Siergiej Wasilijewicz Iwanow W czasach smuty
Wielka Smuta (
ros.
Смутное время) – okres kryzysu
Carstwa Rosyjskiego
w latach
1598
-
1613
, wywołany uzurpacją tronu
carskiego
, połączoną z interwencją wojsk
polskich
i
szwedzkich
.
Po śmierci
Borysa Godunowa
carem został jego syn
Fiodor II
(
1605
). Lecz rządził, przy pomocy swej matki, tylko dwa miesiące. Został zamordowany, wraz z całą rodziną Godunowów w trakcie zamieszek jakie wybuchły po zajęciu Moskwy przez oddziały Dymitra Samozwańca I, którego okrzyknięto wtedy carem Rosji.
Dymitr Samozwaniec I
(1605-1606), zadeklarował pokojowe panowanie, zniósł karę śmierci, a swoim przeciwnikom udzielił amnestii. Chciał zorganizować wyprawę wojenną przeciwko Tatarom krymskim i szukał na nią sojuszników. Odmówił poselstwu polskiemu
Zygmunta III Wazy
przekazania Ziem
Smoleńskiej
i
Siewierskiej
w zamian za pomoc w zamierzonej wojnie. Ożenił się z Polką Maryną Mniszchówną, która przybyła z dużym orszakiem i ojcem (wojewodą sandomierskim) do Moskwy, po czym uznana została za carową. Według historyków, polska załoga nie zawsze zachowywała się dostojnie. Rosyjscy bojarzy wzniecili więc antypolskie powstanie, podczas którego Dymitr Samozwaniec I i 2000 jego popleczników, głównie Polaków, zostało zabitych, a wojewoda Mniszech z córką internowani poza Moskwą.
Kolejnym carem obwołany został wtedy przywódca spisku, bojar
Wasyl Szujski
(1606-1610). W Rosji utrzymywał się jednak nadal silny kryzys gospodarczy i anarchia. W jego wyniku wybuchło wielkie antyfeudalne
powstanie chłopskie
, pod przywództwem Iwana Bołotnikowa. W tym zamieszaniu pojawił się kolejny pretendent do tronu
Dymitr Samozwaniec II
, którego zwolennicy zbrojnie wystąpili przeciwko carowi. Wówczas Szujski zawarł pakt ze Szwecją, otrzymując wsparcie ich wojsk w zamian za zrzeczenie się swych praw do
Inflant
.
Stało się to pretekstem do wznowienia przez Polskę wojny z Rosją (1609-1618) i w
1610
r. polskie oddziały hetmana
Stanisława Żółkiewskiego
zajęły Moskwę, a car został uwięziony i zmarł w niewoli[1]. Polacy zostali jednakże wyparci z miasta w sierpniu 1612 r. w wyniku powstania mieszkańców kierowanego przez kupca
Minina
i księcia
Dymitra Pożarskiego
. Wówczas
Sobór Ziemski
, zwołany przez mieszczan i szlachtę rosyjską, obrał na cara księcia
Michała Romanowa
. Dał on początek nowej dynastii, panującej w Rosji do
1762
r., a licząc z liniami bocznymi, aż do
1917
r.
Przypisy
- ↑ prawdopodobną przyczyną była
epidemia
nazywana wówczas
morowym powietrzem
, podejrzewano również otrucie za: Andrzej Andrusiewicz: Carowie i cesarze Rosji. Warszawa: Fakty, 2001, s. 110. .
Zobacz też