Krosno Odrzańskie
Krosno OdrzańskieKrosno Odrzańskie plan miasta z 1721, orientacja południowa Krosno Odrzańskie - widok ze skarpy na zabudowania zamku Krosno Odrzańskie - most na
Odrze
Krosno Odrzańskie (
niem.
Crossen an der Oder) to
miasto
powiatowe
w
województwie lubuskim
, w
Dolinie Środkowej Odry
, nad
Odrą
u ujścia
Bobru
. Znajdują się tu siedziby
Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej
, komend powiatowych straży pożarnej i policji, szpitala powiatowego. Laureaci Statuetki "Gmina Fair Play" 2007 w kategorii: miasteczko i małe miasto[2]. HistoriaPierwsze wzmianki pisemne o mieście w
1005
r. w kronice biskupa
Thietmara z Merseburga
, miejsce walk
Bolesława Chrobrego
z cesarzem
Henrykiem II
w roku
1005
i
1015
–
bitwa pod Krosnem Odrzańskim
. Przed
1226
r. pierwsza inicjatywa lokacyjna na prawie niemieckim
Henryka Brodatego
[3]. Do
1482
r. w granicach
księstwa głogowskiego
, później we władaniu Brandenburgii. Miasto mocno zniszczone w czasie
wojny 30-letniej
i
III wojny śląskiej
. Ludność polskojęzyczna utrzymała się w okolicach miejscowości jednak dość długo skoro
Hieronymus Megiser
, który był autorem wielojęzycznego
słownika
opracowanego w roku
1603
podał w nim także informacje o polskiej gwarze ówczesnych mieszkańców okolic Krosna Odrzańskiego. Rozwój miasta w XIX wieku: powstanie zakładów przemysłowych; budowa
stacji kolejowej
i linii kolejowych: w
1870
z
Gubina
do
Czerwieńska
, gdzie uzyskano połączenie z linią do
Poznania
przez
Zbąszynek
, oraz z linią do
Legnicy
przez
Zieloną Górę
, a w
1913
poprowadzenie kolei do
Lubska
(obecnie częściowo rozebrana). W czasie
I wojny światowej
na obrzeżach miasta duży
obóz jeniecki
. Duże zniszczenia (60-70% zabudowy) w
1945
r., miasto spalone przez oddziały
sowieckie
. Od 1945 do 1948 miasto nosiło nazwę Krosno nad Odrą. Na południe od miasta rozpoczyna się łańcuch średniowiecznych, legendarnych budowli ziemnych, o historycznym, prawdopodobnym znaczeniu graniczno-obronnym - tzw.
Wały Śląskie
, określane również jako Wały Chrobrego, ciągnące się od Krosna w kierunku południowo-wschodnim, aż po mokradła w okolicy wsi
Wierzbowa
w
Borach Dolnośląskich
(zachował się tam, w relatywnie dobrym stanie
7,5 kilometrowy ich fragment
). Ta łańcuchowa budowla jest uznawana za najdłuższy zabytek archeologiczny w centralnej
Europie
, i jednocześnie jest ona także obiektem o bardzo enigmatycznej przeszłości (pomimo wielu prób, dotychczas nie udało się ustalić miarodajnych opinii i faktów w tym zakresie i ich ewentualnej roli w
bitwie pod Krosnem Odrzańskim
)[4]. Kalendarium od 1005 do 1482- 1005 – pierwsza pisemna wzmianka o mieście
- 1015 –
bitwa pod Krosnem Odrzańskim
- 1138 – po śmierci Bolesława Krzywoustego Krosno wchodzi w skład dzielnicy śląskiej
- przed 1226 – domniemana data pierwszej lokacji[3]
- 1238 – na zamku w Krośnie umiera
Henryk I Brodaty
- 1241 – pod Legnicą ginie
Henryk II Pobożny
, podział księstwa między jego synów
- XIII-XV wiek – przynależność miasta do księstwa głogowskiego
- 1317 – z rąk margrabiów brandenburskich Krosno otrzymuje pełne prawo magdeburskie[5]
- XIV wiek – działa w mieście mennica książęca
- 1476 – umiera ostatni książę głogowski
Henryk XI
- 1476–1482 –
Wojna o sukcesję głogowską
- 1477 – oblężenie miasta przez księcia
Jana II Szalonego
- 1478 – krośnianie biorą udział w wyprawie po stronie Brandenburczyków, pokonani
pod Leśniowem Wielkim
- 1482 – układ w Kamieńcu Ząbkowickim, miasto przechodzi pod władanie Brandenburgii
Kalendarium od 1482 do 2005- XVI wiek – w mieście zwycięża protestantyzm
- 1618–1648 – Wojna XXX-letnia, miasto zajmowane na przemian przez Szwedów i wojska cesarskie, miasto uczynione twierdzą
- 1699 – W Krośnie wyszły drukiem "Bajki Ezopa" Kazimierza Niemirycza, poety,
arianina
wówczas mieszkającego w
Czarnowie
.
- 1701 – Krosno w Królestwie Prus
- 1756–1763 – wojna siedmioletnia, po bitwie pod Kijami
- 23 czerwca 1759 – miasto zajmują i rabują Rosjanie
- 1806 – miasto zajmują oddziały francuskie
- 1813 – przez miasto przeciąga pochód ze zwłokami księcia Józefa Poniatowskiego, mieszczanie oddają księciu hołd
- XIX wiek – początki przemysłu
- 1870 – powstaje pierwsza linia kolejowa
- 1871 – Krosno w granicach Cesarstwa Niemiec
- 1897 – w mieście wprowadzone zostaje oświetlenie gazowe
- 1914 – w czasie I wojny światowej w mieście powstaje obóz jeniecki
- 1919 – w obozie przebywają jeńcy – powstańcy wielkopolscy
- 20 lutego 1945 – miasto zajmują oddziały sowieckie, zniszczenia 60-70%
- maj 1945 – miasto przejmuje administracja polska
- od 1945 – do miasta przybywają m.in. przymusowo wysiedleni
Polacy
z
Kresów Wschodnich
- 2005 – miasto obchodzi symboliczne tysiąclecie istnienia grodu
Zabytki i atrakcje-
ruiny zamku piastowskiego
: zbudowany prawdopodobnie w pocz. XIII w. przez
Henryka I Brodatego
, miejsce jego śmierci w 1238 r., miejsce schronienia jego żony
Jadwigi
i synowej
Anny
podczas najazdu tatarskiego w
1241
r. Od XVI w. siedziba wdów po elektorach brandenburskich, później koszary; niszczony licznymi wojnami, spalony w 1945 r., w odbudowanej części bramnej muzeum regionalne i punkt informacji turystycznej.
- kościół parafialny pod wezwaniem Świętej Jadwigi Śląskiej z XVIII w.
- kościół pod wezwaniem Świętego Andrzeja – neogotycki (XIX w.), projekt Ferdinanda Martiusa poprawiony przez
Karla Friedricha Schinkla
- fragment dawnych murów miejskich z prostokątną czatownią
- kamienice mieszczańskie z XVIII i XIX w.
Edukacja- SP nr 1 ul. Bohaterów Wojska Polskiego
- SP nr 2 ul. St. Moniuszki
- SP nr 3 ul. K. Pułaskiego 3
- Gimnazjum im. Henryka I Brodatego ul. K. Pułaskiego 3
- Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Władysława Broniewskiego ul. Szkolna 1
SportOd 1945 roku w Krośnie Odrzańskim funkcjonuje klub piłkarski Tęcza Krosno Odrzańskie. Klub obecnie rozgrywa mecze na Stadionie OSiR[6]. Osoby związane z Krosnem Odrzańskim Urodzeni w Krośnie Odrzańskim Zobacz też BibliografiaPrzypisy- ↑ 1,0 1,1
Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.)
,
GUS
,
listopad
2009
, Warszawa.
- ↑
Strona konkursu "Gmina Fair Play"
- ↑ 3,0 3,1
Maria Bogucka
,
Henryk Samsonowicz
, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Ossolineum 1986, , s. 84-88
- ↑
Szlakiem książąt piastowskich... (w tym: Wał Chrobrego Krosno Odrz. - Wierzbowa)
- ↑ Miasta polskie w Tysiącleciu, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967, t. II, s. 639
- ↑ 90minut.pl:
Miejski Klub Sportowy Tęcza Krosno Odrzańskie
(
pol.
). [dostęp 9 października 2010].
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Krosno Odrzańskie":
Tapiseria
...
Wrocław
...
Władysław Gomułka
...
Bóbrka (powiat krośnieński)
...
Doły Jasielsko-Sanockie
...
Andrychów
...
Sanok
...
Nowy Sącz
...
Tkactwo
...
Batalion
Batalion Zabezpieczenia Dowództwa Wojsk Lądowy - Warszawa -
WLąd
;4 Batalion Zaopatrzenia -
Krosno Odrzańskie
-
11 LDKPanc
;4 Głogowski Batalion Ratownictwa Inżynieryjnego -
Głogów
- ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Krosno Odrzańskie":
202. Historia geologiczna i budowa Polski. Rozmieszczenie zasobów mineralnych (plansza 11)
...
207. Krainy geograficzne Polski. Karpaty (plansza 13)
...
211. Gospodarka Polski. Sytuacja polskiego przemysłu (plansza 3)
...
|