litwa środkowa
litwa środkowa - niezależny formalnie organizm państwowy ze stolicą w Wilnie, którego powstanie ogłoszono 12 października 1920 roku. Powołana do życia przez Polaków jako sposób na oderwanie od Litwy terenów przekazanych jej 27 sierpnia przez bolszewików w zamian za życzliwą neutralność w toczącej się wtedy wojnie polsko-bolszewickiej.
Okoliczności powstania
Litwa Środkowa powstała po zaaranżowanym przez Józefa Piłsudskiego buncie 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej złożonej z Polaków pochodzących z Wileńszczyzny, pod dowództwem generała Lucjana Żeligowskiego, który zajął te tereny. Wilno i okolice zajęto 9 października 1920. Doprowadzono w ten sposób do zerwania zawartej 7 października 1920 w Suwałkach polsko-litewskiej umowy wojskowej o demarkacji, która wytyczała tymczasową granicę polsko-litewską (była ona wyznaczona tylko do miejscowości Bastuny).
Termin Litwa Środkowa był przejawem planów federalistycznych Józefa Piłsudskiego. Wraz z Litwą Wschodnią (Białorusią) i Litwą Zachodnią (gubernią kowieńską) Wileńszczyzna miała tworzyć pozostające w unii z Polską, a składające się z trzech kantonów narodowościowych, państwo litewskie.
Stan prawny
12 października 1920 roku gen. Lucjan Żeligowski wydał dekret, w którym ogłosił, że będzie sprawował władzę zwierzchnią na terenie Litwy Środkowej jako naczelny dowódca wojska, a funkcje rządu obejmie powołana przez niego Tymczasowa Komisja Rządząca.
7 stycznia 1921 ogłoszono wytyczne dotyczące nadawania obywatelstwa. Obywatelami Litwy Środkowej mieli być wszyscy ludzie urodzeni na ówczesnym terenie państwa lub mieszkający na jej terenie przez co najmniej 5 lat przed 1914 rokiem.
Skład narodowościowy
Większość mieszkańców na terenie tego quasi-państwa stanowili Polacy (według oficjalnych polskich danych: 70,6%)[1]. Litwini stanowili 12,84%, Białorusini 6,02%, Żydzi 4,04% i inni 6,5% ludności[2]. W samym Wilnie według spisu z 1916 r. przeprowadzonego przez niemieckie władze okupacyjne Litwini stanowili 2,6% ludności miasta, przy 50,2% udziale ludności polskiej[potrzebne źródło]. Żydzi stanowili 43,5% ludności miasta. Według polskiego spisu powszechnego z 9 grudnia 1931 r. Polacy stanowili 128 600 (65,9%) mieszkańców, Żydzi 54 600 (28,0%), Rosjanie 7400 (3,8%), Białorusini 1 700 tys. (0,9%), Litwini 1579 (0,8%), a inni ok. 1200 (0,6%). W ostatecznym kształcie Litwa Środkowa liczyła 13 490 km² i ok. 490 tys. ludności.
Ordynacja wyborcza została ogłoszona 1 grudnia 1921 roku, zaś wybory do Sejmu odbyły się dnia 8 stycznia 1922 roku. Sejm zebrał się 1 lutego 1922 roku, a zakończył swej obrady w marcu tego samego roku.
Inne hasła zawierające informacje o "litwa środkowa":
Muzeum Zoologiczne Tadasa Ivanauskasa w Kownie
...
Cmentarz Pietraszuński w Kownie
...
Odense
...
Linköping
...
Tampere
...
Brno
...
Kazimierz Wołkowycki
...
Wiktor Sukiennicki
...
Vytautas Landsbergis
...
Tadeusz Kognowicki
...
Inne lekcje zawierające informacje o "litwa środkowa":
208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 8)
...
211a Rzeczpospolita na arenie międzynarodowej w dwudziestoleciu międzywojennym (plansza 10)
...
144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 8)
...
|