nauki, takie jak: brak książek, przyborów szkolnych, spokoju obniżają wyniki nauczania.
Sytuacja życiowa dziecka może mieć również wpływ na przyczyny trudności wychowawczych. Sytuacja jedynaka w rodzinie jest mniej korzystna od sytuacji dziecka, które ma rodzeństwo. Jedynacy otaczani są zazwyczaj nadmiarem opieki rodzicielskiej. Okazywana im dbałość sprawia, że często mają oni wygórowane ambicje i stają się egoistami. Tylko mądra miłość rodziców daje najlepszą gwarancję dobrego wychowania. Natomiast wychowanie zbyt tolerancyjne, jak i zbyt rygorystyczne jest zwykle obarczone błędami wychowawczymi wyzwalającymi i nasilającymi zaburzenia zachowania dziecka.
Rodzice rygorystyczni, kochając dziecko, surowo przestrzegają dystansu między nim a sobą i sądzą, że okazywanie mu czułości i serdecznej troski jest niewłaściwe, natomiast każdy przejaw uczucia z ich strony przeszkadza w pracy wychowawczej. Nie uznają też nagradzania i chwalenia dziecka za dobre uczynki. Natomiast nadmierna czułość (wychowanie pobłażliwe) jest jednym z częstszych przejawów nadmiernego uczucia matki. Przy zbyt wielkiej troskliwości i zbyt czułej opiece matki dziecko stale jest izolowane od swych rówieśników, stając się egoistyczne i leniwe. Często można również spotkać się ze zjawiskiem wychowania niekonsekwentnego. Polega ono na tym, że niekiedy rodzice próbują odwołać się do ambicji dziecka lub jego rozsądku, jeśli się ono źle zachowuje. Gdy jednak to nie pomaga, starają się pochlebstwami i obietnicami uzyskać dobre zachowanie dziecka. Nie są to sposoby właściwe, gdyż uczą wyrachowania i sprytu. Bywa i tak, że małemu dziecku wszystko wolno, a starszemu nie pozwala się na nic. Jeśli ponadto oboje rodzice stosują rozliczne sposoby wychowawcze lub dają sprzeczne polecenia, to dzieci są zdezorientowane i często nie uznają autorytetu rodziców.
Przyczyny trudności wychowawczych związane z działalnością dziecka w szkole.
Często wśród przyczyn organizacyjnych sprzyjających narastaniu nieprzystosowania społecznego uczniów wymienia się:
· nadmiernie przeładowane programy nauczania,
· podręczniki pisane przez fachowców, ale nie liczące się ze sposobem myślenia i uzdolnieniami uczniów, jak również ich zainteresowaniami,
· dużą liczbę lekcji prowadzonych w warunkach klasowo-lekcyjnych, które nie uwzględniają w wystarczającym stopniu psychospołecznych potrzeb dzieci i młodzieży,
· zbyt liczne klasy i szkoły, które nie stanowią zwartych społeczności, charakterystycznych dla szkół liczebnie małych,
· mała liczba lekcji przeznaczonych na wychowanie fizyczne.
Do przyczyn organizacyjnych M. Łobocki zalicza też wadliwy system kształcenia nauczycieli. Często przygotowuje on do przekazywania dzieciom wiadomości i umiejętności z określonych przedmiotów nauczania, a jednocześnie bagatelizuje sprawy związane z rozwojem uczniów pod względem ich zainteresowań.
Poważnym źródłem trudności wychowawczych jest niezaspokojenie przez szkołę potrzeby uznania i sukcesu u dzieci. Uczniowi chcą, by oceny i pochwały były wyrazem uznania ze strony nauczyciela. Dziecko, które wkłada dużo wysiłku w opanowanie treści z danego przedmiotu, sam dobrze wie, na jaką ocenę zasłużył i jak opanował materiał. Sporadyczne rozbieżności między
oczekiwaną przez ucznia oceną, a oceną nauczyciela nie są sprawą groźną, ale systematyczne niedocenianie pracy ucznia staje się często przyczyną jego niewłaściwych reakcji i osłabienia motywacji do nauki.
Innym źródłem niepowodzeń szkolnych są błędy wychowawcze. Dotyczą one często takich postaw nauczycieli wobec uczniów, jak: niesprawiedliwe traktowanie, nieliczenie się z ich godnością osobistą, zbytnie ograniczanie ich aktywności i samodzielności. Do błędów wychowawczych możemy zaliczyć też: okazywanie przez nauczyciela wyższości wobec uczniów, niedotrzymywanie słowa, manifestowanie swego złego humoru, itp.
Przyczyną trudności wychowawczych jest też przeciążanie uczniów pracami domowymi. Zbyt dużo zadawanych prac domowych powoduje, że uczniowie zniechęcają się do ich odrabiania, co powoduje powstawanie zaległości w nauce. Często, aby nie otrzymać oceny niedostatecznej za brak zadania domowego, uczeń idzie na wagary.
Uczniowie drugoroczni również przysparzają nauczycielom wiele kłopotów. Trudności z uczniami drugorocznymi mogą wynikać z faktu, że na niektórych lekcjach nudzą się i dlatego przeszkadzają.
Przyczyny trudności wychowawczych związanych ze stanem zdrowia dziecka.
Dziecko 3 – 7 – letnie dość często doznaje urazu głowy. W następstwie którego dochodzi do pojawienia się zaburzeń w zachowaniu dziecka i trudności w nauce, które z kolei są źródłem narastających problemów wychowawczych. Skutki urazu mogą przejawiać się wybuchami niepohamowanej złości i gniewu, uporem, a także skargami na bóle i zawroty głowy, złą koncentrację uwagi.
Wyraźny związek zachodzi między trudnościami wychowawczymi a wadami wymowy. Nieprawidłowości w rozwoju mowy ogromnie utrudniają proces przystosowania się do otoczenia. Wady te mogą być źródłem wyśmiewania, przezywania przez inne dzieci, co powoduje w konsekwencji postawę agresywną bądź niechęć do nawiązywania kontaktów, onieśmielenie. Wady wzroku i słuchu wpływają w znacznym stopniu na osłabienie układu nerwowego i wzmożenie pobudliwości ruchowej. Uwaga takiego dziecka jest rozproszona.
Przyczyną poważnych trudności wychowawczych mogą być zaburzenia nerwicowe. Dziecko nerwowe reaguje na bodźce albo zbyt silnie, albo zbyt słabo. Do objawów nerwicowych zalicza się: moczenie nocne, zmienność nastrojów, silne lęki, zbytnią powolność. Najcięższą postacią jest nadpobudliwość psychoruchowa. Dziecko nadpobudliwe nie umie koncentrować się dłużej na tej samej czynności, jest gadatliwe, charakteryzuje się hałaśliwością i agresywnością.
Trudności wychowawcze sprawiają też dzieci z zaburzeniami procesu lateralizacji i funkcji analizatorów, które mają trudności w czytaniu i pisaniu. Niepowodzenia w nauce czytania i pisania powodują, ze dziecko wykazuje niechęć do nauki, negatywny stosunek do szkoły, staje się nerwowe i niegrzeczne.
Niektóre choroby zakaźne, szczególnie odra, grypa, żółtaczka zakaźna, ospa wietrzna mogą powodować pojawienie się u dzieci różnego rodzaju zaburzeń psychicznych.
Trudności wychowawcze związane z przynależnością do grup rówieśniczych.
Dzieci, tak jak i dorośli, odczuwają potrzebę nawiązania pozytywnych kontaktów i zaakceptowania przez inne osoby. Dzieci szukają takich kontaktów w grupie rówieśniczej. Dzieci te najczęściej chodzą do tej samej klasy i siedzą w tej samej ławce, zdarza się, że razem odrabiają lekcje.
Nieformalną grupą społeczną są tzw. paczki, tj. nieco większe grupy, w których więzi między członkami są oparte na uznawanym przez grupę systemie wartości. Członków paczki obowiązuje przestrzeganie określonych reguł ustalonych przez innych członków. Dzieci, które nie należą do żadnej grupy, czują się samotne, wydaje im się, że nikt nie zwraca na nie uwagi, nie pełnią żadnej funkcji w szkole. Nie mają też bliskich przyjaciół. To wszystko może doprowadzić do tego, że będą szukały kontaktów koleżeńskich na siłę i mogą trafić na towarzystwo przestępcze.

III. Rodzaje trudności wychowawczych.

Trudności wychowawcze są różnego rodzaju.

KŁAMSTWO
Przez kłamstwo rozumiemy każde takie zachowanie się jednostki, któremu towarzyszy motyw wprowadzenia kogoś w błąd. Kłamstwem są również przemilczenia, udawanie, pozorowanie innej sytuacji niż sytuacja rzeczywista. Najczęstszym powodem kłamstwa jest lęk przed karą.
Najczęściej wyróżnia się:
· kłamstwo z lęku przed karą dla ukrycia przewinienia,
· kłamstwo dla zwolnienia się od obowiązków oraz w celu zdobycia swobody i przyjemności,
· kłamstwo z oportunizmu,
· dla pochwalenia się przed innymi,
· z obawy przed ujemną opinią otoczenia,
· z altruizmu,
Mówi się często, że dziecko kłamie dlatego, że boi się konsekwencji swych czynów. U dzieci o zaawansowanym zaburzeniu trudno jest dostrzec przyczyny kłamstwa; często dziecko schwytane na gorącym uczynku nie umie wytłumaczyć powodów swego postępowania. Nie można też powiedzieć, że dzieci te kłamią nieświadomie, protestując w ten sposób przeciw warunkom, gdyż zawsze wiedzą one dobrze, co robią, nie wiedzą tylko dlaczego.
W przypadku dzieci sprawiających trudności wychowawcze kłamstwo jest częstym narzędziem obrony przed nawarstwiającymi się trudnościami, na jakie natrafia dziecko i jakie wynikają ze specyficznych cech jego zachowania, zamykając często błędne koło.

LENISTWO
Pojęciem tym określa się niechęć do odrabiania lekcji, uchylania się od wypełniania obowiązków szkolnych oraz braku u ucznia pozytywnych osiągnięć w szkole.
Krystyna Bąkowska podzieliła lenistwo szkolne na dwie grupy:
1) zachowanie wychowanka polegające na systematycznym niepodejmowaniu obowiązków szkolnych (obejmujących zadania lekcyjne, zadania domowe, inne zadania wynikające z roli ucznia);
2) zachowanie ucznia przejawiające się wyłącznie w pewnych okresach i sytuacjach nauki szkolnej:
a) lenistwo występujące okresowo, jako świadomy sposób postępowania ucznia (np. w myśl hasła: na początku każdego semestru mogę odpoczywać, a potem wszystko nadrobię).
b) zaniedbywanie się w pracy ucznia dotychczas pracowitego, pojawiające się nieregularnie, w pewnych dniach miesiąca, np. w niektóre poniedziałki, pierwsze dni miesiąca, itp.
Duży wpływ na słabsze wyniki w nauce u uczniów leniwych mają zajęcia pozalekcyjne. Nadmierne zajmowanie się nimi w czasie przeznaczonym na odrabianie lekcji powoduje zmęczenie, utratę siły i energii, co ogromnie utrudnia pracę nad zadaniami domowymi. Niechęć do nauki szkolnej spowodowana jest także przykrymi przeżyciami emocjonalnymi, brakiem osiągnięć, niepowodzeniami lub niesprawiedliwymi ocenami.
Równie niechętny stosunek do nauki szkolnej mają dzieci pozostawione na drugi rok w tej samej klasie, znudzone tym, co już przerabiały i zmuszane po raz drugi do uczenia się tego, co nie jest dla nich ciekawe.
Bardzo często przyczyną lenistwa jest zły system nauczania, nie uwzględniający zainteresowań dzieci, ich indywidualności. Lenistwo ponadto może być czasami wyrazem lękliwości przed wszelką czynnością.

KRADZIEŻE
Są one różnego rodzaju – większe lub mniejsze, przynoszące złodziejowi duże lub małe zyski. Istnieją też różnice klasyfikacyjne. O przedmiotach drobnych mówi się, że zostały zabrane a nie skradzione. Jeśli natomiast ktoś przyswaja sobie systematycznie nawet drobne przedmioty lub kradnie z przyzwyczajenia, żeby zwiększyć swój stan posiadania, wtedy jest złodziejem.
W zapobieganiu kradzieży dużą rolę odgrywa właściwe postępowanie dorosłych, którzy powinni dawać dziecku dobry przykład oraz nie stwarzać okazji do kradzieży. Najczęstszą przyczyną kradzieży jest silne pragnienie posiadania jakiegoś przedmiotu.

WAGARY
Są skutkiem niewłaściwej opieki i braku kontroli nad dzieckiem.
Istnieją trzy rodzaje przyczyn wagarów:
1) świadome unikanie obowiązków szkolnych,
2) trudności i przykre przeżycia w szkole,
3) oddziaływania środowiska odciągające od pracy szkolnej.
Odnośnie pierwszego rodzaju przyczyn dziecko nie jest zainteresowane nauką, nie ma więzi emocjonalnej ze szkołą, niczego nie oczekuje ze strony tej placówki. Chodzi do szkoły tylko dlatego, że musi i boi się kary. Jeśli wie, że kara mu nie grozi, opuszcza zajęcia szkolne.
W drugim wypadku dziecko w szkole czuje się źle, ponieważ ma przykre przeżycia emocjonalne z nią związane. Nie nadąża też z przerobionym materiałem. Często przyczyną wagarów jest brak kolegów w szkole lub brak przyborów szkolnych, np. zeszyt, blok.
Trzecim rodzajem przyczyn wagarów jest ważne dla dziecka wydarzenie w środowisku. Mogą to być rozgrywki sportowe lub ciekawy występ estradowy.
Wskutek drażliwości, lękliwości i powstających na tym tle konfliktów wewnętrznych czy z otoczeniem (nauczyciele, koledzy) środowisko wydaje się dziecku nieznośne, gdyż związane jest z przykrymi doznaniami i dlatego decyduje się nawet na włóczęgostwo. Niewłaściwe stosunki rodzinne, braki serdecznej troski rodziców czy opiekunów, awantury w domu powodują niejednokrotnie niechęć i nienawiść do środowiska rodzinnego, że jedynie ucieczka z domu wydaje się im ratunkiem.

AGRESJA
Postawy agresywne to te, które uporczywie są przejawiane przez niektóre jednostki. Dzieci agresywne skłonne są do kłótliwości, przezywania, wymyślania, obrażania się, skarżenia, grożenia, wulgarnego zachowania się. Są zwykle egoistyczne, nieustępliwe, cechuje je brak grzeczności i wyrozumiałości dla innych, z często zaznaczającą się chęcią górowania, szczególnie w stosunkach z rówieśnikami.
Wyróżnia się agresję fizyczną, a więc zachowanie napastliwe (trącanie, szarpanie, ciągnięcie za włosy, uszy, szczypanie, podstawianie nogi, plucie, gryzienie, itp. oraz agresję słowną. Skorny zalicza do niej : wypowiedzi napastliwe, grożenie, straszenie, podawanie fałszywych informacji, które polegają na celowym wprowadzeniu w błąd atakowanej osoby.
Skorny ponadto wyróżnia agresję indywidualną i grupową, a ze względu na przedmiot agresji:
· agresję bezpośrednią - skierowaną na ludzi, zwierzęta, rośliny i na rzeczy martwe,
· agresję przemieszczaną – skierowaną na osoby lub rzeczy nie mające bezpośredniego związku z doznaną frustracją.
Agresywne zachowanie może być reakcją na przeszkadzanie w wykonywaniu czynności przez rówieśników lub młodsze rodzeństwo, np. przeszkadzanie w odrabianiu lekcji lub zabawie. Może też być spowodowana poniesioną porażką, jako reakcja na pozbawienie silnej potrzeby sukcesu. Często zachowanie agresywne dzieci spowodowane jest prowokującym zachowaniem rówieśników, rodzeństwa lub dorosłych.
Postępowanie z dzieckiem agresywnym jest bardzo trudne. Trzeba umieć zachować spokój, cierpliwość i umiejętność czasami długiego czekania na poprawę. Należy postępować łagodnie i stanowczo, dziecko nie powinno się bać, ale musi czuć respekt.
Innym rodzajem nieprawidłowości w zachowaniu dzieci jest nadpobudliwość psychoruchowa. Przejawia się ona w:
· zwiększonej liczbie wykonywanych przez dziecko ruchów, czyli w tzw. nadpobudliwości ruchowej,
· silnych reakcjach na bodźce,
· zaburzeniach funkcji poznawczych, głównie w postaci zaburzeń uwagi,
· pochopności i pobieżności myślenia.
Dzieci o wzmożonej aktywności ruchowej na lekcjach kręcą się, wychodzą z ławek bez widocznej potrzeby, rozmawiają z kolegami, zajmują się czynnościami nie związanymi z lekcją.
W trakcie zajęć cichych wykonują szereg ruchów zbędnych, manipulują przedmiotami, rysują, itp. Przy pracy są chaotyczne, niezorganizowane, pomimo pozornego pośpiechu nie nadążają z jej wykonaniem. Są nieuważne, roztrzepane.
Dzieci nadpobudliwe rozpoczynają wiele czynności, ale często nie doprowadzają ich do końca. Są niestaranne w pracy wymagającej dłuższego siedzenia i dokładności.
Obok nadpobudliwości występuje również zahamowanie psychoruchowe, które jest także rodzajem nieprawidłowości w zachowaniu dzieci. Może ono przejawiać się w sferze ruchowej, poznawczej lub emocjonalno - uczuciowej. Niektóre dzieci nie przejawiają w żadnej sytuacji ruchliwości typowej dla wieku dziecięcego. Są mało ruchliwe, nie krzyczą, nie biegają. Dzieci takie robią wrażenie znudzonych, zmęczonych, zniechęconych. Są to zwykle dzieci smutne, często niepewne, poważne. Mają też kłopot z rannym wstawaniem. Trwa ono zwykle zbyt długo i ciągle trzeba je popędzać, by zdążyły na czas. Obniżona sprawność ruchowa przejawia się w niedostatecznej ruchliwości i powolności w podejmowaniu wszelkiego działania.

NIEŚMIAŁOŚĆ
Nieśmiałość jako cecha zachowania polega głównie na unikaniu kontaktów lub podejmowaniu ich, ale nieufnie, z rezerwą. Dzieci nieśmiałe są zwykle małomówne, wstydliwe i zamknięte w sobie, skryte.
Jest to trudność w kontaktach interpersonalnych, która dość często stanowi źródło wielu cierpień. Do przyczyn powodujących nieśmiałość zaliczymy: doznaną krzywdę, datujące się od wczesnego dzieciństwa poczucie małej wartości, porównywanie własnej osoby z innymi. Nieśmiałość często występuje w kontaktach z nauczycielami i objawia się ona nieufnością, lękliwością i nadmierną wstydliwością. Zwykle są to dzieci wrażliwe emocjonalnie, przeżywające głęboko niepowodzenia, są pełne kompleksów i nie wierzą w swoje możliwości, dlatego wymagają cierpliwości i taktu ze strony otoczenia.
Nieśmiałość nie jest zaburzeniem jednolitym. Jej przyczyn należy szukać w błędach wychowawczych. Zbyt surowe wychowanie w domu, nierówne traktowanie dzieci prowadzące do poczucia pokrzywdzenia, obojętność rodziców wobec problemów dziecka - prowadzą do nieśmiałości.

IV. Zapobieganie trudnościom wychowawczym.

Rodzina, która ma za zadanie eliminować trudności wychowawcze odgrywa wyjątkową rolę w rozwoju dziecka. Tu zdobywa ono pierwsze doświadczenia życiowe, doznaje uczucia miłości i przywiązania. Niestety, dziecko wychowywane w atmosferze konfliktów, wzajemnego niedoceniania się dorosłych, pretensji i oskarżeń, wzajemnej niechęci przejmuje z tego klimatu wiele wzorów społecznego zachowania się. Przenosi je następnie do środowisk pozarodzinnych, przede wszystkim na teren szkoły. Jeżeli i tutaj panuje atmosfera napięcia, wzmożonego krytycyzmu i niezadowolenia, negatywne elementy postawy życiowej dziecka utrwalają się. Dlatego bardzo ważne są wspólne rozmowy nauczycieli z rodzicami i uczniami, dążenie do wyjaśnienia przyczyn kłopotów i poszukiwanie środków zaradczych. Stosowanie również ciekawych metod pracy przez szkołę ma duży wpływ na eliminowanie trudności wychowawczych. Bardzo mało uczniów dobrych i bardzo dobrych sprawia trudności wychowawcze, większość dzieci trudnych to uczniowie, którym się nie powiodło lub też aktualnie nie wiedzie w szkole.
Słaba skuteczność metod wychowawczych szkoły wypływa też z braku zaufania wychowanka do wychowawcy. Uczeń nie chce się zmienić, bo nie wierzy, by on rzeczywiście chciał jego dobra. Nauczyciel błądzi, nie umie sobie poradzić w różnych sytuacjach, popełnione zaś niezręczności nie prowadzą do likwidacji trudności, lecz do ich pogłębiania. Wychowawcy za mało interesują się przeżyciami dziecka, jego reakcjami, nie dociekają dlaczego uczeń zachowuje się tak, a nie inaczej, jakie są motywy jego postępowania i jakie warunki czy środki mogą wpłynąć na jego zmianę. Gdyby każdy nauczyciel stawiał sobie takie pytania i poszukiwał na nie odpowiedzi, z pewnością potrafiłby dobrać odpowiednie metody i środki oddziaływania pedagogicznego i wiele trudności mógłby usunąć lub nie dopuścić do ich powstania.
Już w wieku przedszkolnym dziecka nauczyciel powinien stosować bardzo precyzyjne metody i techniki wychowawcze, prowadzące do wytworzenia pozytywnych nakazów i postaw, nie dopuszczając do powstania i utrwalania się reakcji negatywnych. Musi jednak pamiętać o następujących regułach:
· nauczycielowi wolno wyrazić dezaprobatę dla niesłusznego postępowania ucznia, ale nie wolno go poniżać, ośmieszać, wyszydzać;
· należy zachować takt i kulturę pedagogiczną;
· najważniejszy jest własny przykład, wychowankowie bardziej zapamiętają to, jak nauczyciel postępuje, niż to, do czego nakłania;
· nauczyciel powinien budzić zaufanie, musi dowieść, że interesuje się sprawami wychowanków, że mogą mu wszystko powiedzieć bez obawy ośmieszenia;
· istnieją trzy główne właściwości, jakich wymaga się od nauczyciela: mądrość, sprawiedliwość i wyrazistość;
· nauczyciel musi wykorzystać wiedzę uczniów;
· należy mieć kontakt ze wszystkimi w klasie, nie wolno pomijać uczniów słabych;
· każde dziecko, nawet to trudne, ma zalety;
· należy być elastycznym, modyfikować swój styl kierowania wychowawczego;
· częściej stosować pochwały i aprobatę aniżeli karę;
· należy dać szansę uczniowi wyrażenia swoich myśli;
· wystrzegać się pochopnych opinii;
· główne zadanie nauczyciela to budzenie motywacji, wskazywanie perspektyw, dodawanie odwagi.
Są to główne sformułowania dotyczące kontaktu nauczycieli z uczniami na terenie klasy. Nauczyciel postępujący zgodnie z tymi zasadami, będzie daleki od popełnienia błędu wychowawczego, tzn. takiego zachowania, które ma niekorzystny wpływ na rozwój wychowanka. Również rodzice powinni posiadać pewne minimum wiedzy. Należy pamiętać o tym, że :
· dziecko wychowuje się łatwiej, gdy jest kochane i akceptowane;
· wymaga ono poszanowania swojej indywidualności i godności, ma prawo być sobą i nie musi zgadzać się we wszystkim z dorosłymi;
· najskuteczniejszym sposobem dobrego wychowania jest właściwy przykład rodziców i panujący w rodzinie klimat wzajemnego zaufania;
· stosowanie przymusu w wychowaniu i uczeniu się jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy idzie w parze z zapewnieniem dziecku niezbędnych swobód i sensownych zadań, których wykonanie sprawia mu przyjemność;
· niekiedy lepiej jest bagatelizować niewłaściwe zachowanie dziecka niż ustawiczne jego piętnowanie;
· dziecku trzeba wybaczyć, nie wolno się na niego obrażać lub ustawicznie gniewać, nawet gdy przejawia wyraźnie cechy nieprzystosowania społecznego.
Ta ogólna wiedza posiadana przez nauczycieli i rodziców nie jest wystarczająca. Konieczne są częste kontakty nauczycieli z rodzicami. Żadne nawet najdoskonalsze metody wychowawcze stosowane przez nauczyciela w osamotnieniu nie rozładują tkwiących napięć ani też odwrotnie, sama rodzina bez wsparcia ze strony szkoły nie jest w stanie przeciwdziałać trudnościom.


mgr MARLENA CIECIERSKA
Gimnazjum w Kowalkach

Pełna prezentacja szkoły pojawi się po zatwierdzeniu oferty przedstawionej szkole.
Jeżeli szkoła nie otrzymała oferty, prosimy o kontakt:

zmiany@szkolnictwo.pl

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X

TO JEST ROBOCZA PREZENTACJA JEDNOSTKI!

Zapraszamy jednostkę edukacyjną do współpracy.

Wypełnij formularz >>>




Od 20tu lat najpopularniejszy
i największy
informator branży edukacyjnej

- przedszkola, szkoły, uczelnie
-kolonie, zielone szkoły
- inne jednostki

OKS www.szkolnictwo.pl
e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- ponad 1,5mln użytkowników/mies.


Zarejestruj się lub zaloguj, aby mieć pełny dostęp do informatora o szkołach.

Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie