|
Porządek koryncki
Porządek korynckiPorządek koryncki – jeden z trzech podstawowych
porządków architektonicznych
występujących w
architekturze starożytnej Grecji
. Rozwinął się jako odmiana
porządku jońskiego
na przełomie
V
i
IV w. p.n.e.
Cechy charakterystyczne- smuklejsze proporcje i bardziej ozdobna
głowica
niż w porządku jońskim
-
baza
– jak w porządku jońskim, czyli trójczłonowa złożona z dwóch
torusów
i
trochilusu
między nimi,
-
trzon
kolumny
, jak w stylu jońskim, ozdobiony 24
kanelurami
połączonych listewkami (
stegami
), kolumna o smuklejszych proporcjach
- głowica – najbardziej charakterystyczny element wyróżniający styl koryncki, ma kształt koszyka (
kalatosu
) uformowanego z dwóch rzędów liści
akantu
mocno rozchylonych na zewnątrz, powyżej liści znajdują się cztery pojedyncze
woluty
podtrzymujące
abakus
. Pomiędzy tymi wolutami znajdują się jeszcze cztery pary mniejszych wolut, spomiędzy których wyprowadzona jest
palmeta
lub inny motyw roślinny
-
belkowanie
podobne jak w stylu jońskim, czyli złożone z trójczłonowego
architrawu
na którym opiera się zdobiony
fryz
ciągły. Powyżej fryzu znajdowała się najwyższa część belkowania –
gzyms
wieńczący, często podparty wspornikami, jest to dodatkowy element w porównaniu porządku korynckiego z porządkiem jońskim.
Według legendy przytoczonej przez
Witruwiusza
kapitel koryncki został wynaleziony przez architekta Kallimacha, gdy zauważył on że kosz ofiarny ustawiony na grobie młodej dziewczyny porósł akantem. Porządek ten był stosunkowo rzadko stosowany w starożytnej Grecji. Najstarsza znana kolumna koryncka znajdowała się w tylnej części
celli
świątyni
Apollina
Epikurosa w
Bassaj
z ok. 430-400 r. p.n.e. Wyróżniała ona miejsce święte, w którym stał posąg boga. Późniejszymi przykładami użycia porządku korynckiego mogą być
tolosy
w
Delfach
(ok. 375 p.n.e.), w którym zastosowano go razem z porządkiem doryckim i w
Epidauros
(ok. 360 p.n.e.). Z okresu hellenistycznego (334 r. p.n.e.) pochodzi
pomnik Lizykratesa
w Atenach – niewielka budowla na planie koła z sześcioma korynckimi półkolumnami wtopionymi w ściany. Na dużą skalę porządek ten pojawił się dopiero w
świątyni Zeusa Olimpijskiego w Atenach
, zaczętej w 174 r. p.n.e. (ukończonej w 132 r. n.e.). W roku 86 p.n.e. dyktator rzymski Sulla wziął kilka głowic z tej świątyni i umieścił je na Kapitolu. Od tego czasu porządek koryncki stał się charakterystyczny dla starożytnego Rzymu i stosowany powszechnie zarówno w świątyniach jak i budowlach świeckich. Dokładne rysunki pomiarowe pomnika Lizykratesa opublikowane przez Stuarta i Revertta w 1762 r. były podstawą porządku korynckiego stosowanego w neoklasycznej architekturze Anglii i Stanów Zjednoczonych. Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Porządek koryncki":
Narodowy socjalizm
...
Common law
...
Friedrich Hayek
...
Ambroży z Mediolanu
...
Administracja państwowa
...
Metopa
...
Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego
...
Zwyczajna forma rytu rzymskiego
...
Społeczeństwo nowoczesne
...
Periodyzacja sztuki
n.e.rzeźba: styl mokrych szatceramika:
styl geometryczny
styl submykeński
styl czarnofigurowy
styl czerwonofigurowy
styl orientalizujący
styl swobodny
styl bogaty
styl kerczeński
architektura:
porządek dorycki
porządek joński
Porządek koryncki
sztuka wieków ciemnych
sztuka okresu archaicznego
XI w. p.n.e.
VI w. p.n.e.
faza protogeometryczna
XI w. ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Porządek koryncki":
18 Ruch pojazdów w kolumnie (plansza 1)
...
204 Kryzys europejskiej myśli demokratycznej (plansza 14)
...
009. Imperium Macedońskie (plansza 3)
...
|
|
|
|