Grupa Laokoona |
Grupa Laokoona |
Technika | marmur |
Wysokość | 2,42 m[1] |
Miejsce przechowywania | Muzea Watykańskie |
|
Wygląd rzeźby przed renowacją w 1906 roku
Grupa Laokoona –
starożytna
rzeźba
, będąca według części badaczy dziełem
greckim
z okresu
hellenistycznego
, według innych –
rzymską
kopią hellenistycznego oryginału. W związku z tymi wątpliwościami datowanie dzieła jest różne i rozciąga się między II wiekiem p.n.e. a I wiekiem n.e. Istnieje także hipoteza, uznająca Grupę Laokoona za fałszerstwo autorstwa
Michała Anioła
[2]. Obecnie rzeźba znajduje się w
Muzeach Watykańskich
(Museo Pio-Clementino).
Grupa Laokoona jest jednym z najsłynniejszych i najbardziej kontrowersyjnych dzieł greckich[3]. Stanowiła wielokrotnie przedmiot studiów i inspiracji innych twórców, podziwiających jej realizm i ekspresję. Nawiązywali do niej zarówno pisarze i teoretycy, tacy jak
Gotthold Ephraim Lessing
, autor tekstu Laokoon (1766), jak i malarze, np.
Tycjan
, któremu przypisywana jest karykatura Grupy Laokoona, w której zamiast ludzi przedstawione są małpy[4], czy
El Greco
, autor obrazu Laokoon (1604-1614).
Temat i forma
Dzieło przedstawia historię
Laokoona
i jego synów, zabitych przez węże morskie, opisaną w księdze II
Eneidy
. Przedstawione w nim zostały trzy akty tragedii. Podczas gdy umieszczony z prawej strony starszy syn, znajdujący się jeszcze w sytuacji dającej szansę ratunku, wyobraża początek akcji, a umieszczony po lewej stronie młodszy zginął już w uściskach węży, w ojcu – figurze środkowej – pokazano energię w obliczu nieuchronnej śmierci, obraz pełen wzniosłości i grozy.
Dzieło to, poprzez swój patos, wybujałość form, dynamizm, gwałtowne poruszenie, żywą mimikę i podkreślenie muskulatury ciał, stanowi przykład "
barokowych
" tendencji, występujących w sztuce hellenistycznej.
Dzieje nowożytne i współczesne
Rzeźba została odkryta przypadkowo
14 stycznia
1506
r. podczas prac w należącej do Felice Fredi winnicy, położonej koło Sette Saie na
Eskwilinie
[5].
Znalezisko stało się wielkim wydarzeniem w ówczesnym Rzymie, gromadząc tłum gapiów. Wśród nich znajdował się
Giuliano da Sangallo
, który rozpoznał w zabytku rzeźbę opisaną przez
Plutarcha
(starożytny pisarz grupę uznał za arcydzieło rzeźby, a jako jej autorów wymienił trzech rzeźbiarzy z
Rodos
:
Agesandera
i jego synów, Polidora i Atenadora).
Rzeźbę odkupił papież
Juliusz II
i umieścił ją w Belwederze. Tam została złożona z kawałków, zaś
Giovanni Angelo di Montorsoli
zrekonstruował w ceramice jej brakujące części. Montorsoli podczas rekonstrukcji dokonał jednak naruszenia pierwotnego układu rzeźby. Postać młodszego syna została przesunięta o około 15° w lewo, a postaciom zmieniono układ rąk[5].
Dopiero gdy w
1906
roku Ludwig Pollak odnalazł marmurowe ramię ojca, usunięto dodatki Montorsoliego i przywrócono rzeźbie jej pierwotny wygląd[5].
Przypisy
- ↑ Muzea Watykańskie, Rzym. Warszawa: HPS/Rzeczpospolita, 2007, ss. 12-15, seria: Wielkie muzea. .
- ↑ L. Catterson, Michelangelo's "Laocoön?", "Artibus et Historiae", t. 26, nr 52 (2005), s. 29-56.
- ↑ E. Papuci-Władyka: Sztuka starożytnej Grecji. Warszawa-Kraków: PWN, 2001, s. 412. .
- ↑ H. W. Janson, Titian's Laocoon Caricature and the Vesalian-Galenist Controversy, "The Art Bulletin", t. 28, nr 1 (marzec 1946), s. 49-53.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Muzea Watykanu. Warszawa: Arkady, 1983, s. 35. .