Olsza szara
Olsza szaraOlsza szara (Alnus incana (
L.
) Moench) –
gatunek
rośliny należący do rodziny
brzozowatych
. Drzewo lub duży krzew naturalnie występujący w całej
Europie
,
Kaukazie
i zachodniej
Syberii
. W Polsce pospolita na pogórzu sięgając po regiel dolny, rozprzestrzeniła się wzdłuż dolin rzek. Obecnie występuje często na całym niżu, rozpowszechniona w dużym stopniu przez leśników, przez których sadzona była w lasach na siedliskach łęgowych (też nieodróżniana od
olszy czarnej
). Ze względu na mniejsze wymagania wilgotnościowe, stosowana też jako gatunek podszytowy na siedliskach świeżych. Morfologia- Pokrój
- Bardzo zmienny w zależności od biotopu, duży wielopniowy krzew lub niewielkie drzewo, wyjątkowo do 20 m.
-
Pień
- O gładkiej, szaropopielatej
korze
. Młode pędy szaro owłosione, o słabo widocznych przetchlinkach.
-
Pąki
- Przylegające, okryte 3 łuskami, zawsze suche, osadzone na krótkich trzoneczkach (cecha bardzo charakterystyczna dla gatunku).
-
Liście
- Opadające na zimę,
skrętoległe
, do 10 cm długości, o brzegach podwójnie wcinano piłkowanych, ostro zakończone, u nasady zaokrąglone. Z wierzchu ciemnozielone, pod spodem szarozielone do niebieskawych. Młode filcowato owłosione, starsze tylko na nerwach. Jesienią nie przebarwiają się tylko trochę jaśnieją i opadają zielone.
-
Kwiaty
- Roślina
jednopienna
, kwitnie od marca do kwietnia, na długo przed rozwojem liści (ok. 2 tygodnie przed
olszą czarną
). Kotki męskie znajdują się na szczytach gałązek, kwiatostany żeńskie w kątach liści. Dojrzewając przekształcają się w owalne "szyszeczkowate" owocostany o długości do 1,5 cm, powstałe ze zrośnięcia
przysadek
i
podkwiatków
.
-
Owoce
- Wąsko oskrzydlony
orzeszek
dojrzewający we wrześniu.
Biologia i ekologiaGatunek bardzo tolerancyjny w stosunku do gleby. Na glebach żyznych i wilgotnych tworzy zwarte zarośla i wyrasta w drzewa, na glebach suchych i ubogich zawsze pozostaje krzewem dającym dużo odrośli korzeniowych. W górach sięga zazwyczaj po
regiel dolny
, najwyżej po 1281 m n.p.m.
Megafanerofit
. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych
gatunek charakterystyczny
dla All. Alno-Ulmion,
Ass.
Alnetum incanae
[2]. Zastosowanie-
Drewno
jest lekkie, miękkie, łupliwe, nie zróżnicowane na
biel
i
twardziel
. Podczas wysychania paczy się. Zaraz po przecięciu jest żółtawobiałe, ale w zetknięciu z powietrzem wkrótce zmienia kolor na pomarańczowo-czerwony, bardziej czerwone od drewna
olszy czarnej
. Jest gorszej jakości i bardziej nietrwałe. Przemysłowo bez znaczenia.
- Jako
roślina pionierska
i bardzo odporna na zanieczyszczenie powietrza sprawdziła się jako doskonały gatunek do
rekultywacji
hałd, wysypisk i innych nieużytków poprzemysłowych. Od dawna używana do umacniania skarp i stromych brzegów strumieni, które chroni przed
erozją
dzięki dużej ilości odrostów korzeniowych, ale przez to w ogrodnictwie parkowym uważana za
chwast
.
- Jest czasami uprawiana jako
roślina ozdobna
, np. odmiana zwisająca 'Pendula', czy strzępolistna ’Laciniata’.
CiekawostkiRoślina pionierska, na opuszczonych po
II wojnie światowej
terenach
Bieszczadów
i
Beskidu Niskiego
bardzo szybko opanowała około 30 000 hektarów po byłych polach i pastwiskach. Będąc jednak rośliną krótkowieczną (dożywa 30-70 lat), powstałe jej drzewostany okazały się doskonałym przedplonem i osłoną dla gatunków podstawowych, takich jak
buk
i
jodła
. Przypisy- ↑ Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2009-10-29].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
Inne hasła zawierające informacje o "Olsza szara":
Rdzeń przedłużony
...
964
...
963
...
Publikacja naukowa
...
Pojezierze Kaszubskie
...
Władysławowo
...
Wierzba lapońska
...
Fiskalizm
...
Jerzy Jochimek
...
Układ limbiczny
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Olsza szara":
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13)
...
Układ nerwowy (plansza 10)
...
Mangan i jego związki (plansza 4)
...
|